УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан, Ерөнхий сайд Г.Занданшатар хоёрын намын даргын “зодоон” хоёр хүний эрх мэдлийн төлөөх тэмцэл байхаа болиод намынхан руугаа хальж, төрийн хямралд хүрэх хэмжээний дуулиантай асуудал боллоо. Тэдний нэг нэгэн рүүгээ чиглүүлсэн улс төрийн акц нь сүүлдээ 100 жилийн түүхтэй намаа тарааж мэдэхээр нөхцөлд хүргэж байна.

            Өөрөөр хэлбэл, УИХ-ын гишүүн Б.Энхбаярыг Ерөнхий сайд Г.Занданшатар Хууль зүй, дотоод хэргийн сайдаар томилох болсноо мэдэгдсэн бол хариуд УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалан намынхаа Хяналтын дэд хороог хуралдуулж, Б.Энхбаярыг намаас хөөх шийдвэр гаргасан. Үүнд уурласан Б.Энхбаяр “Би нүүрсчдэд хөөгддөг нь биш” гэх утгатай мэдээлэл хийж, намынх нь гишүүд түүнийг өмөөрч мэдээлэл хийлээ.

      Тодруулбал, УИХ-ын гишүүн Д.Энхтүвшин, М.Бадамсүрэн, Л.Соронзонболд, Б.Хэрлэн, Б.Заяабал, З.Мэндсайхан, Д.Бум-Очир нар Хяналтын ерөнхий хороо Б.Энхбаярыг намын гишүүнлэлээс хасах шийдвэрээ эргэж харахгүй бол “Бид ч бас намаасаа гарна” гэх мэдээлэл хийж амжлаа. Хачирхалтай нь, Б.Заяабал, З.Мэндсайхан нар 2024 оны УИХ-ын сонгуулиар Д.Амарбаясгалантай нэг баг болж, Баруун бүсээс сонгогдсон гишүүд. Үндсэндээ нэг тойргийн гишүүд дотроо түнжин муу байгаа нь анхаарал татаж байна. Харин үлдсэн нь MCS группын угшилтай гэгдэх гишүүд байна.Тэгвэл УИХ-ын гишүүн Б.Энхбаярыг өмөөрч намаасаа гарна гэсэн гишүүдийн хэн нь хэн болохыг сануулъя.

УИХ-ын гишүүн Д.Энхтүвшин- МАН-ын жагсаалтад багтаж УИХ-ын гишүүнээр сонгогдсон. “MCS”-ийн Дэд ерөнхийлөгчөөр 25 жил ажилласан. Мөн “MCS”-ээс 15 тэрбум төгрөгийн авлагатай. УИХ-ын гишүүн Д.Энхтүвшингийн хувьд гишүүнээр сонгогдсноосоо хойш гурван асуудал дээр ил гарч ирсэн. Тодруулбал, 2025 оны төсвийг хэлэлцүүлэх явцад УИХ-ын нэр бүхий гишүүдтэй хамтарч, акц хийж байлаа. Хоёрдугаарт, Ерөнхий сайд асан Л.Оюун-Эрдэнийг огцруулах “Огцрох амархан” жагсаалыг дэмжиж буйгаа илэрхийлсэн. Тэгвэл өдгөө УИХ-ын гишүүн Б.Энхбаярыг өмөөрч гарч ирсэн гишүүдийн нэг болж байна. УИХ-ын гишүүн Д.Энхтүвшингийн эрх ашиг “МCS” группын талд  нэвт шувт үйлчилдэг гэдгийг түүний гарч ирсэн хэдхэн асуудал ил тодоор харуулдаг гэдгийг эргэн сануулъя.

УИХ-ын гишүүн Л.Соронзонболд- “МCS”-ийн харьяа “M банк”-ны Гүйцэтгэх захирлаар ажиллаж байгаад УИХ-ын гишүүн болсон. Мөн “MCS”-ийн Дэд ерөнхийлөгч асан, УИХ-ын гишүүн Д.Энхтүвшингийн 10 жилийн ширээний найз.

УИХ-ын гишүүн Б.Заяабал- УИХ-ын гишүүн асан Ч.Хүрэлбаатарын улс төрийн “залгамжлагч” гэх тодотголтой Б.Заяабал тойргийн хамтрагчийнхаа эсрэг зогсчихсон байгаад олон нийт гайхаж байна. Гэтэл УИХ-ын гишүүн Б.Заяабал мөн л мөн л “МCS”-ын талд үйлчилж ирсэнийг харуулах сэжүүр байна. Б.Заяабал анх Ч.Хүрэлбаатарын сонгуулийн менежерээр ажиллаж, төрд орох замаа зассан. Түүнээс хойш хувь, хувьсгалын намтар нь Ч.Хүрэлбаатартай холбоотой явж ирсэн. Тухайлбал, Ч.Хүрэлбаатар 2007 онд Түлш эрчим хүчний сайд байхдаа Б.Заяабалыг хэлтсийн даргаараа ажиллуулж байлаа. Ч.Хүрэлбаатарыг сайдаас буухад Б.Заяабал ч дагаад хэлтсийн даргын ажлаа өгч байв. Дараа нь, Ч.Хүрэлбаатар 2009-2012 онд ЗГХЭГ-ын даргаар ажиллахдаа Б.Заяабалыг Төрийн өмчийн хорооны Төр, хувийн хэвшлийн концессын газрын даргаар хууль бусаар томилуулж, удалгүй Төрийн өмчийн хорооны даргын сэнтийд залсан. Ноцтой баримт танилцуулахад, 2012 оны тавдугаар сард тухайн үеийн Ерөнхий сайд Сү.Батболд, ЗГХЭГ-ын дарга Ч.Хүрэлбаатар нар “Ухаахудаг-Гашуунсухайт” чиглэлийн 225 км төмөр замыг барих, ашиглах, шилжүүлэх концессыг “Энержи ресурс” ХХК болон “Энержи ресурс рэйл” ХХК-д олгож, шууд гэрээ байгуулахыг Төрийн өмчийн хорооны дарга Б.Заяабалд даалгаж байв. Ингээд Б.Заяабал “Ухаахудаг-Гашуунсутайт”-ын концессыг “Энержи ресурс”-д өгчихөөд хоёрхон сарын дараа ажлаа өгсөн байдаг. Сү.Батболд, Ч.Хүрэлбаатарын хэн хэн нь "Энержи ресурс"-тэй ашиг сонирхол нэгтэйг дурдах нь илүүц биз.

УИХ-ын гишүүн З.Мэндсайхан- Мэргэжлийн гэх тодотголтой У.Хүрэлсүхийн Засгийн  газарт тэрбээр ХХААХҮ-ийн сайдаар томилогдож, улс төрд танигдаж эхэлсэн. Тиймдээ ч Ерөнхийлөгчийн хүн гэгддэг. 2020 оноос ХХААХҮ-ийн сайдаар ажилласан. 2022 оны намар Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ Засагтаа засвар оруулахдаа З.Мэндсайханыг сайдаас нь чөлөөлж, Х.Болорчулууныг томилж байв. Гэхдээ Л.Оюун-Эрдэнэ З.Мэндсайханыг хоосон хөсөр хаяагүй, өөрийнхөө зөвлөхөөр томилж байлаа. Харин энэ оны нэгдүгээр сард З.Мэндсайхан Ерөнхийлөгчийн хөдөө аж ахуйн зөвлөх болж шилжин томилогдсон. ХХААХҮ-ийн сайд байхаасаа Ховд аймагт нэр дэвшихээр тойргоо усалж явсан. Томсгосон тойрогт мөн л УИХ-ын дарга Д.Амарбаясгалантай нэг тойргоос сонгогдсон билээ.

УИХ-ын гишүүн Д.Бум-Очир- Ерөнхийлөгчийн Хэл бодлогын зөвлөхөөс МАН-ын жагсаалтад багтаж, УИХ-ын гишүүнээр сонгогдсон. Тиймдээ ч Ерөнхийлөгчийн хүн гэх тодотголтой. Харин төрсөн дүү Д.Бум-Эрдэнэ нь Ерөнхий сайд асан Л.Оюун-Эрдэнэтэй тун ойрын харилцаатай. Тиймдээ ч дүүгээр дамжуулж, Соёлын сайд асан Ч.Номин зөвлөхөөр ажиллаж, улс төрд хөл тавьсан намтартай нэгэн.

УИХ-ын гишүүн Б.Хэрлэн: Б.Хэрлэн нь төрийн удирдлага, удирдлагын сэтгэлзүйгээр суралцаж төгсөөд Герман Улс, Потсдамын их сургуульд төрийн удирдлагын магистр, Герман Улс, Потсдамын их сургуульд улс төрийн шинжлэх ухааны докторын зэрэг хамгаалжээ.

      Б.Хэрлэн нь Удирдлагын академийн удирдлагын социологи сэтгэл зүйн тэнхмийн багш, профессороор ажиллаж байв. Тэрбээр 2020 оны сонгуульд УИХ-ын 20 дугаар тойрогт МАХН-аас нэр дэвшиж байв. Тухайн үед тэрбээр МАХН-ы гүйцэтгэх товчооны гишүүнээр ажиллаж байв. Энэ удаад намын жагсаалтад түүнийг Ерөнхийлөгч асан Н.Энхбаяр зүтгүүлсэн гэдэг.

УИХ-ын гишүүн М.Бадамсүрэн: Дорнод аймгийн Засаг даргаас УИХ-ын гишүүнээр сонгогдсон. Дорнод аймгийн Засаг дарга асан, УИХ-ын гишүүн М.Бадамсүрэнг нутгийнхан нь “Түгжил Бадам” гэлцдэг гэнэ. Олон жил засаг даргаар ажилласан ч гараас нь гарсан, хийж бүтээсэн зүйл ховор учраас ийн нэрлэсэн бололтой. Газрын тосны инженер мэргэжилтэй тэрбээр ажлын гараагаа “НИК” ТӨХК-ийн Дорнод аймаг дахь Нефть хангамжийн газар, ОБЕГ-ын харьяа Улсын нөөцийн газарт ШТС-ын түгээгч, эрхлэгчээр эхэлсэн байдаг. Улмаар 2008 онд ИТХ-ын төлөөлөгч, 2012 оноос Хэрлэн сумын Засаг даргын орлогч, 2013 оноос аймгийн Засаг даргын орлогчоор ажиллаж, 2015 онд хэл ам, хэрүүл тэмцэл хийн Засаг даргаар томилогдон, өнгөрсөн УИХ-ын сонгууль хүртэл есөн жил ажилласан.

Түүнийг аймгийн Засаг даргын орлогч болон Засаг даргаар ажилласан 11 жилийн хугацаанд Дорнод аймаг хөгжих нь байтугай өнгө зүс нэмээгүй, сайжирч, дээрдсэн зүйлгүй өдийг хүрсэн. Түүнчлэн Дорнод аймгийн Чойбалсан хотын иргэд зэвтэй ус хэрэглэж, эрүүл мэндээрээ ноцтой хохирч байгаа ч өнөөг хүртэл үүнийг шийдээгүй, төв шугамын угаалга цэвэрлэгээг сүүлийн 7-8 жил хийгээгүй гэдэг.

М.Бадамсүрэнгийн АТГ-т тайлагнасан хөрөнгө, орлогод өнгөрсөн таван жилийн хугацаанд ямар өөрчлөлт гарсныг хүргэе. Тэрбээр 2019 онд гэр бүлийн орлогоо 44.6 сая төгрөг хэмээн мэдүүлж байсан бол 2023 онд  249.9 сая төгрөг болж, тав дахин нэмэгджээ.