- Б.Ганхуяг, Э.Оюутцэцэн нарыг АТГ-аас шалгаж байна. Э.Оюутцэцэнг удахгүй цагдан хорих бололтой-
Засгийн газартай “зарлаагүй дайн” эхлүүлсэн “Нүүрсний бүлэглэл”-ийнхнийг бид цувралаар илчилж байгаа. Эхний дугаартаа бид эл бүлэглэлийн том төлөөлөл, “Эрдэнэс тавантолгой” ХК-ийн олборлолтын ажлыг 10 хариуцаж яваа “Ти Ти Жи Ви Си Өү” ХХК-ийг танилцуулсан. Тэгэхдээ хэр их ашиг олдгийг нь харуулах зорилгоор 2021 оны 2.2 их наяд төгрөгийн гэрээг нь ил болгосон. Мөн “Ти Ти Жи Ви Си Өү” ХХК-ийн захирал Э.Оюутцэцэн нь давхар эзэмшдэг “Тахилт хайрхан транс” ХХК-аараа 2019 онд Засгийн газраас 500 сая ам.долларын концесс авсан баримтыг дэлгэсэн. Өмнөх нийтлэлийн эндээс уншаарай.
Тэгвэл энэ дугаартаа бүтэн 10 жил “Эрдэнэс тавантолгой” ХК-д эзэн сууж, олборлолтыг нь дархан эрхтэйгээр дангаараа хариуцаж, хэдэн зуун тэрбум төгрөг “халаасалж”, хагартлаа томорсон “Ти Ти Жи Ви Си Өү” ХХК-ийн түүхийг танилцуулахын сацуу тус компанийн захирал гэх Э.Оюутцэцэн гэгч нь чухам хэн болох, түүний цаана хэн гэгч нууц ноён байдгийг илчлэх гэж байна.
“ЭРДЭНЭС ТАВАНТОЛГОЙ” ХК-Д АСАР ИХ ХОХИРОЛТОЙ “ТИ ТИ ЖИ ВИ СИ ӨҮ” ХХК-ИЙН ГЭРЭЭГ ҮНДЭСНИЙ АЮУЛГҮЙ БАЙДЛЫН ЗӨВЛӨЛ Ч ЗОГСООЖ ЧАДААГҮЙ ТҮҮХ
Эхлээд “Эрдэнэс тавантолгой” ХК-д “Ти Ти Жи Ви Си Өү” ХХК эзэн сууж эхэлсэн түүхийг эргэн сануулъя. “Ти Ти Жи Ви Си Өү” ХХК нь “Эрдэнэс тавантолгой” ХК-иас илүү өмнө авч, илүү ашиг хүртэж, хууль зөрчиж, хүссэнээрээ гэрээгээ сунгаж ирсэн ч хэн ч эл компанийг оролдож зүрхлээгүй, тэр байтугай Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөл ч зогсоож чадаагүйг юун түрүүнд дурдах нь зөв байх. Гэрээний үнийн дүн нь хэдэн тэрбумаар биш хэдэн их наядаар яригддаг, ард нь асар том эрх ашиг явдаг учраас тэр биз.
Тодруулбал, “Эрдэнэс тавантолгой” ХК 2011 оны аравдугаар сарын 13-нд Цанхийн зүүн хэсэгт олборлолт хийх “Уул уурхайн хамтын ажиллагааны гэрээ”-г Сингапурын хөрөнгө оруулалттай “Macmahon Mongolia” ХХК болон Германы хөрөнгө оруулалттай “Оперта” ХХК-тай байгуулсан. Гэвч “Macmahon Mongolia” ХХК, “Оперта” ХХК-иуд таван сарын дараа буюу 2012 оны гуравдугаар сарын 25-нд дээрх гэрээний эрхээ Сингапурт бүртгэлтэй “Ти Ти Жи Ви Си Өү” ХХК-д шилжүүлсэн байдаг. “Эрдэнэс тавантолгой” ХК-тай байгуулсан гэрээгээ өөр компанид шилжүүлэх нэрээр зарж орхисон нь тухайн үедээ олон хууль зөрчсөн боловч хав дарагдаад, асуудал ард түмний чихэнд хүрэлгүйгээр өнгөрсөн гэх. Ингэж “Ти Ти Жи Ви Си Өү” ХХК “Эрдэнэс тавантолгой” ХК-д эзэн суух эхлэл тавигдсан.
Улмаар 2012 оноос хойш “Эрдэнэс тавантолгой” ХК Цанхийн зүүн хэсгийн олборлолтоо “Ти Ти Жи Ви Си Өү” ХХК-иар гүйцэтгүүлж, их наядаар яригдах төлбөрийг нь төрөөс төлж, гэрээндээ нэмэлт өөрчлөлт оруулж явсаар 2016 оны хоёрдугаар сарын 2-нд гэрээгээ 38 сараар дахин сунгасан. Эл гэрээний хугацаа 2019 оны хоёрдугаар сарын 28-нд дуусах ёстой байв.
Хамгийн ноцтой нь, Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлөөс дээрх гэрээ дуусахаас хэдхэн хоногийн өмнө буюу 2019 оны хоёрдугаар сарын 13-ний өдөр тухайн үеийн Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн сайд Д.Сумъяабазарт “Ти Ти Жи Ви Си Өү” ХХК-тай байгуулсан гэрээний тухай зөвлөмж хүргүүлж байв. Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлийн тус зөвлөмжид “Эрдэнэс тавантолгой” ХК-ийн “Ти Ти Жи Ви Си Өү” ХХК-тай байгуулсан гэрээ нь манай улсад илт хохиролтой байгааг дурдаж, дахин гэрээ байгуулахгүй байхыг анхааруулсан байдаг.

Гэтэл Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлийн зөвлөмж ч эл гэрээг зогсоож чадаагүй. Тухайн үеийн Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн сайд Д.Сумъяабазарын үед ийнхүү “Ти Ти Жи Ви Си Өү” ХХК-ийн 2019 оны хоёрдугаар сарын 28-нд дуусах байсан гэрээ 2021 оны хоёрдугаар сарын 28 хүртэл дахин “автоматаар” сунгагдсан байдаг. Улмаар 2021 оны хоёрдугаар сарын 28-нд гэрээ дуусах мөчид дахиад л асуудал үүссэн. Тодруулбал, төрийн өмчит “Эрдэнэс тавантолгой” ХК гэрээний хүрээнд 450 орчим тэрбум төгрөгийн алдагдал хүлээж, эсрэгээрээ “Ти Ти Жи Ви Си Өү” ХХК хүртэх ёстой ашгаасаа 450 тэрбум төгрөгийн илүү ашиг хүртсэн нь тогтоогдсон гэдэг. Улмаар “Ти Ти Жи Ви Си Өү” ХХК-тай дахин гэрээлэхгүй байх асуудал “уламжлал” ёсоор яригдсан.
Гэтэл “Эрдэнэс тавантолгой” ХК-ийн захирал асан Б.Ганхуяг 2021 оны арваннэгдүгээр сард “Цанхийн зүүн хэсгийн гэрээт олборлогч шалгаруулах” 2.2 их наяд төгрөгийн санхүүжилттэй тендер зарласан. Харамсалтай нь, өнөөх “муу нэрт” “Ти Ти Жи Ви Си Өү” ХХК тус тендерт дангаараа оролцож, дахиад шалгарсан байдаг. Нэг удаагийн гэрээний төлбөр болох 2.2 их наяд төгрөг нь Монгол Улсын жилийн төсвийн 10 хуваасны 1-тэй тэнцэх асар их мөнгө. Гэтэл “Ти Ти Жи Ви Си Өү” ХХК нь яг ийм байдлаар “Эрдэнэс тавантолгой” ХК-тай бүтэн 10 жилийн турш хэд хэдэн удаа гэрээ байгуулж ирсэн гэхээр хүртсэн ашгийг нь тооцоолох хэцүү юм.
Хамгийн гол нь, хэн гэгч “нууц ноён” нь “Ти Ти Жи Ви Си Өү” ХХК-д ийм дархан эрх эдлүүлж, хохиролтой гэрээг нь хүчээр шахуу хэдэнтээ сунгаж, хэтэвчээ задартал хөлжиж, хуулийн хариуцлагаас мулталж ирсэн бэ гэдэг нь чухал. Өөрөөр бол, төрд хамгаалалтгүй, том аргүй хувийн компани, дамаа гадаадын хөрөнгө оруулалттай компани төрийн өмчит “Эрдэнэс тавантолгой” ХК-д бүтэн 10 жил эзэн сууж, хэдэн зуун тэрбумаар яригдах ашиг хүртсэн гэвэл дэндүү үнэмшилгүй юм. Чухамдаа “Ти Ти Жи Ви Си Өү” ХХК-ийн ард улс төр, бизнесийнхний асар том бүлэглэл бий гэж харах, хардах бүх өнцөг байгаа юм.
“ЭРДЭНЭС ТАВАНТОЛГОЙ” ХК-ИЙГ 10 ЖИЛ “ЭЗЭГНЭСЭН” “ТИ ТИ ЖИ ВИ СИ ӨҮ” ХХК-ИЙН МОНГОЛ ТАЛЫН ЭЗЭН Э.ОЮУТЦЭЦЭН ГЭЖ ХЭН БЭ
“Эрдэнэс тавантолгой” ХК-тай 2012 оноос хойш олборлолтын гэрээ байгуулж, хэдэнтээ сунгаж, хамгийн сүүлд буюу 2021 онд 2.2 их наяд төгрөгийн гэрээ дахин үзэглэсэн “Ти Ти Жи Ви Си Өү” ХХК-ийг Сингапурын “Файв Хиллс Холдингс” компани болон Энхболдын Оюутцэцэн эзэмшиж ирсэн. Өнгөрөгч 2021 онд "Эрдэнэс тавантолгой" ХК-тай 2.2 их наядын гэрээ үзэглэхдээ Э.Оюутцэцэн өөрөө гүйцэтгэх захирлаар ажиллаж байсан. Харин өдгөө гүйцэтгэх захирлаар нь Бадралын Баттуул гэх нүүрс тээврийн компаниудын “босс” эмэгтэй томилогдон ажиллаж байгаа.

Тэгвэл “Ти Ти Жи Ви Си Өү” ХХК-ийг Монгол талаас төлөөлж байгаа Энхболдын Оюутцэцэн гэгч нь хэн болохыг судалж үзлээ. Тэгтэл, Э.Оюутцэцэнгийн аав Ц.Энхболд нь Уул уурхайн хүрээлэнгийн дэд захирал, АМХЭГ-ын Уул уурхайн албаны захирал, ҮХЯ-ны ГУУГ-ын орлогч дарга, “МАК” ХХК-ийн Төлөвлөлт, эдийн засаг, судалгаа, хөгжлийн асуудал хариуцсан дэд ерөнхийлөгчөөр ажиллаж байсан нэгэн ажээ. Харин Э.Оюунцэцэнгийн ээж Ш.Энхтуяа нь Анагаах ухааны доктор, дэд профессор, хүний гавьяат эмч, эмгэг судлалын зөвлөх эмч ажээ.
ТАЙЛБАР: Э.ОЮУТЦЭЦЭН ААВ, ЭЭЖ, ОХИН ДҮҮ, АВГА АХ ЭГЧ НАРЫН ХАМТ
Аав Ц.Энхболд нь өдгөө ч хүүтэйгээ зэрэгцэн уул уурхайн бизнес хийсээр байгаа юм байна. Тухайлбал, “Эс Эм Ай” ХХК-ийг Их Британи, Умард Ирландын Нэгдсэн Вант улсад бүртгэлтэй “Жаянт фийлд групп” компанитай хамтран эзэмшдэг. Энэ компани нь Булган аймгийн Сайхан сумын нутагт ашигт малтмалын хайгуулын болон ашиглалтын гурван тусгай зөвшөөрөлтэй ажээ. Мөн Ц.Энхболд Сингапурын “Green Energy Prosperity” компанитай хамтран “Грийн энержи просперити” ХХК-ийг эзэмшдэг. Энэ компани нь Дорноговь аймгийн Дэлгэрэх сумын нутагт ашигт малтмалын ашиглалт, хайгуулын хоёр, Баянхонгор аймгийн Баян-Овоо сумын нутагт ашиглалтын нэг тусгай зөвшөөрөлтэй ажээ.
НЭГ ГЭРЭЭГ 2.2 ИХ НАЯД ТӨГРӨГӨӨР ХИЙДЭГ, ДАРХАН ЭРХТЭЙ “ТИ ТИ ЖИ ВИ СИ ӨҮ” ХХК-ИЙН АРД АРДЫН НАМЫНХНААС Д.СУМЪЯАБАЗАР, Ц.ЦЭРЭНПУНЦАГ, С.ЭНХБОЛД НАР БАЙДАГ УУ
Дээрх дурдсанчлан “Ти Ти Жи Ви Си Өү” ХХК-ийг төрд төлөөлж, хуулиас хамгаалж, хариуд нь халаасаа зузаалж, түрийвчээ түнтийлгэж, тэрбум тэрбумаар нь ашиг олж суудаг асар том бүлэглэл бий гэлцдэг. Харин "Эрдэнэс тавантолгой" ХК-ийн гүйцэтгэх захирал асан Б.Ганхуяг тэр бүлэглэлийн "даалгавраар" ажиллаж, хий гэснийг нь хийх л үүрэгтэй байсан хүн ч гэлцэх. Тэгвэл тэр бүлэглэл нь Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн сайд асан, Хотын дарга Д.Сумъяабазар, УИХ-ын гишүүн Ц.Цэрэнпунцаг, Эрүүл мэндийн сайд С.Энхболд тэргүүтэй Ардын намынхан өөрсдөө юм биш биз.
1. Д.СУМЪЯАБАЗАР БА Э.ОЮУТЦЭЦЭН
Дээр дурдсанчлан 2019 онд Үндэсний аюулгүй байдлын зөвлөлөөс “Ти Ти Жи Ви Си Өү” ХХК-ийн “Эрдэнэс тавантолгой” ХК-тай байгуулсан Цанхийн зүүн хэсгийн олборлолтын гэрээг дахин сунгахгүй байх зөвлөмж хүргүүлсээр байтал тухайн үеийн Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн сайд Д.Сумъяабазар авч хэлэлцээгүй. Улмаар гэрээ нь 2021 оны хоёрдугаар сар хүртэл дахин сунгагдаж, “Ти Ти Жи Ви Си Өү” компани “Эрдэнэс тавантолгой” ХК-иас 450 тэрбум төгрөгийн илүү ашиг хүртсэн гэдэг.
Түүнчлэн “Ти Ти Жи Ви Си Өү” ХХК-ийн Монгол талын эзэн Э.Оюутцэцэн нь Хятадуудтай хамтарч эзэмшдэг “Тахилт хайрхан транс” ХХК-аараа 2019 онд Засгийн газраас 500 сая ам.долларын концесс авсан. Тухайн үед Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн сайдаар мөн л Д.Сумъяабазар ажиллаж байлаа. Мөн Тавантолгойн уурхайгаас Ханги боомт хүртэлх 470 км хатуу хучилттай автозамын 27 жилийн хугацаатай эл концессын гэрээг “Тахилт хайрхан транс” ХХК-тай байгуулахад Засгийн газрыг төлөөлж тухайн үеийн Үндэсний хөгжлийн газрын Б.Баярсайхан гарын үсэг зурсан. Б.Баярсайхан, Д.Сумъяабазар нар Үндэсний хөрөнгө оруулалтын банкийг хамт эзэмшдэг, эртний бизнесийн хамтрагчид.
Ингэж харвал, Д.Сумъяабазарыг Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн сайдаар ажиллаж байх хугацаанд Э.Оюутцэцэн нь “Ти Ти Жи Ви Си Өү” ХХК-ийнхаа “Эрдэнэс тавантолгой” ХК-тай байгуулсан олборлолтын гэрээг 2 жилээр сунгаж, “Тахилт хайрхан транс” ХХК-аараа 500 сая ам.долларын концессын гэрээ авсан болж таарч байна. Тэгвэл Д.Сумъяабазар Э.Оюутцэцэнд ингэж найр тавьсныхаа хариуг хэд нугалж авсан гэх мэдээлэл байдаг. Тодруулбал, “Тахилт хайрхан транс” ХХК Засгийн газартай гэрээ байгуулсныхаа дараа Тавантолгойн уурхайгаас Ханги боомт хүртэлх 470 км хатуу хучилттай автозамын ажлаа эхлүүлэхэд I, II дугаар багцын ажлыг нь “Ундарга Од” компани хариуцаж авсан гэх мэдээлэл байдаг. “Ундарга од” ХХК нь А.Бямбасүрэн гэх хүний нэр дээр бүртгэлтэй байдаг бөгөөд А.Бямбасүрэн нь Долгорсүрэн зааны хүүхдүүдийн хувийн компаниудын нягтлангаар ажилладаг, хамаарал бүхий этгээд нь гэгддэг.
2. Ц.ЦЭРЭНПУНЦАГ БА Э.ОЮУТЦЭЦЭН
“Ти Ти Жи Ви Си Өү” ХХК-ийн Монгол талын эзэн Энхболдын Оюутцэцэн нь Завханаас сонгогдсон УИХ-ын гишүүн Ц.Цэрэнпунцагтай их сонирхолтой сэжүүрээр холбогддог ажээ.
Тодруулбал, Энхболдын Оюутцэцэн нь Лхасүрэнгийн Чой-иш, Намнангийн Биндэръяа нартай хамт “Комида кибо” ХХК-ийг эзэмшдэг ажээ. Энэ компани нь Завхан аймгийн Алдархаан суманд сармисны хүлэмжийн тариалан эрхэлдэг гэх. Тэгвэл Намнангийн Биндэръяа гэгч нь УИХ-ын гишүүн Ц.Цэрэнпунцагийн зөвлөхөөр ажилладаг төдийгүй, түүний үүсгэн байгуулсан Огторгуйн цагаан гарьд сангийнх нь тэргүүнээр ажилладаг нэгэн аж.
Цааш нь үргэлжлүүлбэл, “Комида кибо” ХХК нь “Завхан, Улиастай, 4-р баг, Богдын гол, С.Шагж аваргын 16, 1618” гэх хаяг дээр бүртгэлтэй байдаг ажээ. Гэтэл энэ хаяг дээр “Завхан пропертиз” ХХК давхар бүртгэлтэй байдаг бөгөөд эзэмшигч нь Догсомын Чулуунбат гэгч аж. Д.Чулуунбатыг хөөгөөд үзтэл энэ нийтлэлийн “гол дүр” Э.Оюутцэцэнтэй “Си Эйч Өү Эм констракшн” ХХК-ийг мөн хамтран эзэмшдэг юм байна. Д.Чулуунбат нь Завхан аймгийн Цагаанхайрхан сумын харьяат, хувьдаа хэд хэдэн компанитай Ц.Цэрэнпунцагтай үе нэг, нутаг нэг бизнесмен аж.
Хамгийн ноцтой нь, “Эрдэнэс тавантолгой” ХК-тай нэг удаад л 2.2 их наяд төгрөгийн гэрээ хийдэг “Ти Ти Жи Ви Си Өү” ХХК-ийн Монгол талын “эзэн” Э.Оюутцэцэн яаж яваад Завханы Алдархаанд бизнес хийх болов, тэгээд болоогүй суманд эхлүүлсэн бизнесийн хамтрагч нь УИХ-ын гишүүн Ц.Цэрэнпунцагийн зөвлөх, сангийнх нь тэргүүн байж таарсан нь жирийн нэг давхцал байв уу гээд хөөвөл их л сонирхолтой зангилаа гарч ирэх ажээ. Ц.Цэрэнпунцагийн хувьд УИХ-ын гишүүн болохоосоо өмнө Хөвсгөлд нүүрс ухна гэж бужигнуулж явсныг мэргэн сонгогчид мартаагүй байгаа биз ээ.
3. С.ЭНХБОЛД БА Э.ОЮУТЦЭЦЭН
Э.Оюутцэцэнгийн ээж Ш.Энхтуяа нь Анагаах ухааны доктор, дэд профессор, хүний гавьяат эмч, эмгэг судлалын зөвлөх эмч ажилладгийг дээр танилцуулсан. Тэр ч утгаараа Э.Оюутцэцэн нь Эрүүл мэндийн сайд С.Энхболдтой холбогддог ажээ.
Тодруулбал, Э.Оюутцэцэнгийн охитн дүү Э.Тэмүүлээ нь Улсын хоёрдугаар төв эмнэлэгт ажиллаж байгаад өдгөө Эрүүл мэндийн яаманд мэргэжилтнээр ажилладаг аж. Тэгэх мөртөө ээж, гавьяат эмч Ш.Энхтуяатайгаа хамтран эзэмшдэг “Етемо” ХХК-аараа Эрүүл мэндийн салбарын чамгүй олон тендерийн түүсэн нэгэн.
Хамгийн сонирхолтой нь, Энхболдын Тэмүүлээ нь Лхагвасүрэнгийн Шинэбаяртай хамтран “Шинэ эх тэмүүлэл” ХХК, "Молор турист" ХХК-иудыг эзэмшиж удирдаж, иржээ. Харин Лхагвасүрэнгийн Шинэбаяр нь Эрүүл мэндийн сайд С.Энхболдын ээж Баатарбалын Кумагийн “Алтайн хан тайшир” ХХК-ийн эцсийн эзэмшигчээр энэ оны дөрөвдүгээр сард бүртгэгдсэн байгаа юм. Ингээд харвал, Э.Оюутцэцэнгийн гэр бүлтэй Эрүүл мэндийн сайд С.Энхболд ч холбогдох дүр зураг харагдаж байгаа юм.
ҮРГЭЛЖЛЭЛ БИЙ...
Б.ГАНХУЯГИЙН ҮЕД “ЭРДЭНЭС ТАВАНТОЛГОЙ” ХК-ААС 2.2 ИХ НАЯД ТӨГРӨГИЙН ТЕНДЕР, 500 САЯ АМ.ДОЛЛАРЫН КОНЦЕСС АВСАН Э.ОЮУТЦЭЦЭН ГЭЖ ХЭН БЭ |
|