Сонирхолтой үйл явдал тэр бүр Монголд хийгдээд байдаггүй жанраараа үзэгчдийн анхаарлыг татаж, өндөр үнэлгээ аваад буй “Тэг цэг үйлдэл” киноны гол дүрд тоглосон жүжигчин М.Төгөлдөртэй ярилцлаа.

-Танд энэ өдрийн мэнд хүргэе. “Тэг цэг үйлдэл” кино нээлтээ хийсэн цагаасаа хойш үзэгчдийн анхаарлыг татаж, эерэг сэтгэгдлүүдийг авч байгаа. Таны хувьд тус уран бүтээлд ажиллах ямар байв?

                -Уран бүтээл маань амжилттай сайхан нээгээд, аравдугаар сарын 3-наас эхлэн бүх кино театруудаар гарч эхэлсэн. Үзэгчдээс сайхан сэтгэгдэл сонсохоос гадна шүүмжлэлүүдийг ч хүлээн авч байна. Аливаа уран бүтээл бүр магтаал, шүүмжийг тэнцүүхэн авч явдаг байх. Уран бүтээлчдийн хувьд шүүмжүүдийг хүлээн авч дараа дараагийнхаа уран бүтээлд тусгаж ажилладаг. Киногоо үзэгчдэд үргэж байгаа сэтгэгдэл ийм сайхан байна. Нэгдүгээр сард Э.Алдар ах залгаад “Хүрч ирээд, дүрийн шалгаруулалтад орох боломжтой юу, зохиол уншаад үзээч” гэсэн юм. Зохиолоо уншсан даруйдаа үнэхээр сонирхолтой санагдаж, анхны харцаар дурлах гэдэг шиг л санагдсан. Тэнгисийн дүрийг дотроо төсөөлж, бүх л хийх үйлдлийнх нь учир шалтгааныг хайж, амьдруулсан. Эхэндээ надад өөр дүр бодчихсон байсан юм билээ. Зохиолоо унших үед Тэнгисийн дүр хамгийн сонирхол татаж байсан учраас Э.Алдар ахад “Би Тэнгисийн дүрд тогломоор байна, энэ дүр л таалагдаж байна” гэж хэлсэн. Гол дүрд тоглож, өөрийгөө сорих, илүү хариуцлагатай ажиллах их хүсэл байсан. “Тэг цэг үйлдэл” киноны Тэнгисийн дүр дээр миний бүх л тохирол бүрдсэн их зүйл сурах дүр юм шиг санагдсан. Дүр дээрээ ажиллахын тулд Алдар ахтай олон удаа ярьж, өөрийгөө бэлдсэн.

-Монголын кино урлагт тэр бүр гараад байдаггүй үйл явдалтай уран бүтээл шүү дээ. Тийм уран бүтээлийн гол дүр гэхээр бүүр ч их шуналыг нь хөдөлгөсөн байхдаа?

                -Тийм ээ, зохиолоо уншиж байхад л хэрхэн тоглох талаар төсөөллүүд тархинд бууж байсан. Жүжигчний ур чадвар талаасаа ч сорилт ихтэй дүр шиг санагдсан. Сэрэлт, нэг үйл явдлын дараагаас дараагийн үйл явдал руу шилжиж байгаа тэр шилжилт рүү ямар сэтгэл зүйн байдалтай амьдрах юм. Тэр нь хэр үнэн зөв байж, үзэгчдэд хүрэх юм гээд жүжигчний ажиллагаа гэдэг талаасаа сонирхол татаж, хэцүү саагдаж байлаа. Жишээ нь, сэрсэн даруйдаа өмнөх үхэл, үйл явдлын мэдрэмжийг гаргаж уйлах хэрэгтэй болох үе бий. Үхээд сэрж байгаа мэдрэмжийг зөв гаргах нь л чухал байлаа. Тэр бүрийн зөв гаргахгүй бол үзэгчдэд дутуу мэдрэгдэх эрсдэлтэй байлаа. Энгийн уран бүтээлүүдийг бодвол илүү сонирхолтой ажилласан уран бүтээл гэж бодож байна.

-Жүжигчин Э.Алдартай найруулагчийнх нь хувиар хамтарч ажиллах ямар байв. Өмнө нь таньдаг байсан уу?

                -“Тэг цэг үйлдэл” киногоор холбогдохоос өмнө таньдаг байгаагүй ээ. Утас дуугарч, Э. Алдар ах кинонд тоглох санал тавихад л анх ярилцаж үзсэн дээ. Бид хоёрдугаар сард анх уулзаж, зураг авалт дөрөвдүгээр сард эхэлсэн гэхээр бидэнд ярилцаж, дүрээ ойлгож, нэгнийгээ мэддэг болоход хоёр сарын хугацаа байсан гэсэн үг. Манай улсын уран бүтээлүүд хөрөнгө санхүүгээс шалтгаалан богино хугацаанд уран бүтээлүүд хийгддэг. Тэр утгаараа чанаргүй кинонууд үзэгчдэд хүрэх эрсдэлтэй байдаг юм шиг санагддаг. Миний хамгийн их олзуурхсан зүйл нь Э.Алдар ахтай кино уран бүтээлийнхээ талаар ярилцаж, нэгнийгээ ойлгож, мэддэг болсныхоо дараа зураг авалтаа эхэлсэн. Хувь хүмүүс учраас найруулагчаа ойлгохгүй үе гарсан, гэхдээ энэ бүх ажлын нэг хэсэг. Гэхдээ явцын дунд нэгнээ бүүр сайн мэдэрч, ойлгосон.

-Таны тоглосон анхны гол дүр гэсэн шүү дээ. Тэгвэл өмнө нь ямар, ямар уран бүтээлүүдэд ажиллаж байсан бэ?

                -Тиймээ анхны гол дүр, өмнө нь ОХУ-ын уран бүтээлийн гол дүрд тоглосон. Одоохондоо уран бүтээл минь үзэгчдэд хүрч эхлээгүй байгаа. Өмнө нь, “Аллагын зураглал”, “Suits” тэргүүтэй кинонд туслах дүрд тоглосон. Тэр бүр дэлгэцийн уран бүтээлд тоглоод байдаггүй юм.

-Тайзны уран бүтээл, жүжигт түлхүү тоглодог шүү дээ. Сурч төгссөн мэргэжил нь тайзны жүжигчин учраас тайзан дээрээ байхыг илүүд үздэг хэрэг үү?

                -Би ОХУ-ын Кемеровын соёл урлагийн сургуулийн 2018 онд гавьяат жүжигчин Виктор Васильевич Мирошниченко багшийнхаа удирдлага дор төгссөн. Багш минь монгол жүжигчидтэй ажиллах хүслээ надад багшилж байхдаа биелүүлсэн гэсэн. Намайг Орос гуравдугаар сургуулийн төгсөх ангийн сурагч байхад багш минь ангид орж ирээд ОХУ-д суралцах хүүхдүүд хайж байгаагаа, сонгон шалгаруулалт явуулах гэж байгаагаа хэлсэн. Тэр үед жүжигчин гэж ямар мэргэжил байдаг талаар нүдэнд харагдтал ярьсан юм. Тэр үед жүжигчин болох талаар нэг ч удаа төсөөлж байгаагүй, тоогоо бодоод сууж байсан хүү ховсдуулчих шиг л болсон. Шалгаруулалтыг нь сонирхож, үзэхээр очсон ч нэг л мэдэхэд багшийн өмнө шалгаруулалтад орж байсан. Олон хүний өмнө дуулж, бүжиглэнэ гэдэг тухайн үеийн надаас хэзээ ч гарахгүй тэс өөр үйлдэл байсан ч оролдоод үзэхээр шийдсэн. Шалгаруулалтын дараа багш гарч ирээд “Чамайг ангидаа авмаар байна” гэж хэлсэн. Тэр бол миний хувьд үнэхээр эргэлтийн цэг байгаа юм л даа. Нэг өдрийн дотор хувьд тавилан өөрчлөгдсөн дөө. Багшийнхаа заасан зүйлсээр, сонгосон мэргэжлээрээ үргэлж бахархдаг. Сургуулиа төгсөж ирээд Pro театртай хамтарч ажиллаж байгаа.

-Тоо бодоод сууж байсан хүүхдийн амьдрал нэг л өдөр өөрчлөгдчихсөн байна шүү дээ. ОХУ-д очсоныхоо дараа сонголтдоо харамсаагүй юм уу?

                -Харамсах, эргэлзэх талаарх бодол огт төрөөгүй шалтгааны эхэнд багш минь дурдагдана. Багш минь үйлдэл, үг гээд бүх л зүйлээрээ үлгэр жишээ байдаг. Би багштайгаа учирсан учраас тун азтай нэгэн. Багш минь ганц охинтой ч охин нь хүүхэд төрүүлэх боломжгүй юм. Өөрийнхөө зээг үзэж чадахгүй гэсэн эмзэглэл бий, тэр нь ч уран бүтээлээр нь дамжиж гардаг байсан. Уран бүтээлч хүнд заавал нэг эмзэглэл байх ёстой гэдэг юм. Зээдээ өгөх байсан хайраа бидэнд гаргадаг байсан нь бидэнд мэдрэгддэг юм. Хүнс цуглуулж өгөх гээд хамт дэлгүүр орно, машинд нь суугаад явахаар машиныхаа хамрыг сөхөөд бүх л эд ангийг нь нэрлэж, зааж өгнө. Дараа нь, театрын урлаг үнэхээр гайхалтай санагдсан. Өөрийнхөө үзэл бодол, мэдрэмжийн театрын уран бүтээлээр дамжуулж хүмүүст хүргэж болдгийг ойлгосон. Би заавал бусадтай адилхан талбай дээр гараад жагсах албагүй. Би уран бүтээлээрээ дамжуулж ярихад л  болно.

-Тайзны уран бүтээлд тоглох, кинонд ажиллах хоёр хэр ялгаатай санагдсан бэ. Таны хувьд алинд илүү тохирдог юм шиг санагдав?

                -Театрын уран бүтээл, кино урлаг хоёр үнэхээр тусдаа хоёр өөр зүйл юм байн гэдгийг өдөр бүр ойлгож байгаа. Театрын үндсэн суурьтай, тэнд хүмүүжсэн бидэнд кино урлагийн талаар төдийлөн мэдээлэл өгч байгаагүй. Амьдрал дээр л бодит туршлагаар энэ төрлийн талаар ойлголттой болж байна. Кино урлаг миний хувьд үнэхээр шинэлэг зүйл байна, сурч мэдэхийг хүсэж байна. Яг оюутан байх үе шигээ бүхнийг шинээр мэдэрч байна.

-Probe драмын дугуйланг хичээллүүлдэг гэсэн. Дугуйлангийнхаа талаар ярихгүй юу?

                -2020 онд  Probe драмын дугуйлангаа үүсгэн байгуулсан. Анх жижиг бүжгийн заал түрээслээд эхэлж байсан бол одоо ОХУ-ын шинжлэх ухаан, соёлын төвтэй хамтран үйл ажиллагаагаа явуулдаг. Миний хувьд багшилна гэдэг үнэхээр гоё зүйл санагддаг. Өөрөө уран бүтээлүүдэд оролцож, шинээр сурсан зүйлээ хүүхдүүдэд заана гэдэг сайхан, хэрэгцээтэй зүйл шиг санагддаг. Бид драмын дугуйлангаараа дамжуулж мэргэжлийн уран бүтээлч бэлдэж байгаа хэрэг огт биш. Зөв хүмүүжилтэй, боловсролтой, урлагийн мэдрэмжтэй хүүхдүүдийн бэлдэх, амьдралын сайн сайхан бүхнийг олж харах хүүхдүүдийг л бэлдэх зорилготой. Багшийн минь хэлдэг зөв хүн байх ухаанд нь сургахыг өөрийнхөө хэмжээнд хичээж байна. Манай дугуйлан аз жаргалаар бялхсан газар л байдаг даа.

-Уран бүтээлчийн хувиар “Тэг цэг үйлдэл” кино юуг илэрхийлэхийг хүссэн бэ?

                -Кино маань шинжлэх ухааны уран зөгнөлт уран бүтээл гэдгээрээ хүмүүсийн анхаарлыг татаж байгаа. Миний хувьд гэр бүлийн үнэ цэнийг мэдрүүлэх уран бүтээл юм шиг санагдаж байгаа. Заримдаа бид хамгийн ойр дотнын хүмүүсээ хайрлахаа мартчихдаг юм шиг санагддаг. Хэтэрхий их ирээдүйг төсөөлөх эсвэл өнгөрснөө бодож, харамсаж цаг хугацааг хүрээд байгаа юм. Тэгэхээрээ одоо байгаа цаг хугацааг, дэргэдээ байгаа нэгнээ анзаарахгүй, гомдоогоод байгаа юм. “Тэг цэг үйлдэл” кино гэр бүлд одоо байгаа цаг хугацаа ямар үнэ цэнтэй, чухал болохыг мэдрүүлэхийг хичээсэн.

-Таны дараагийн зорилго, төлөвлөгөө юу вэ?

                -Уран бүтээлч, жүжигчин хоёр ялгаатай юм шиг санагддаг. Жүжигчин олон бий, уран бүтээлч байхын гол ялгаа нь хувь хүн талаасаа өөрийнх нь чадвар, эмзэглэл юуг гаргаж чадах юм гэдэг бодол, чадвар, туршлага чухал юм шиг санагддаг. Тиймээс өөрийгөө хөгжүүлэх тал дээр анхаарч байгаа. “Би кинонд тоглосон” гэж ярьдаг биш тоглосон кино, бүтээсэн дүрээрээ хүмүүст танигдсан уран бүтээлч байхыг хичээж байна даа.