Соёл, спорт, аялал жуулчлал, залуучуудын сайд Ч.Номин сүүлийн таван жил төсвийн мөнгөөр дүрэмгүй туйлж байна. Угтаа бол соёлын салбарыг сэргээх нь битгий хэл сэхээнд оруулах хүртлээ туйлдуулж байна. Цаашлаад соёлын салбарт зарцуулах төсвөө өөрийн хамаарал бүхий компаниудаараа дамжуулан сорчилж байгаа баримтууд ч эхнээсээ ил болж эхэлсэн.  Тухайлбал, үүний хамаарал бүхий “Тэрэлж сүйх” зочид буудалд 50 сая төгрөг зарцуулж, УИХ-ын гишүүд төсвийг танилцуулах үйл ажиллагааг зохион байгуулж байсан. Түүгээрч зогсохгүй төсвийн мөнгөөр хамгийн их томилолтоор явсан сайд нарыг тэргүүлж байсан бол өдгөө Ч.Номин сайд “Соёлын бүтээлч сар” аянаараа дамжуулан төсвийн хөрөнгийг “цөлмөж” байна.

     Тодруулбал, Соёл, спорт залуучуудын яам арваннэгдүгээр сарыг Соёлын бүтээлч сар болгон зарлаж, 21 аймаг, есөн дүүрэг, 360 гаруй сумдад соёлын аян өрнүүлж байна. Ингэхдээ Засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг Соёл урлагийн газраар дамжуулан “Соёлын бүтээлч сар аян”-ы үйл ажиллагааны зохион байгуулалтын зардалд гэхэд л 489 сая төгрөг зарцуулсан байна.

     Өөрөөр хэлбэл, Соёл, спорт, аялал жуулчлал, залуучуудын сайд Ч. Номин арваннэгдүгээр сарын 4-нд А/126 дугаартай Зардал баталж, эрх шилжүүлэх тушаал гаргасан байгаа юм. Үүнд соёлын бүтээлч үйлдвэрлэлийг эдийн засгийн эргэлтэд оруулах, соёлын үйлдвэрлэл эрхлэгчдийн олон талт арга хэмжээг зохион байгуулахад 498 сая төгрөг зарцуулахаар батлуулж, төсвийг төлөвлөх, хуваарилах, зарцуулах эрхийг Засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг Соёл урлагийн газрын даргын  албан үүргийг түр орлон гүйцэтгэгч Н.Мөнхзулд шилжүүлэх тушаал гаргажээ.

       Уг үйл ажиллагааг зохион байгуулахад шаардагдах зардлыг задалж үзэхдээ Маркетинг, контент сурталчилгааны зардалд 279 сая төгрөг, бүтээлч экспо арга хэмжээнд 137 сая төгрөг, хэлэлцүүлэг зохион байгуулах арга хэмжээнд 74 сая төгрөг заруулахаар хуваарилсан байгаа юм. Угтаа бол Соёл спорт, аялал, жуулчлалын сайд Ч.Номинг зардлын эрх шилжүүлсний дараагаар Засгийн газрын хэрэгжүүлэгч агентлаг Соёл урлагийн газрын даргын 2024 оны оны арваннэгдүгээр сарын 5-ны А/79 дугаартай хавсралтаар уг зардлыг баталгаажуулсан байна.

“СОЁЛЫН БҮТЭЭЛЧ САР” АЯНЫ КОНТЕНТЫГ СОЁЛЫН САЙД Ч.НОМИНГИЙН МОНГОЛ HD ТЕЛЕВИЗ ХИЙСЭН ҮҮ

 Ноцтой нь, Соёлын бүтээлч сарын аяны хүрээнд найман удаагийн хэлэлцүүлэг хийхээр бэлдүүлж, Монгол кино нэгтгэлийн байранд хэлэлцүүлгийн зураг авалтаа Соёл спорт, аялал жуулчлалын сайд Ч.Номин өөрийн хамаарал бүхий “Монгол HD” телевизээр хийлгэж, бусад хэвлэл мэдээллийн байгууллагад тараасан байж болзошгүй гэдгийг эх сурвалжууд мэдээллээд байгаа юм.

         Соёлын бүтээлч сар аяны үйл ажиллагааг зохион байгуулахад шаардагдах 30-60 секундын гурван видео рекламны зардалд 12 сая төгрөг, брэнд бүүк бүтээх зардалд 20 сая төгрөг, лед дэлгэцээр сурталчилгаа түгээх нэг өдрийн зардалд 150-300 мянган төгрөг буюу Нийслэл  болон Эко тауэр дэлгэцээр сарын хугацаанд 4.5-9 сая төгрөг зарцуулахаар тусгажээ.

       Мөн телевизийн  сурталчилгаа хийх, шууд дамжуулалт хийх нэг сарын зардалд 60 сая төгрөг хэвлэл мэдээллийн сайтаар мэдээ түгээхэд 108 сая төгрөгийг зарцуулахаар төсөвлөжээ. Хэлэлцүүлэг зохион байгуулах арга хэмжээнд гэхэд л 74 сая төгрөг төсөвлөсөн байх. Задалж үзвэл, хэлэлцүүлэг зохион байгуулах заалны түрээс тохижилтын зардалд 38.9 сая төгрөг, хэлэлцүүлгийн үндсэн контент буюу 30 минутын зураг авалтг найруулгын бичлэгийн зардалд 26.4 сая төгрөг, лед контентын найман удаагийн үйл ажиллагааны зардалд 2.4 сая төгрөг, хоолны зардалд 4.3 сая төгрөг төсөвлөсөн байна. Энэ мэтчлэн Соёлын бүтээлч сар гэж  сурталчилах нэг сарын сурталчилгааны мөнгөнд төсвийн 498 сая төгрөгийг Ч.Номин сайд зарцуулж байна. Ийн Соёл спорт, аялал жуулчлалын сайд Ч.Номин, Соёл урлагийн газрын даргын албыг түр орлон гүйцэтгэгч Н.Мөнхзул нарын төсвийн мөнгөөр тансагладаг ээлжит “бай” нь “Соёлын бүтээлч сар” аян болж таарлаа. Үйл ажиллагааны зардалд дараах ажлыг тусгажээ.

Цар тахлын үеэр  “Цахим наадам” нэртэй нэг цагийн тоглолтыг Соёлын сайд Ч.Номин Соёл урлагийн газраар дамжуулан төсвийн хөрөнгөөр цацсан баримтыг хүргэж байсан удаатай. Угтаа бол Соёлын сайдаар Ч.Номин Засгийн газарт сайдаар томилогдоод удаагүй байхдаа Наадмын нээлт, хаалтын үйл ажиллагаанд хоёр тэрбум төгрөг зарцуулсан. Түүнийг нь Соёл урлагийн газрын дарга Н.Мөнхзулын А/30 тоот тушаалаар гүйлгээг хийсэн гэх баримтыг хүргэж байлаа. Нэг ёсондоо Ч.Номин, Н.Мөнхзул нар төсвийн хөрөнгөөр тансаглаж байсан түүх ганц нэгээр тогтохгүй нь. Уг  нь бол соёлын үйл ажиллагааг сурталчилахаас илүү хоолойд тулсан асуудал манайд олон бий. Адаглаад томууны улирал эхэлсэн энэ цаг үед ханиадандаа дарлуулсан хүүхдүүд эмнэлгийн хүйтэн шалан дээр өвчинтэйгөө тэмцэж байгааг анхаардаг баймаар байна. Гэтэл амьдралаас хол тасарсан Ч.Номин сайдын тансаглал хэрээс хэтэрчихсэн байна. Цаашлаад 2025 оны төсөвт суусан Ч.Номин сайдын 18 тэрбум төгрөгөөр хүүхдүүдэд ваучер олгох асуудал дуулиан дагуулж, өнөөдрийг хүртэл намжаагүй байгааг сануулах нь зүйн хэрэг биз ээ.