Зургаан жил хүлээсэн нутаг нугынхан, дэмжигчдээ баярлуулж, улсын арслан цолонд хүрсэн нь саяхан. Харин түүнээс хойш “луглагар хар биеэ допингоор зодож”, хагас галзуурсан бөхчүүдтэй барилдсаар тэнхээ нь тасарч, сэтгэл нь ч тамирдаж гүйцжээ, Ц.Содномдорж.

          Монгол Улсын арслан Ц.Содномдорж бие галбир сайхантай, уран гоё барилдаантайн дээр “муу нэрт”-д холбогдож яваагүй нь бөхөд хайртай ард түмний хүндлэл хүлээсэн хүү болгосон байх. Харин Ц.Содномдоржийг ардын хүү болж, нутаг ус, аав, ээжийнхээ нэрийг Монгол даяар түгээсэн түүх түүний аав сумын заан Цэдэв гуайн түүхээс эхлэх болов уу.

          Ц.Содномдорж эхээс 10-уулаа. Дээрээ таван эгч, хоёр ах, хоёр эмэгтэй дүүтэй. Ц.Содномдоржийн том ах болон аав нь ч үндэсний бөхөөр барилддаг, хоёулаа сумын заан цолтой байсан нь бидний мэдэх өнөөгийн Ц.Содномдоржийг бүтээж, үндэсний бөхөөр барилдах эхлэлийг нь тавьж өгсөн гэж хэлж болно. Харин Ц.Содномдорж арслан өөрөө хэлэхдээ Дундговь аймгийн харьяат аймгийн заан Я.Мөнхтөр өөрийг нь үндэсний бөхөд “Дурлуулсан” гэдэг. Тэрбээр “Монгол газар” спорт клубт харьяалагдаж, бэлтгэл хийж байх үедээ Я.Мөнхтөр заантай уулзаж, уран, сайхан барилдааны арга техник, Монгол бөхийн ёс жудагийг сурсан аж.

Ц.Содномдоржийн бөхийн замнал байгаагүй. Тэрбээр 2006-2017 онд Хөвсгөл аймгийн баяр наадамд дараалан түрүүлж, аймгийн хурц арслан болж, 2009 онд улсын наадамд тав давж, улсын начин, 2011 онд зургаа давж, улсын харцага цол хүртсэн.  Гэсэн ч улс, аймгийн баяр наадам, заалны барилдаанд барилдахаас гадна ах нарын хамт хүнд, хүчир гэсэн хамаг л ажлыг хийж, ар гэртээ амь зуулганы мөнгө олохоор тэмцэж явсан тэмцэгч.

2011 онд улсын харцага цол хүртсэнээс нь хойш улсын баяр наадмын түрүү, үзүүрт олон жил яригдаж, зургаан жил хүлээсэн түмнийхээ хүслийг биелүүлж, 2017 онд аваргын энтэй арслан цолонд хүрсэн юм.

          2017 оны Ардын хувьсгалын 96 жилийн ойн баяр наадмын үндэсний бөхийн барилдааны есийн даваа. Баяр наадмаар допинг хэрэглэсэн нь тогтоогдсон улсын гарьд Ө.Бат-Оршихтой түрүү, үзүүр булаалдаж, хариу мэхээр өвдөг шороодуулсан. Зургаан жил хүлээж, хүлээлгэж авсан шинэхэн арслан Ардын хувьсгалын 97 жилийн ойн барилдаанд зургаа давж, үлэмж дэлгэрэх чимэг нэмсэн.

          Гэсэн ч “муу нэрт”-д нэр холбогдсон бөхтэй барилдсан нь үүгээр тогтохгүй. Ардын хувьсгалын 98, 100 жилийн ойд Э.Оюунболдтой барилдав. 2019 оны баяр наадмын наймын даваанд Э.Оюунболдтой таарч, барилдан өвдөг шороодсон. Харин баяр наадам өндөрлөсний дараа БНСУ-аас допингийн шинжилгээний хариу ирж, Э.Оюунболдыг допинг хэрэглэсэн болохыг нь Монголын үндэсний бөхийн холбооноос мэдээлсэн. Тэгвэл энэ жилийн гурван тэгш ой давхацсан 512 бөхийн барилдаанаар улсын арслан Ц.Содномдорж Э.Оюунболдыг улсын аварга цолтойгоо барилдах эсэхэд маргаж, гурвын даваанд Э.Оюунболд улсын арслан Ц.Содномдоржийг амлаж, Ц.Содномдорж өвдөг шороодсон. Харин өнгөрсөн аравдугаар сард Монголын үндэсний бөхийн холбооноос допингийн шинжилгээний А сорьцод нь допинг илэрсэн дөрвөн бөх байгааг зарлаж, Б шилжилгээгээ өгөөгүй учир Э.Оюунболдыг давтан допинг хэрэглэсэн болохыг баталгаажуулсан.

Бөхөө дээдэлж ирсэн ард түмний урмыг хугалж, сэтгэлийг нь гонсойлгосон допингтой бөхтэй гурван ч удаа таарч барилдсан Ц.Содномдорж арслан “Монгол бөхийн дэвжээнээс явах цаг нь болсон юм шиг байна. 17 жил ард түмнээ хуураагүй, үнэн шударгаар барилдсандаа сэтгэл хангалуун байна. Монгол бөхөө дэмжиж ирсэн монголын ард түмэндээ маш их баярлалаа” хэмээн мэдэгдсэн юм.

          Олон жил төр, түмнээ баярлуулж, уран мэхийг уралдуулж, эр бяр, эд хаваараа гайхуулж ирсэн арслан Ц.Содномдоржийг допингоос өөр “давах бөх” алга. Монгол бөхийг мөхөл рүү нь түлхэж байгаа допинг л Ц.Содномдоржийг “хаяж” чадаж байна.

          Допингод дарлуулж, сэтгэлийн тэнхээгээ барж, гүйцсэн ч “Мөхөлдөө тулсан” Монгол бөхийг Монголоор нь үлдээхээр тэмцэж яваа үлэмж бадрах манлай арслан Ц.Содномдоржийг харахаар сэтгэл өвдөөд...