Монголд шатахууны нь үнэ хэдхэн улстөрчийн "гарт" орчихоод хэзээ мөдгүй хагарах "хөөс" шиг болчихжээ. Олон улсад газрын тосных нь ханш ч уналтад ороод хөрш, зэргэлдээ орнуудаас эхлүүлээд шатахууны үнэ буурч байхад Монголд л өсөж байх аж. Харин үүний учир нь эрх баригч МАН-ыг УИХ, Засгийн газартай нь бүр Монгол Улсаа шантаажилж, шатахууны үнээр "барьцаа"-нд авсан хэдхэн улстөрч гэнэ.

-МОНГОЛЫН ШАТАХУУНЫ САЛБАРЫГ УИХ-ЫН ГИШҮҮН Ц.АНАНДБАЗАР, Б.БАТТӨМӨР, ГИШҮҮН АСАН О.СОДБИЛЭГ НАРЫН ЗУРГААН ХҮН "АТГАЖ" БАЙНА-

Монгол Улс шатахууны үнийг олон улсын зах зээл дэх жишиг ханшийн дагуу өсгөж, бууруулах зохицуулалтад ороод удаан ч хугацаа өнгөрлөө. Гэсэн ч дэлхийн жишгээсээ зөрж, үнэ нь "харайж" өгөх нь олонтаа. Харин үүний учир Монгол шатахууны экспортлогч бус импортлогч орон байгаад бий гэх. Уул уурхайн түүхий эдээ "арай чүү" хил давуулж байж эдийн засагтайгаа "ам мөлтөс" золгодог манай оронд хэдхэн сар л шатахуун орж ирэхээ больчихвол улсаараа дампуурч мэдэх нь. Тэгвэл энэ бүхний ард буюу Монголд тээврийн хэрэгсэл явуулах эсэх, бүр явган алхах уу, унаанд суух уу гэдгийг ердөө зургаан хүн л "шийдэх" юм байна.

                    Өнгөрсөн оны есдүгээр сард хойд хөрш шатахууны экспортоо зогсооход "ОХУ шатахуун нийлүүлэхгүй, БНХАУ-аас чингэлэг гаргаж өгөхгүй" гээд төрийн түшээд нь "царай алдаж" бөөн юм болов оо. Гэтэл "Петровис", "Сод монгол групп" зэрэг шатахуун импортлогч компани өөрийн төлөөллөө ОХУ руу явуулаад холбогдох албан тушаалтантай нь уулзаж, яриа, тохироо хийгээд л шатахууныг тонн тонноор оруулж ирж байлаа.

Монголд газрын тосны импорт, бөөний болон жижиглэн худалдааны тусгай зөвшөөрөлтэй 100 орчим аж ахуйн нэгж байдаг. Тэднээс ердөө тал хувь нь буюу 50 орчим аж ахуйн нэгж нь л хэвийн үйл ажиллагаа явуулж байгаа гэх. Харин тэр 50 дундаас "Магнай трейд", "Сод монгол групп", "М-Ойл", "Шунхлай", "Петровис", "Тес петролиум" зургаа Монгол дахь шатахууны зах зээлд "ноёрхож" байна.

Дээр дурдсанчлан 2020 оны есдүгээр сард ОХУ-аас шатахууны нийлүүлэлтээ зогсоож, улс даяараа шатахууны нөөцгүй болж байхад "Петровис" компани нэмэлт шатахуун татаж байгаагаа хамгийн түрүүнд зарласан. Тэр үед УИХ-ын гишүүн асан О.Содбилэг цахим хуудсаараа их л бахдалтай гэгч нь мэдэгдэж байлаа. Харин дараагаар нь УИХ-ын гишүүн Ц.Анандбазарын "Петровис", гишүүн Б.Баттөмөрийн “Тэс петролиум”, гишүүн асан П.Батсайханы "Шунхлай" ХХК шуурхайлан татаж, Засгийн газраа илүү "эрх мэдэлтэй" гэдгээ харуулж байв.

                    Мөн дээр дурдсан шатахууны импорлогч компаниудаас гадна 2020 оны УИХ-ын сонгуульд АН-аас нэр дэвшиж байсан Б.Пунсалмаагийн "М-Ойл групп", "Жаст"-ын Ш.Батхүүгийн хэрэгтэй холбоотойгоор нэг хэсэг шалгагдаж, дуулиан тарьж байсан Р.Ганзоригийн "Магнай трейд" ХХК-ийг мартаж болохгүй. Олны өмнө ил гараад байдаггүй нууц ноён Р.Ганзориг, 2020 оны сонгуулийн хамгийн өндөр орлоготой нэр дэвшигчээр "тодроод" байсан Б.Пунсалмаа нар Монголдоо л тэргүүн баян тооцогддог гэх бөгөөд үүний адилаар ч шатахууны үнэ, импортод төдий чинээ томоохон нөлөө үзүүлдэг гэнэ.

-ЭДИЙН ЗАСАГТ СӨРӨГ НӨЛӨӨ ҮЗҮҮЛЖ БАЙГАА ШАНТААЖАА ЗОГСОО, ШАТАХУУН ИМПОРТЛОГЧИД ОО-

Өмнө нь шатахууны үнэ хэдэн зуугаараа бүү хэл 50 төгрөгөөр л өсөхөд төрийн түшээд бүгдээрээ л сандралддаг байв. Харин одоо УИХ, Засгийн газар нь ч "дөжирчээ". Мөн тэр бүр зохицуулалт, журмын дагуу шатахуун импортлогчид олон улсын жишгээ дагаж, үнийг нь бууруулж байсан нь үгүй.

Хэдэн жил гэлтгүй ердөө сүүлийн саруудын үзүүлэлтээр л гэхэд шатахуун, дизель түлшний үнэ "талийж" өгчээ. Өнгөрсөн дөрөвдүгээр сарын 13-нд 3048 төгрөгийн үнэтэй байсан АИ-95 шатахууны үнэ энэ сарын 20-ны байдлаар 4210 болсон байна. Мөн дөрөвдүгээр сард 3131 төгрөгийн үнэтэй байсан дизель түлшний үнэ 4030 төгрөг болтлоо өсжээ.

Сүүлийн дөрвөн сард шатахууны үнэ өссөн үзүүлэлт.

Шатахууны үнийн өсөлтийг дагаад өргөн хэрэглээний бараа, бүтээгдэхүүний үнэ ч нэмэгдсэн байх. Үндэсний статистикийн хорооны тайлангаар өнгөрсөн зургадугаар сард Монгол Улсын инфляц 16.1 хувьд хүрсэн. Инфляц өсөхөд нөлөөлсөн бараа, бүтээгдэхүүний үнэ шатахууны үнийн өсөлттэй салшгүй холбоотой. Тэгвэл бараа, бүтээгдэхүүний үнээс эхлүүлээд инфляц хүртэл өсөхөд нөлөөлж байгаа шатахууны үнэ "удирдагчид" буюу дээр дурдсан "Магнай трейд", "Сод монгол групп", "М-Ойл", "Шунхлай", "Петровис", "Тес петролиум" шатахуун импортлогч компанийн эзэд Монгол Улсын эдийн засгийг "атгаж" байгаа гэхэд хилсдэхгүй нь.