-ИРГЭДИЙГ ИДЭВХЖҮҮЛЭХ АРГА ТАНЬ БУРУУ БАЙНА, ЕРӨНХИЙ САЙД АА-
Юун түрүүнд, Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнээс асуух гурван асуулт байна. Нэгдүгээрт, вакцинжуулалт эхлээд 71 хонож байхад зорилтот 2.1 сая иргэний дөнгөж талын тал нь хоёрдугаар тунд хамрагдаад байгаад ард түмэн буруутай юу, эсвэл Засгийн газар буруутай юу. Хоёрдугаарт, иргэдийн вакцинд итгэх итгэлийг сулруулж, вакцинжуулалтыг удаашруулсан буруутан нь иргэд өөрсдөө юу, зохион байгуулалт муутай ажилласан Засгийн газар уу. Гуравдугаарт, УИХ-ын гишүүн асан С.Жавхлан “Надад санал өгөөгүй хүмүүс миний дууг битгий сонсоорой” гэж даналзаж байсан шиг Засгийн газар “Вакцин хийлгээгүй хүмүүс үсээ битгий засуул, бассейнд битгий сэл, хөдөө битгий яв, улсаас нэг ч төгрөг битгий ав” гэж хясан боогдуулах нь үнэхээр иргэнээ бодсон, эрх чөлөөг дээдэлдэг ардчилсан улсын бодлого мөн үү.
Өчигдөр Засгийн газар хуралдаж, “Улсын хэмжээнд 2.1 сая иргэнээ вакцинжуулах зорилт тавьсан ч одоогоор 2.1 сая иргэний 54.6 хувь нь нэгдүгээр, 25.8 хувь нь хоёрдугаар тунд хамрагдаад байна” гэх тоон мэдээ танилцуулав. Ингээд цаашид вакцин хийлгээгүй иргэдэд албадлагын арга хэмжээ авч эхлэх болсноо зарлалаа.
Албадлага гэдэг нь вакцин хийлгээгүй иргэдийг гэр гэрээс очиж аваад вакцинжуулалтын цэгт аваачиж, вакцин тарих утгатай биш харин илүү ноцтой буюу өрхийн орлогыг нь таслах, зорчих эрх чөлөөг нь хязгаарлах замаар шахалт үзүүлэхийг хэлж буй юм гэнэ. “Хоол, эрх чөлөөг нь хасах” замаар иргэдийн вакцин хийлгэх идэвхийг нэмнэ гэж Засгийн газар тооцоолсон нь ямар харамсалтай вэ.
Тухайлбал, Засгийн газрын шийдвэрээр бол эхний ээлжид буюу хөл хорионы дараачаас вакцин хийлгээгүй хүмүүс үс, хумсаа засуулж гоо сайхандаа анхаарах, чийрэгжүүлэх төв, саун бассейнаар үйлчлүүлж эрүүл мэнддээ санаа тавих боломжгүй болох юм байна. Арай ч дэлгүүр орж талх авахад хоёрдугаар тун хийлгэсэн гэрчилгээ шаардахгүй бололтой. Дараагийн ээлжид буюу тавдугаар сарын 22-ноос хөдөө орон нутгийн зам вакцин хийлгэсэн иргэдэд нээлттэй, вакцин хийлгээгүй иргэдэд “хаалттай” болох гэнэ. Хөдөө суманд амьдарч байгаа аав ээждээ очихыг хэчнээн хүссэн ч вакцин хийлгээгүй л бол ээжийн үнсэлт, аавын тэврэлт “хориотой” болох юм байна.
Аж ахуйн нэгжүүдээр вакцингүй иргэдийг “алаг үзүүлэх”, хөдөө явуулахгүй хөлийг нь туших ч бүр дүүрч. Хамгийн ноцтой нь вакцин хийлгээгүй бол төрөөс ямар нэг халамж авах талаар найдах ч хэрэггүй болох гэнэ.
Тодруулбал, энэ тухай Сангийн сайд Б.Жавхлан “Улаанбаатарт хүнсний талон авдаг вакцин хийлгэх насны 47 мянган иргэн байгаагаас 29 мянга нь дархлаажуулалтын нэг ч тунг хийлгээгүй байна. Мөн Улаанбаатар хотод төрөл бүрийн халамж авдаг 211 мянган иргэнээс 80 мянга нь вакциндаа хамрагдаагүй байна. Тиймээс вакцинд хамрагдсан иргэдийг нийгмийн халамж үйлчилгээнд хамруулна” гэх тайлбар хийлээ.
Товчоор вакцин хийлгээгүй л бол хэчнээн ядуу, хэдэн арван хүүхэдтэй байсан ч улсаас халамж олгохгүй, нэг ёсондоо “вакцингүй бол өлсөж үх” гэж эелдгээр анхааруулав.
Чухамдаа таван хүүхэдтэй, өрх толгойлсон нэн ядуу Цэцэгээ хятад вакцинд итгээгүйнхээ төлөө хүнсний талон, хүүхдийн мөнгөний тэтгэмжээсээ “хагацах” хэрэгтэй болох нь. Орос вакцин хүлээсээр, вакцин хийлгэж чадаагүй суугаа хоёр хөлгүй Дорж “группын” мөнгөнөөс хасагдах юм байх. Бас бүтэн өнчин Дулмаа вакцин хийлгээгүйнхээ төлөө тэжээгчээ алдсаны тэтгэмжээ алдаж, өндөр настай, хүнд өвчтэй ээжийгээ асардаг Сүрэн асаргааны тэтгэмжээсээ хасуулах нь.
Эхэнд асуусанчлан дахиад асууя, “Вакцинжуулалт зорьсон түвшинд хүрээгүй байгаад ард түмэн буруутай юу, Засгийн газар буруутай юу” Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ ээ.
Мэдээж, вакцин хийлгэхгүй зориуд хойш сууж, вакциныг үгүйсгэж, цар тахалтай тэмцэх үндэсний хэмжээний ажилд саад болж буй иргэдийг бол зөвтгөх гэсэнгүй.
Гэхдээ одоог хүртэл вакцин хийлгээгүй үлдсэн гэж адлагдаад байгаа нийт хүн амын 50 хувь нь хэд хэдэн шалтгаанаар вакцинжуулалтаас хоцорсон гэж харагддаг. Тухайлбал,
Нэгдүгээрт, вакцинжуулалт эхлэх мөчид вакцинжуулах цэгүүдийн оочер дараалал ямар байсан бэ гэдгийг бүгд мэдэж байгаа. Тэнд хүн хоорондын зай барих, бөөгнөрөл үүсгэхгүй байх цар тахлын үндсэн дүрэм утгаараа зөрчигдөж байсан. Нэг цэгийн гадна багадаа 200-300 хүн оочерлож, нэгнийхээ урдуур дайрч, хэрэлдэж, муудалцаж, бүр зодолдож байлаа. Ийм байхад вакцин хийлгэхээр дараалалд зогсвол тэндээс халдвар авч, гэр бүлээ аюулд оруулна гэж нэг хэсэг нь эмээж байсан.
Хоёрдугаарт, Орос вакцин сайн, Хятад вакцин муу гэх айдсыг иргэд биш улстөрчид нийгэмд бий болгосон.Дээрээс нь манай улсын оруулж ирсэн зарим вакцинд ДЭМБ зөвшөөрөл олгоогүй байсан нь ч иргэдийн айдаст нэмэр хачир болсон. “Халдваргүй, эрүүл саруул байгаа атлаа баталгаагүй вакцин тариулаад өнгөрчихвөл яах вэ” гэх айдас давамгай байсан учраас вакцин хийлгээгүй бас нэг хэсэг иргэд бий.
Гуравдугаарт, вакцины нэгдүгээр эсвэл хоёрдугаар тунгаа хийлгэсэн хэчнээн хүн цар тахлын халдвараар нас барсныг Засгийн газар өөрсдөө мэдэж байгаа юу. Иргэд харин мэдэж байгаа. “Вакцины хоёрдугаар тунгаа хийлгэсэн атлаа халдвар аваад нас барлаа, ингэхдээ вакцин хийлгэсэн хүмүүс халдвар авбал илүү хурдан нас барж байна” гэх мэдээллүүд нийгэмд хаврын түймэр шиг л тархсан. Үүнээс болж “Вакцин хийлгэсэн атлаа халдвар аваад, бүр илүү хурдан нас барах юм бол вакцин яг яах гэж тариулах вэ” асуулттай нүүр тулж, улмаар вакцин хийлгэхгүй харзнаж байсан бас нэг хэсэг иргэд бий.
Дөрөвдүгээрт, вакцины татан авалт хойшилж, тасалдсан асуудал нь вакцинжуулалт төлөвлөгөөнөөс хоцорсонд том нөлөө үзүүлсэн. Тэр байтугай, Л.Оюун-Эрдэнэ, Шадар сайд С.Амарсайхан, Эрүүл мэндийн сайд С.Энхболд нар өөрсдөө “Манай улс вакцин үйлдвэрлэгч биш учраас вакцин тасалдлаа, хөл хорионы хугацаанд вакцин хийх боломжгүй боллоо” гэж мэдэгдээд сууж байсан хүмүүс. Орос вакцин хүлээж, өнөөг хүртэл вакцин хийлгээгүй байгаа хэдэн мянган хүн бий.
Тавдугаарт, Засгийн газар эхнээсээ вакцин хийлгэх эсэх нь хувь хүний эрх чөлөөний асуудал гэдэг ойлголтыг нийгэмд бий болгосон. Хэрвээ хүсвэл вакцин хийлгэж болно, хүсэхгүй бол шаардлагагүй гэдэг ойлголтоор л өнөөг хүртэл явж байгаа иргэд бас л хэдэн мянга байгаа.
Ийм байхад Засгийн газар одоо болсон хойно вакцин хийлгээгүй бол ингэхгүй, тэгэхгүй гэж эрхийг нь боогдуулж, халамжийн хэдэн бор төгрөгөөр нь хясан боогдуулах нь зөв үү. Үүнийхээ оронд илүү хүний эрхийг хамгаалсан, итгэл найдвар өгсөн, аюулгүй байдал амласан арга замыг сонгох нь зөв зүйтэй биш юм уу. Бас одоо болсон хойно “вакцин хийлгэсэн иргэдэд 50 мянган төгрөг олгоно” гэж суухын оронд хөл хорионы үеэр мөнгө тараахдаа л вакцин хийлгэсэн иргэдэд 350 олгоно гээд зарлачихсан хэрэгтэй байсан юм биш үү.
"ВАКЦИН ХИЙЛГЭЭГҮЙ БОЛ ӨЛСӨЖ ҮХ" |
|