Гуравдугаар сарын 21-н. Энэ бол дэлхийн яруу найргийн өдөр. Яруу найрагч бол оюун болон сэтгэл зүрхэн дотроос нь хүнийг гэгээрүүлж, ямар нэгэн мэдрэмжийг өгдөг. Яруу найраггүйгээр хүн төрөлхтнийг төсөөлөхийн аргагүй билээ. Тиймээс таван тивд алдартай таван яруу найрагчийн шүлгийг онцлон хүргэж байна.

САПФО

Хүн төрөлхтний соёл иргэншил туульч Хомерийг анхны яруу найрагчаа гэж хүлээн зөвшөөрдөг. Тэгвэл Хомерын дараа үед Герегийн Лесбос аралд төрсөн Сапфо анхны уянгын их найрагч байсан хэмээгддэг.

Дэргэдээ суулгаж хүлцсэнээрээ

Тэнгэр бурхан минь болов, тэр.

Дуу хоолойн чинь уянгалаг ярууг

Сэм чагнахад сэтгэл бүлээцэж

Дур булаам инээмсэглэл чинь

Зүрхний цохилтыг түргэсгэх юм.

Хэрэв чамтай гэнэт тулгарвал

Хэл гацаад дуугарч ч чадахгүй юм.

Арьсан доогуур нимгэхэн дөл гүйж

Алаг нүд харанхуйлчих юм.

Чихний минь хэнгэрэг л

Нижигнэн дэлдэх дуулдаж

Хөлсөө дагаад би урсчих юм.

Чичирч дагжаад бүхий л бие

Хатсан өвснөөс илүү сиймийж

Үхэлд тэврүүлчих шиг л болох юм.

ШАРЛЬ БОДЛЕР

Японы сонгодог зохиолч Акутагава “Хүний амьдралын үнэ цэн Бодлэрын шүлгийн ганц мөрд ч хүрэхгүй” гэж бахдан дуу алдсан удаатай.

Салхич шувуу

Хөлгүй тэнгисийн нулимс мэт шорвог мандал,

Урт холын аянаас уйдаж залхсан далайчид

Хөлөг онгоцыг мөнхөд дагалдагч салхич шувуудаас

Урхидан бариад зугаацан наадахыг сэджээ.

Номин хөх тэнгэрийн эрх чөлөөт эзэн

Нойтон тавцан дээр гутамшигтайяа тэрийн ойчоод,

Хүчирхэг хоѐр жигүүрээ бяцарч салмарсан сэлүүр мэт

Хөөрхийлөлтэйеэ чирсээр гаслантайяа түгдэгнэнэ.

Саяхан л огторгуйг эрхшээж асан ид хавт жигүүртэн

Шархдаж бэртээд одоо бусдын доог болжээ

Саваагүй нэг нь хошуу руу нь гаансаа шургуулан даажигнаж

Салбадай зантнууд хөөрхийг элэглэн догонцож хөгжилдөнө.

Яруу найрагч минь, үнэн дүр чинь энэ! Үүлсийн цаана чи хаан,

Ялдам солонгыг дорд үзэж, шуургыг урин дуудна.

Гайхамшиг цогцолсон үл үзэгдэгч жигүүр чинь харин

Газраар явахад садаа болж бусдын тохууг амсана.

СЕРГЕЙ ЕСЕНИН

Есенин гучин настайдаа доорхи шүлгийг бичээд Ленинград хотын нэгэн зочид буудалд амиа хорложээ. Түүнийг Оросын “Тосгоны сүүлчийн яруу найрагч” хэмэдэг байсан юм.
 

Хагацъя даа анд минь, түр баяртай
Харин дүр чинь цээжинд үлдэнэ ээ
Анхнаасаа товлочихсон хагацал болохоор
Ахиад уулзахаа ч мэдэж байна аа.
Гар бариад ч, үг хэлэлцээд ч
Ганихарч гуниглаад ч юугаа хийх вэ дээ.
Энэ насанд үхнэ гэдэг шинэ юм биш
Илүү гарахаар амьдрал ч гэж үгүй дээ

НАЗИМ ХИКМЭТ

XX зууны Туркийн хамгийн их нөлөөтэй зохиолчдын нэг Хикмэт коммунист байсныхаа хувьд социализмын үеийн Монголд ихээхэн нэр хүндтэй байлаа. Харин нутагтаа бол хавчин гадуурхагддаг яруу найрагч байв.

Цэнхэр нүдэн үлэмж биетэн амьдарч байжээ

Цэцгийн дэлбээ шиг бяцхан бүсгүйд хайртай болжээ

Бяцхан бүсгүй цонхон доороо сарнайн буттай

Бяцхан байшинг цаг ямагт мөрөөддөг байжээ

Үлэмж биетнүүд үлэмж томыг л бүтээдэг болохоор

Үзэсгэлэнт бүсгүйдээ цонхон доороо сарнайн буттай

Үлгэрийн юм шиг тийм жижиг хөөрхөн байшинг

Үнэндээ тэр урлан өгч чадсангүй ээ

Цэнхэр нүдэн үлэмж биетэн амьдарч байжээ

Цэцгийн дэлбээ шиг бяцхан бүсгүйд хайртай болжээ

Бяцхан бүсгүй үлэмж биетний алхааг даган

Бахардтал гүйхээс залхаж гүйцээд

Тохилог цэцэрлэгтэй жижиг байшинд тухлан суухыг илүүд үзжээ

Баяртай! гэж цэнхэр нүдэндээ бүсгүй хэлээд

Баян чинээлэг одой эрийг даган оджээ

Баян чинээлэг одой эр цонхон доороо сарнайн буттай

Бяцхан байшинд суудаг байжээ

Цэнхэр нүдэн үлэмж биетний агуу хайр

Цэцэглэх буттай бяцхан байшинд багтахааргүй байжээ

АННА АХМАТОВА

Анна ахматовагын ихэнх бүтээлүүд 1940 оноос өмнө хэвлэгдсэн бөгөөд Дэлхийн хоёрдугаар дайны дараагаас Сталины харгис засаглал зохиолуудыг нь нийтлэхийг хориглож, түүнийг Зөвлөлтийн зохиолчдын эвлэлээс хөөсөн байдаг.

Сүүлчийн хундага

Ханхайж хоцорсон гэрийнхээ төлөө,

Хатуу ширүүн амьдралынхаа төлөө,

Хоёулаа мөртлөө ганцаардлын төлөө,

Хонгор чинийхээ ч төлөө би ууж байна,

Хайхралгүй хуурсан уруулын чинь төлөө,

Хайргүй хүйтэн харцны чинь төлөө,

Амьдрал дэндүү энэрэлгүйн төлөө,

Аз жаргалыг бурхан хайрлаагүйн төлөө ууж байна.