“АРДЧИЛСАН” УЛСЫН ЕРӨНХИЙ САЙД АРД ТҮМНЭЭ ЯЛЛАЖ ЭХЛЭВ ҮҮ

Ц. АМУНДРА:
Улс төр- Тэрслүү үг

2022-11-09, 788

Засгийн газрын тэргүүн Л.Оюун-Эрдэнэ нэр хүндээ сэргээлгэхээр шүүхэд зарга мэдүүлж, шүүх түүний талд алх цохиж, Э.Одбаяр нарын таван залууд 1-1.2 жилийн зорчих эрх хязгаарлах ял оноов. Прокуророос анх тэдэнд 1.9 жилийн хорих ял төлөвлөж, харин ч шүүх 1.2 жилийн зорчих эрх хязгаарлах ял болгон бууруулж ялласан гэх. Гэхдээ хорих, хязгаарлах гэх л ялгаатай болохоос биш ял л бол ял.

Хэргийг сөхвөл, Э.Одбаяр нарыг хоёр зүйл ангиар ялласан. Эхнийх нь, Э.Одбаяр 2021 онд Дорнод аймагт үйлдэгдсэн автомашинаар санаатайгаар хүн дайрсан хэргийг Л.Оюун-Эрдэнийн хамааралтай хүн үйлдсэн гэх агуулга бүхий тайлбартай бичлэгийг сошиал сүлжээнд нийтэлсэн гэх. Энэ хэргээрээ Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 13.14 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан “Худал мэдээлэл тараах” зүйл ангиар яллагдсан. Дараагийнх нь, Э.Одбаяр нар шүүхийн зөвшөөрөлгүй баривчлагдсан хамтран жагсагч Д.Монголхүүг суллуулахаар Цагдан хорих 461-р ангид хууль бусаар нэвтэрсэн гэх. Энэ хэргээрээ Эрүүгийн хуулийн тусгай ангийн 23.1 дүгээр зүйлийн 1 дэх хэсэгт заасан “Бүлэглэн хууль сахиулагчийг албан үүргээ биелүүлэхтэй нь холбогдуулан хүч хэрэглэн эсэргүүцэх” зүйл ангиар яллагдсан. Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхээс Э.Одбаярт дээрх хоёр зүйл ангиар 1.2 жилийн хугацаанд Сүхбаатар дүүргийн нутаг дэвсгэрээс гарахыг хориглох зорчих эрхийг хязгаарлах ял оноосон. Энгийнээр тайлбарлавал, Э.Одбаяр 1.2 жилийн хугацаанд Энхтайваны гүүрнээс урагш, Баруун 4 замаас баруун тийш, Сэлбэ голоос зүүн тийш, Бага баян амралтын баазаас хойш гарах эрхгүй болж байна гэсэн үг.

Харин бусдад нь буюу Ц.Чинбат, Б.Билгүүн, Л.Ганхөлөг, Б.Бямбагэрэл нарт тус бүр 1 жилийн хугацаанд оршин суудаг дүүргээсээ гарахыг хориглох зорчих эрхийг хязгаарлах ял оноосон.

Асуудлын гол нь, хүний нэр төрд халдах, гэмт хэрэгт гүтгэх нь хуулийн хариуцлага хүлээх гэмт үйлдэл мөн. Гэхдээ Л.Оюун-Эрдэнээс өмнөх Ерөнхий сайдууд, Ерөнхийлөгч нараас хэн нь ч нэгэн иргэнд ингэж өсөрхөж, яллах хэмжээнд "гомдож" байсангүй. Өөрөөр бол, иргэн Л.Оюун-Эрдэнэ иргэн Э.Одбаярт гүтгэгдэж гомдсон бол нэг хэрэг. Харин Засгийн тэргүүн Л.Оюун-Эрдэнэ иргэндээ гомдож, шүүхээр яллах нь дарангуйллын тогтолцооны хэлбэр, дамаа эсэргүүцэгчдээ эгдүүцэж, замаасаа зайлуулж байгаа үйлдэл болж хувирна. Ялангуяа Ардчилсан статустай орны удирдагчид бүр ч зохимжгүй. Нөгөө талаас, Засаг барих, улс удирдах замыг сонгосон хүн гүтгэгдэх мэтийн ганц нэг золиос гаргаж чаддаг байх, замд таарсантайгаа заамдалцаад байхааргүй зангаргатай байх ёстойг Л.Оюун-Эрдэнээс урдах удирдагчид бүгд мэддэг байж л дээ. Тиймдээ ч тэд бусдад гүтгэгдсэн ч гомдож туниад, уйлан хайлаад явдаггүй, хууль шүүхээр гүйдэггүй байж. Хэдэн жишээ дурдъя. Л.Оюун-Эрдэнэ өөрөө жагсагч байхдаа "М.Энхболд бол "60 тэрбумын схем"-ийн үндэслэгч, МАНАН бүлэглэлийн толгойлогч" гэж ярьж явлаа. Тэр байтугай "Түүний МАНАН бүлэглэл Мексикийн хар тамхичид шиг сүлжээ, системээр ажилладаг" гэж хүртэл ярьж байлаа. Энэ үгсэд нь М.Энхболд гомдож л байсан байх, гэхдээ Л.Оюун-Эрдэнийн эсрэг зарга мэдүүлж явсангүй. Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд Х.Нямбаатар гэхэд "Х.Баттулга Төрийн ордны зүүн жигүүрийн гурван давхарт шүүгч нарыг дуудаж авчраад хэнд хэдэн жилийн ял оноох тухай даалгавар өгдөг" гэж чуулганы индрээс хэлж байлаа. Бас, бусаар Х.Баттулга лав л сүүлийн 10 жил "Оросын тагнуул" гэдгээс эхлээд эгээ л "Орон байрны хулгайч" гэгдэхээс наахнуур худалч, хулгайчаараа дуудуулсан. Гэлээ гээд, "Нэрээ төрөө сэргээлгэнэ" гэж шүүхдэж явсан нь үгүй. С.Баяр гэхэд л Ерөнхий сайдаас бууснаасаа хойш "Америкийн хаусны магнат" гэгдэж, дээрэмчин, тонуулчин л гэгдэж яваа. Ц.Элбэгдорж гэхэд "Хүзүүгүй", "Хятадын эрлийз" гэх шүүмжлэл, доромжлолд дасчихсан шахуу, чимээгүй л дааж яваа. Энэ мэтээр дурдаад байвал Засаг залсан, улс удирдсан бүхэн шүүмжлүүлж, доромжлуулдаг ч даасаар л ирсэн. Угтаа ч "Магтаал, шүүмжийг зэрэг даах нь хүн болсны илрэл" гэлцсээр ирсэн юм, бид. Товчхондоо, Л.Оюун-Эрдэнэ гүтгэгдсэн гэж гомдож, шүүхэд хандсан нь Засаг залж байгаа хүнд байхааргүй зангаргагүй үйлдэл байжээ гэсэн үг.

Бас нэг ноцтой өнцөг нь, Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийн гүтгэгдсэн гэж гомдож, шүүхэд өгсөн хүн нь Засгийн газрын эсрэг жагсдаг Э.Одбаяр байсан нь асуудлыг бүр ч хурцдуулж байна. Өөрөөр бол, олон нийтийн дунд "Л.Оюун-Эрдэнэ гүтгэгдсэндээ биш цаг ямар өөрийнх нь эсрэг жагсдаг жагсагчдыг чимээгүй болгох гэсэндээ яллууллаа" гэж ойлголт тарж байна. Ингэж харвал, Л.Оюун-Эрдэнэ “Ардчилсан” улсын Ерөнхий сайд атлаа ард түмнээ жагсаж тэмцэхийг нь хориглож, шүүхээр яллаж эхлэх нь үү дээ гэсэн асуулт, бас асуудал гарч ирж байгаа юм. Сануулахад, энэ нийтлэлээрээ Э.Одбаяр гэх залууг Ардчилсан намын С.Эрдэнийн хүү, Засгийн газрын эсрэг жагсдаг “No Double Standart” хөдөлгөөний жагсагч гэдгээр өмгөөлөх санаа агуулаагүй буюу жирийн нэг иргэн, ард түмний нэг төлөөлөл гэх агуулгаар онцолсноо хэлэх нь зөв байх.

Д.АМАРБАЯСГАЛАНГИЙН АВРАХ, “АЛАХ” ХОЁР ҮЗҮҮРТЭЙ ТАЙЛБАР ШҮҮХИЙН ШИЙДВЭРИЙГ УЛАМ ӨДӨӨВ

Шүүх Э.Одбаяр нарт ял оноосонтой холбоотойгоор олон нийтийн шүүмжлэл Л.Оюун-Эрдэнэ рүү чиглэсэн. Засгийн тэргүүнээ төлөөлж, нөлөө талаас намаа төлөөлж, ЗГХЭГ-ын дарга Д.Амарбаясгалан албан ёсны цахим хаягаараа тайлбар хийв. Гэхдээ Д.Амарбаясгалангийн тайлбар нь Л.Оюун-Эрдэнийг аврах гэхээсээ “алах” агуулгатай уншигдаж, шүүхийн шийдвэрийг улам ч өдөөж өгөв.

Тодруулбал, Д.Амарбаясгалан “Иргэн Э.Одбаяр нь 2021 онд Дорнод аймагт болсон ослын талаар сошиал орчинд мэдээлэл түгээхдээ тус ослыг Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийн хамааралтай хүн үйлдсэн хэмээн хүнд гэмт хэрэгт гүтгэсэн. Уг асуудлаар МАН-ын Хууль эрх зүйн хэлтэс Цагдаагийн байгууллагад хандаж үнэн мөнийг тогтоолгох хүсэлт гаргасан байдаг” гэжээ. Түүний тайлбарын энэ хэсэг нь “Шүүх иргэн Э.Одбаярыг Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийн гомдлоор ялласан” гэж нийтэд баталж өгөв. Тэгээд болоогүй “Л.Оюун-Эрдэнэ шүүхэд гомдол гаргахдаа өөрийн талд МАН-ын Хуулийн хэлтсийг багаар нь ажиллуулсан” гэх давхар агуулгыг ч олон нийтэд ойлгуулав. Чухамдаа, Д.Амарбаясгалан энэ үгээрээ Л.Оюун-Эрдэнийг өмгөөлөх биш эсрэгээрээ гал дээр тос нэмэв.

Үргэлжлүүлэн “Уг гомдлын талаар өнөөдөр анхан шатны шүүхээс шийдвэр гарчээ. Уг шийдвэр нь гарахдаа анх гаргасан гомдол дээр иргэн Э.Одбаяр нарын холбогдох Хорих 461-р ангид хууль бусаар нэвтрэн орсон гэх хэргийг нэмж, хамтад нь шалгаж шүүхийн шийдвэр гаргасан байна. Дээрх тусдаа хоёр хэргийг Прокурорын шатанд нэгтгэж, нэг хэрэг болгон шалгаж, улмаар өнөөдөр шүүхийн шийдвэр гарсан нь бидний гайхлыг төрүүлж байгааг хэлэх нь зүйтэй” гэжээ. Түүний тайлбарын энэ хэсэг нь “Ардын нам шүүх, прокурорт огт нөлөөлж чаддаггүй, тэгж ч байгаагүй” гэх далд мессежийг олон нийтэд өгөх зорилготой харагдана. Гэхдээ ухаж ойлгосон хүнд илүү ноцтой утгаар уншигдав. Тодруулбал, “Засгийн газрын тэргүүний мэдүүлсэн заргыг түүний талд шийдвэрлэж өгөхийн тулд прокурор, шүүгч нар хоорондоо холбоогүй хэдэн ч хэргийг хамтатгаж, хэнд ч ял оноож чадах юм байна” гэдэг ноцтой агуулга түүнээс тайлбараас ойлгогдов.

Хоржоонтой нь, төгсгөлд нь “Ардчилсан нийгэмд хүний эрх нь бусдын эрх, нэр хүнд, нийтийн эрх чөлөөгөөр хязгаарлагдах учиртай билээ” гэжээ. Энэ өгүүлбэр нь “Э.Одбаяр хүний нэр хүндэд халдсан бол эрхээ хязгаарлуулах нь зүйн хэрэг” гэж шууд утга агуулж байгааг нэмж тайлбарлах улиг биз.

ХЭРЭГ ХУУЧИРДАГГҮЙ БУЮУ Л.ОЮУН-ЭРДЭНИЙН “СОШИАЛ ШҮҮХ ХУРАЛ”

Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ Э.Одбаярт гүтгэгдсэн гэх гомдол гаргаж, заргаа авч чадсантай холбоотойгоор З.Энхболд тэргүүтнүүд сошиал орчинд байр сууриа идэвхтэй илэрхийлэв. Ноцтой нь, Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийн өөрийнх нь холбогдож асан “хүн гүтгэсэн” хэргийг дэлгэж, сошиал орчинд бяцхан шүүх хурал өрнүүлэв.

Тодруулбал, “Гүтгэгдсэн” хохирогчоор УИХ-ын дарга асан З.Энхболд твиттер хаягаараа “мэдүүлэг” өгөв. Тэрбээр “Харвард явах гэтэл гүтгэсэн хэргээсээ болоод хилийн хоригтой байсан. Намайг санал тоолдог хар машины үйлдвэрлэгч компанид хувьцаа эзэмшдэг гэж гүтгэсэн нь тогтоогдоод ял авахад бэлэн болсон байсан. Уучлал гуйсныг нь хүлээн аваад гомдлоо татаж байсан” гэж мэдүүлэв.

Харин “Гэрч”-ээр ҮАБЗ-ийн Нарийн бичгийн дарга асан, “Буурал” хочит А.Гансүх орж ирэв. Тэрбээр “Би тэр үед УИХ-ын дарга З.Энхболдын хуулийн бодлогын зөвлөхөөр ажиллаж байсан. “Херо” Баатар намайг гуйж, би З.Энхболдыг гуйж өргөдлийг нь татуулж байлаа. З.Энхболд харин ч эр хүн шиг хандсан шүү” гэж мэдүүлэв.

Ингээд дууссангүй, хөндлөнгийн гэрч бас гарч ирэв. Тэр гэрч нь УИХ-ын гишүүн асан Н.Номтойбаяр байв. Тэрбээр “Л.Оюун-Эрдэнэ ээ, чи З.Энхболдыг гүтгэсэн ч тэр чиний ирээдүйг бодоод өргөдлөө татаж байсныг мартаа юу. АН-ыг эрх барьж байхад бид тэднийг бишгүй дээ л доромжилж, элдэв лоозон барьж жагсаж л байсан. Тэглээ гээд тэд биднийг шүүхдэж, шогтож байгаагүй шүү. Хайран залуус” гэж Л.Оюун-Эрдэнийн хэргийг баталгаажуулав.

Хэрэг хуучирдаггүй гэж энэ. Дээрх “хэрэг”-ийг эргэн сануулахад, 2012 оны сонгуулийн дараа буюу тухайн үеийн НАМЗХ-ны Ерөнхийлөгч байсан Л.Оюун-Эрдэнэ З.Энхболдыг хар машинтай холбон хэд хэдэн ярилцлага өгч явсан байдаг.

“АРДЧИЛСАН” УЛСЫН ЕРӨНХИЙ САЙД АРД ТҮМНЭЭ ЯЛЛАЖ ЭХЛЭВ ҮҮ

Шинэ мэдээ

Нийтлэлчид