Эрүүл мэндийн яамны 11:00 цагийн мэдээллийг сонсхоос “яс хавталздаг” боллоо. Сүүлийн гурван долоо хоног дараалан шахуу хоногт 100-гаас дээш шинэ халдвар тээгч бүртгэгдэж, зарим хоногт 400 давж байгаа учраас “Өнөөдөр хэд гарсан бол” гэх айдастайгаар 11:00 цагийг хүлээдэг болов. Гэснээс өнөөдөр хэд гарсан бол... Л.Оюун-Эрдэнэ, С.Амарсайхан, С.Энхболд нар ер нь өдөрт хэдэн тохиолдол бүртгэгдэж байгааг мэддэг, айдаг болов уу.
Коронавирусийн батлагдсан тохиолдлын тоо 7003 хүрээд байна. Өөрөөр бол бүхэл бүтэн хоёр сумын хүн ам тэр чигтээ буюу хүүхэд, хөгшид, хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэн, малчин, тариачин, талхчин ялгаагүй бүгд халдвар тээгч болсон гэсэн үг. Ингэж жишвэл тархалт ямар ноцтой хэмжээнд хүрээд байгааг анхаарч ойлгоход тус болох байх.
"Унадаг дугуйтай жийж явсан корона одоо онгоцтой болчихсон нисэж явна" гэвэл онох юм уу даа.
Эхэн үедээ “Халдварыг хумина” гэж итгэл найдвар төрүүлдэг асан ЭМЯ одоо “Улаанбаатар хотод халдваргүй дүүрэг, хороо, гудамж, байр үлдсэнгүй” гэж жишим ч үгүй зарлаад, коронавирусийн халдварт улсаараа бүслэгдсэнээ хүлээн зөвшөөрч суух боллоо. Өглөө сэрхэд л нийслэлд нэг хотхон, хороолол, хороо, орон нутагт аймаг, суманд хөл хорио тогтоосон байх нь хэвийн үзэгдэл болов. Үндсэндээ нийт үндэстний эрүүл мэндэд улаан гэрэл анивчиж эхлээд байна.
Шинжилгээ нэртэй "халдвар тараалт"
Хоногт хоёр, гурваар илэрдэг байсан халдвар одоо яагаад 200,300-гаараа илрэх болсон шалтгааныг эхнээс нь товч тайлбарлъя. Нэгдүгээрт, Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ, УОК-ын дарга С.Амарсайхан нар ПСР шинжилгээний сөрөг хариуны алга дарам цаасыг их сургуулийн дипломноос, байрны ордероос, хашаа байшингийн гэрчилгээнээс ч “үнэ цэнэтэй” бичиг болж хувиргасан. Тэд энэ сарын 5-наас эхлээд “халдваргүй гудамж үлдээгүй” Улаанбаатар хотоос 72 цагийн хүчинтэй ганцхан шинжилгээний бичиг үзүүлээд хүссэн аймаг, сум руугаа явж болох шийдвэр гаргасан. Тэгэнгүүт нь шинжилгээ цэгүүдэд 200,300-гаараа оочерлож, хавьтал болцгоогоод орон нутаг руу “бэлчиж” эхэлсэн.
Халдваргүй иргэн халдваргүй гэдэг бичиг авах гэж оочерлож байхдаа халдвар авсан гунигт тохиолдол ч бий л байх.
Халдвартай хэрнээ тэр нь ганц шинжилгээгээр илрээгүй иргэд “сөрөг” хариугаараа орон нутаг руу яваад халдвар тарааж эхэлсэн. Одоо 13 аймагт Улаанбаатар хотоос очсон иргэдийн голомт ид “цэцэглэж” байна. Халдварыг голомтуудаа бүрэн дарж “Ногоон бүс” болоод байсан Дархан-Уул аймаг хүртэл одоо “Улаан бүс” болж хувирлаа. Хоёрдугаарт, өнөөх 72 цагийн хүчинтэй ПСР шинжилгээний бичгийг иргэн бүрээс шахуу шаардаж эхэлсэн. Эмнэлэгт үзүүлэх бол заавал шинжилгээний бичигтэй байх ёстой, ажлаа хийхийн тулд шинжилгээний бичигтэй байх ёстой гэх мэтээр. Д.Нямхүү, Т.Мөнхсайхан нарын үед өндөр үнэтэй, нөөц хомс гэгдэж байсан ПСР шинжилгээний оношлууруудыг хаанаас ч юм гэнэт гаргаж ирээд хүссэн хүн бүрээс шинжилгээ аваад эхэлсэн. Шинжилгээ аваад байгаа нь сайн хэрэг боловч ганцхан удаагийн шинжилгээний хариуг эцсийн хариу мэт хүлээн зөвшөөрч байгаа нь халдварыг тараах нэг нөхцөл болж байгаа юм. Өөрөөр бол эхний шинжилгээгээр сөрөг гарсан хэрнээ хоёр дахь шинжилгээгээр эерэг гарч байгаа хүмүүс маш олон байна. Гэвч тэр хүн эхний шинжилгээний сөрөг хариугаа үзүүлээд хаа сайгүй яваад, хэдэн арван хүнтэй хавьтал болчихсон байдаг. Өөрөөр хэлбэл хоёр, гурав дахь шинжилгээнээс халдвар илрээд байна гэж ХӨСҮТ-ийнхэн хэлээд байхад л ганцхан шинжилгээний бичигт найдах шийдвэр гаргасан Л.Оюун-Эрдэнэ, С.Амарсайхан нарын муйхар шийдвэр ингээд улс үндэстнээ хавцлын ирмэгт авчраад байна.
"Яст мэлхийний хурдтай" вакцинжуулалт
Вакцинжуулалт эхлээд 34 хонож байна. Одоогийн байдлаар 276 мянган иргэнийг вакцинжуулаад байгаа гэх. Бүхэл бүтэн сарын хугацаа өнгөрч байхад нийт вакцинжуулах ётсой хүн амынхаа 20 хувьд ч хүрээгүй явна. Чухамдаа вакцинжуулалтын ажил яст мэлхийний хурдаар явж байна. Дээрээс нь вакцинжуулалтад ямар ч зохион байгуулалт алга. Вакцины цэгүүдийн оочер дараалал, хүн хоорондын зай барилтын тухай яриад ч хэрэггүй. Мөн иргэдэд вакцины тухай ойлголт өгөхгүй байгаагаа болж иргэд орос вакцин хийлгэвэл баавгай болно, хятад вакцин бичил чийптэй, энэтхэг вакцин хийлгэвэл бүжиглэдэг болно гэж “маазраад” явж байна. Түүнчлэн манай улсад “Монгол эмимпекс” л вакцин оруулж ирэх тусгай эрхтэй гэх бөгөөд дараа дараагийн ээлжийн вакциныг хэзээ, хаанаас оруулж ирэх нь тус компанийн удирдлага, ажилтнууд ажлаа хэр хурдан хийхээс л хамаарч байна гэсэн үг. Вакцинжуулалтын төлөвлөгөөнд ирэх сарын сүүл гэхэд эхний тунг хийж дуусгаад хоёр дахь тунг хийж эхэлнэ гэж тусгасан. Нэг, хоёрдугаар тунгийн хоорондын хугацаа 56 хоног гэхээр ирэх зургаан сарын сүүл гэхэд л вакцинжуулалтын ажил дуусах шатандаа орно гэсэн үг. Гэтэд бидэнд цаг алга, шинэ халдвар тээгчид хоногт 300, 400-гаар нэмэгдэж байгаа учраас.
Вакцинжуулалтын ажил цаашид энэ хэвээрээ буюу яст мэлхийний хурдаараа явбал, шинэ тохиолдлуудын тоо энэ янзаараа буюу гэрлийн хурдаар нэмэгдвэл зургаадугаар сар гэхэд хүн амын тал хувь нь халдвар тээгч болж, вакцинжуулалт ямар ч үр дүнгүй болох нь.
Цар тахал ингэж үндэстний эсрэг аюул заналхийлж байхад Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ, Эрүүл мэндийн сайд С.Энхболд, Шадар сайд, УОК-ын дарга С.Амарсайхан нараас “Халдвар энэ эрчээрээ нэмэгдвэл улаан түвшинд шилжинэ” гэхээс өөр ямар ч шийдэл, шийдвэр гарсангүй. Уг нь Л.Оюун-Эрдэнэ нь эрч хүчтэй залуу хүн, С.Амарсайхан нь хот удирдаж байсан туршлагатай хүн, С.Энхболд нь мэргэжлийн хүн гэж ард түмэн итгэж, сайн цагийг авчирна гэж хүлээсэн. Даанч тэд ажлаа авснаасаа хойш 58 хоног коронатай тэмцэх чиглэлээр дорвитой ажил хийсэнгүй. Эцэст нь улсаараа голомт болоод хэзээ хийгдэж дуусах нь тодорхойгүй вакцин эцсийн найдлага болж хувирлаа.
Улсаараа халдвар тээгч болчихвол вакцин ямар хэрэгтэй Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ, УОК-ын дарга С.Амарсайхан, Эрүүл мэндийн сайд С.Энхболд нараас асуумаар байна.
Эцэст нь, Засгийн газар, УОК, НОК хоёрдугаар сард хөл хорио тогтоохдоо “Энэ удаад халдварын бүх голомтуудыг илрүүлж, нэгийг ч үлдээлгүй хумина” гэж мэдэгдэж, төсвийн мөнгөөр 450 мянган өрхөөс шинжилгээ авсан. Гэвч хэлсэндээ хүрч, амласнаа биелүүлж халдварыг голомтуудыг хумиж чадаагүй. Чадаагүй болхоор одоо хөл хорио тогтооно гэж хэлэх эрх, нэр нүүргүй болчихоод хөл хорио тогтооно гэж зоригтой дуугарч чадахгүй, “аж ахуйн нэгжүүдээ бодоод хөл хорио тогтоохгүй байна” гэж ард түмэндээ хайртай мэт дүр эсгээд сууж байх шиг. Та бүхэнд коронавирустэй тэмцэх төлөвлөгөө үнэхээр байгаа бол хөл хоривол хориод, хорихгүй бол өөр гарц шийдлээ хурдан танилцуулаад ажлаа яаравчлуулмаар байна, эрхэм сайд, дарга нар аа. Ухаангүй ноёнд урагшгүй албат гэгчээр та бүхэн ажлаа хийхгүй байгаас болж шинжилгээний цэгүүдийн оочер дараалал, вакцинжуулалтын удаашрал, шинэ тохиолдлуудын тоо утгаа алдлаа. Вакцин хийж эхэлснийгээ коронатай тэмцэх хамгийн том ажил гэж бодоод “пээдэлцэж” суугаа бол том эндүүрэл шүү.
Ухаангүй ноёдын урагшгүй, унхиагүй байдлаас болж улсаараа голомт болох нь ээ |
|