Хөрсөн доорх баялагийг хэнд өгөхийг шийддэг буюу хайгуул, ашиглалтын лиценз олгох онцгой эрхийг хэрэгжүүлдэг Ашигт малтмал, газрын тосны газар гэж бий. Энэ газрынханд тэрбумтан болох тоймгүй олон арга байдаг гэлцдэг. Нийтлэг, бас наад захын арга нь хувьдаа орд, бас олборлох эрх олж авах. Анхны даргаар нь долоон жил ажилласан Д.Жаргалсайхан л гэхэд монголын хамгийн том цайрын уурхайг эзэмшдэг “Цайрт минерал” ХХК-ийн эзэн болчихсон, хүү, хүргэн хоёр нь “Хасын хүлэгүүд” сагсан бөмбөгийн багаа санхүүгээр түүртэхгүй аваад явж байна.
Тэгвэл бид АМГТГ-ын мэргэжилтнүүдээс хувьдаа ордтой, хамгийн хөрөнгөлөгч мэргэжилтнүүдийг цувралаар танилцуулахаар бэлтгэлээ. Уг нь Ашигт малтмал, газрын тосны газарт ажилладаг мөртөө хувьдаа уурхай ажиллуулаад сууж байх нь хууль хяналтын хаалга татах хэмжээний ашиг сонирхлын асар ноцтой зөрчил боловч ийм зөрчилтэй хүн энэ газарт олон байдаг ажээ.
АМГТГ-ын мэргэжилтэн Д.Баасан жилд 18 сая төгрөгийн орлоготой, гэр бүлийн нийт орлого нь 136 сая төгрөг. Тэрбээр 1.6 тэрбум төгрөгийн нэг орон сууцтай, үйлчилгээний хоёр барилгатай, 211 сая төгрөгийн Land cruiser 200, Mazda, Toyota prius, Toyota XW10 загварын дөрвөн автомашинтай, таван газартай.
Тэгвэл Д.Баасангийн нөхөр Г.Эрдэнэбаяр нь “Мөнх аргал уул” ХХК, “Говийн өв групп” ХХК, “Молцог элсний орд” ХХК, “Фүжипик” ХХК, “Азиан майнинг ресорсес” ХХК-иудыг эзэмшдэг.
Ноцтой нь,
- “Мөнх аргал уул” ХХК нь Төв аймгийн Баянхангай сумын нутагт MV-015244 дугаартай, 178.31 га талбайтай Хадатын алтны ордын ашиглалтын лицензийг эзэмшдэг.
- “Говийн өв групп” ХХК нь Төв аймгийн Угтаалцайдам, Булган аймгийн Баян-Агт суманд алтны хоёр орд эзэмшиж байгаад шилжүүлсэн.
- “Азиан майнинг ресорсес” ХХК нь Ашигт малтмал, газрын тосны газрын захиалгаар улсын төсвийн хөрөнгөөр ашигт малтмалын ордын хайгуулын ажил гүйцэтгэдэг. Зөвхөн энэ онд Ашигт малтмалг газрын тосны газрын захиалгаар Төмөр чулуу, Шарилжийн хөндий гэх газруудад ашигт малтмалын ордын хайгуул хийх гүйцэтгэгчээр шалгарчээ. Тэгэхээр АМГТГ-ын мэргэжилтэн Д.Баасан 1.6 тэрбумын байранд амьдарч, 200 саяын автомашин хөлөглөх нь аргагүй бололтой.
АМГТГ-ын мэргэжилтэн Н.Отгонсүрэн жилд 59 сая төгрөгийн орлоготой, гэр бүлийн нийт орлого нь 100 сая төгрөг. Тэрбээр 1.1 тэрбум төгрөгийн нэг орон сууц, нэг зуслангийн хаустай, үйлчилгээний хоёр, үйлдвэрлэлийн нэг барилгатай, 190 сая төгрөгийн Land Cruiser 200, BMW X3, Toyota Crown загварын гурван автомашинтай, 134 адуутай, 70 үхэртэй, 1200 хоньтой, долоон газартай.
Тэгвэл Н.Отгонсүрэнгийн нөхөр Б.Амгаланбаяр нь “Бат-Алт төв” ХХК-ийг эзэмшдэг. Харин “Бат-Алт төв” ХХК нь Төв аймгийн Заамар сумын нутагт MV-021305 дугаартай, 27 га талбайтай Баянголын алтны ордны ашиглалтын лицензийг эзэмшдэг. Өөрөөр бол, АМГТГ-ын мэргэжилтэн Н.Отгонсүрэн хувьдаа алтны уурхайтай учраас ийм хөрөнгөтэй байх нь аргагүй биз.
АМГТГ-ын мэргэжилтэн М.Мөнгөнтуяагийн нөхөр А.Балжинням нь “Ташгай хайрхан” ХХК, “Аргасайн чулуу” ХХК, “Конгломерат” ХХК-уудыг эзэмшдэг.
Ноцтой нь,
- “Ташгай хайрхан” ХХК нь Увс аймгийн Өлгий сумын нутагт XV-017942 дугаартай, 11618.3 га талбайтай, Балжинням нэртэй хайгуулын лиценз эзэмшдэг.
- “Конгломерат” ХХК нь Увс аймгийн Өлгий сумын нутагт XV-018052 дугаартай 1130.51 га талбайтай Бигэр, XV-017935 дугаартай 4292.31 га талбайтай Бигэр-1 нэртэй хайгуулын хоёр лиценз эзэмшдэг.
Харин “Аргасайн чулуу” ХХК нь Төв аймгийн Эрдэнэ сумын нутагт XV-41000038 дугаартай Ар хуурай нэртэй хайгуулын лиценз эзэмшиж байгаад шилжүүлжээ.
АМГТГ-т хувьдаа уурхайтай, хагартлаа хөрөнгөжсөн олон мэргэжилтэн байдгийн ердөө гуравхан жишээг дурдахад ийм байна. Бид дараагийн дугаартаа үргэлжлүүлэн танилцуулах болно.
Тэгвэл АМГТГ-ын газар, хэлтсийн дарга нараас нэгийг нь ч дурдахгүй өнгөрч болох байх. 2021 оноос АМГТГ-ын орлогч даргаар, 2022 оноос АМГТГ-ын Газрын тосны бүтээгдэхүүний газрын даргаар ажиллаж байгаа Б.Түвшинжаргал гэж хүн бий. Б.Түвшинжаргалын гэр бүлийн нийт орлого жилд 781 сая төгрөг бөгөөд 1.9 тэрбум төгрөгийн нэг орон сууцтай, 100 сая төгрөгийн Mersedes Benz CLS350 загварын автомашинтай, 32 сая төгрөгийн хадгаламжтай, 700 сая төгрөгийн авлагатай. Ноцтой нь, Б.Түвшинжаргал нь хувьдаа нэг ч компанигүй, мөн эхнэр нь М.Мөнхтуяа “Чингис хаан” нисэх буудал дахь Гаалийн газарт улсын байцаагчаар ажилладаг, төсвийн цалинтай. Тэгэхээр нэг ч компанигүй, гэр бүлээрээ төрд ажилладаг, төсвийн цалинтай Б.Түвшинжаргал жилд яаж 781 сая төгрөг олж, 1.9 тэрбумын байранд амьдарч, “Benz” хөлөглөдөг вэ гэдэг асуулт гарч ирнэ.

Тэгвэл Б.Түвшинжаргал нь “Занаду майнинг” компанийн 1.2 сая ширхэг хувьцаа эзэмшдэг ажээ. Харин “Занаду майнинг” компани нь Австралийн хөрөнгийн биржид бүртгэлтэй компани бөгөөд Өмнөговь аймгийн Цогтцэций сумын нутагт орших алт, зэсний асан баян нөөцтэй Хармагтайн ордыг эзэмшдэг. Хармагтайн орд нь 3.4 сая тонн зэс, 8.5 сая унц алттай гэгддэг бөгөөд Оюу толгойн дараа орох том орд гэх нь бий. Гэтэл энэ том ордыг эзэмшигч “Занаду майниг” компанид АМГТГ-ын орлогч дарга, Газрын тосны бүтээгдэхүүний газрын даргын албан тушаалтай Б.Түвшинжаргал хувьцаа эзэмшдэг, тэндээсээ 781 сая төгрөгийн орлого олдог байх нь ашиг сонирхлын асар их зөрчил болж хувирна.
Бид дараагийн дугаартаа газрын ховор элементийн ордын лиценз эзэмшдэг мэргэжилтэн болон төрсөн дүү, хадам ахынх нь компаниудад хайгуул, ашиглалтын лицензүүд "цуглуулсан" мэргэжилтнүүдийг танилцуулах болно.
Үргэлжлэл бий...
ТАНИЛЦ: АЛТНЫ ОРДУУДАД ЭЗЭН СУУСАН АШИГТ МАЛТМАЛЫН ГАЗРЫН МЭРГЭЖИЛТНҮҮД-I |
|