Монгол Улсын 2025 оны улсын төсвийг УИХ-ын гишүүдийн гарыг өргүүлж баталлаа. Сүүлийн өдрүүдэд УИХ-ын гишүүдийн дунд хамгийн их маргаан дагуулж, батлагдахгүй унах дээрээ тулаад байсан 2025 оны төсвийн төсөл "кноп ажиллахгүй байгаа" гэх нэр дор гишүүдийн гарыг өргүүлэн тоолсноор 69 гишүүн дэмжив.

УЛСЫН ТӨСӨВ БАТАЛЖ БАЙХАД ТЕХНИКИЙН ГЭМТЛИЙГ ЗАСАЖ ЧАДААГҮЙ АЖИЛТАНДАА АРГА ХЭМЖЭЭ АВНА УУ, УИХ-ЫН ДАРГА АА

Гишүүдийн кноп, микрофон ажиллахгүй байгаа тохиолдол нь анхны удаа биш. Үе үе гишүүдийн микрофон, кноп нь ажилласангүй, гацчихлаа гэх үг чих дэслүүлдэг. Тэгэхээр гэнэтийн биш энэ гэмтлийг хамгийн чухал хуралдааныхаа өмнө засаж чадаагүй техник хариуцсан ажилтандаа ямар арга хэмжээ авах вэ, УИХ-ын дарга аа. Улс нийтээрээ цахим үндэстэн болохоор зүтгэж, дижитал шилжилт хийж байгаа энэ үед бага ангийн хүүхдүүд шиг гараа өргөж, саналаа тоолуулна гэдэг харамсалтай. Улсынхаа хамаг л чадвартай, ухаантай хүмүүсийг ажиллуулдаг байх ёстой атал олон цаг үргэлжилсэн төсвийн төслийг хэлэлцэх хурлын үеэр гарсан гэмтлийг засаж чадаагүй нь хэний буруу вэ. Ажилтны буруу биш гээд техникт буруу өгөх гэхээр 126 гишүүнд зориулж хурлын танхимаа шинэчлэхэд зарцуулсан 12 тэрбум төгрөг юу болох вэ. УИХ-ын гишүүдийг ажлаа саадгүй хийгээрэй гэж сургууль, эмнэлэг барих, станцаа шинэчлэх мөнгөнөөсөө илүүчлээгүй хэрэг үү. Ирээдүйд ч олон хуулийн төслийн санал хураах төхөөрөмжөөр авна. Тэр бүрд техникийн гэмтлээс болж гараа өргөж, нэг бүрчлэн тоолуулах бололтой.

Ингээд нэг талаас нь хараад үзвэл техникийн ажилтны буруу мэт боловч албаар хэн нэг албан тушаалтны өгсөн тушаалын дагуу тус хурал “Кноп ажиллаагүй” гэх нэрийн дор явагдсан ч байж мэднэ. Учир нь 2025 оны төсөв хэт үрэлгэн, танаж болох 3.6 их наяд төгрөгийн урсгал зардал байхад нэг ч төгрөг хасахгүйгээр зүтгүүлж байсныг УИХ-ын гишүүд эсэргүүцэж, Засгийн газарт шаардлага хүргүүлсэн байсан. Санал хураах төхөөрөмж ажиллаж байсан бол төсвийн төсөл батлагдахгүй унах эрсдэл өндөр байсан гэсэн үг. 2025 оны төсвийг арваннэгдүгээр сарын 15-наас өмнө батлах ёстой гэх хуулийн заалттай учир зарим нэр бүхий этгээдүүд өөрт ашигтай хэт өөдрөг гэгдэх энэ төслийг батлуулахын тулд гишүүдийг гадаад улсын төрийн айлчлалд явуулж, үлдсэн гишүүдтэй нь хурал хийж, албаар санал өгөх төхөөрөмжийг ажиллуулаагүй ч байж мэднэ. Хэрэв санал хураах төхөөрөмж ажиллаж байсан бол төсвийн төслийг хэн дэмжиж, хэн дэмжээгүй нь нийтийн өмнө ил байх байлаа. Нэг  талаараа төсвөө хүчээр баталсан үйл явдал болов. Энэ арга нь улстөрчдийн өөрт ашигтай шийдвэрийг гаргуулах хамгийн энгийн бөгөөд тулгасан арга ч байж мэднэ.

Хэрэв УИХ-ын 126 гишүүн бүрэн эрхээ хэрэгжүүлж, төлөөллийн зарчмаа хангах хэмжээний чадалтай байсан бол өнөөдөр төсвийн төсөлд тусгасан үр ашиггүй зардлуудыг танаж, эдийн засгаа аврах байв. Гэхдээ тэгж чадаагүй гишүүд ямар ч чадамж, эрх мэдэлгүй кноп дарах зориулалттай гэдгээ харууллаа. Тийм чадамжгүй байгаа нь Соёл, спорт, залуучуудын сайд Ч.Номин 18.3 тэрбум төгрөгийн төсөвт өртгөөр хүүхдүүдэд кино, жүжиг үзүүлэх ваучер олгох төсөл оруулж ирэхэд УИХ-ын гишүүдийн олонх нь гар өргөн дэмжиж баталснаар нь илэрнэ. Чухал хурлын үеэр гишүүд эвшээж, нойрмоглон утсаа оролдож, асуулт асууж, санал хэлэх цагт нь ширээ нь эзэнгүй байж, саналаа өгч гараа өргөж байх үедээ хүртэл хээв нэг утсаар ярьж байгаа нь ямар хайнга хандаж байгааг харуулна. Ард иргэдийнхээ төлөөлөгчөөр сонгогдсон УИХ-ын гишүүд нь Монгол Улсынхаа ирээдүйтэй шууд холбоотой төсвөө батлахдаа ийм хайнга байгаа нь иргэдийн итгэлийг алдсан явдал байв.

Ингээд харахаар төсвийн төслийг батлах хуралдааны төхөөрөмж эвдэрсэн, техникийн саатал гарсан нь нэг намын эрх ашгийг хангах гэсэн зорилготой үйлдэл ч байж мэдэх юм.