Монголын анхны "Балдорж" шагналт редакц, МСНЭ-ийн 2021 оны "Монголын шилдэг мэдээллийн сайт", “Web awards 2023” наадмын оны онцлох редакц Эргэлт.мн мэдээллийн сайт Эргэлт сэтгүүлийнхээ гурав дахь дугаарыг нийтлэл, ярилцлага, хөрөг, тэмдэглэл, сурвалжилга, эрэн сурвалжлах сурвалжилга, дурсамж, тэмдэглэл, орчуулга тэргүүтэй сэтгүүл зүйн бүх төрлийг багтааж 333 хуудастайгаар бэлтгэлээ.

          Сэтгүүлээс онцлох хөрөг, тэмдэглэлийг танилцуулахаас гадна тэдгээрээс онцлох эшлэлийг хүргэж байна.

ЦАС БУДАРСАН БУУРАЛ НАМРААР

          Монгол Улсын Хөдөлмөрийн баатар, Төрийн шагналт, Ардын уран зохиолч Дэндэвийн Пүрэвдорж найрагчийн амьдрал, уран бүтээлийн тухай  "Цас бударсан буурал намраар..." хөрөг бичвэр дэлгэсэн юм.

"...Хар костюм, цагаан цамц, эрвээхэй зангиагаар гангардаг эгэлгүй энэ найрагчийн амьдралынх нь замнал тийм ч дардан байгаагүй. Гэвч тэр зовлон бэрхшээл, хатуу тавилангаа эр зоригоороо туулж, давж, бидний зүрх сэтгэлийн гүнд дэврүүн, аархуу найрагчийг “бүтээж” чадсан юм. Гаднаасаа нэг л их зантай, хахир, хатуу хүн шиг боловч уулзсан бүхэнтэйгээ пар пар хийтэл инээлдэж, наргисан шиг наргиж, алт шиг үгээрээ хүнийг босгож чаддаг хэлэх яруу үгийн хаан байлаа, тэр..."

МАНДАХ НАР ШИГ МЯГМАРНАРАН

                Ардын жүжигчин Г.Мягмарнаран гуайг бид "Тунгалаг тамир" киноны цамбын дүрээс эхлэн мэднэ. Тайз, дэлгэцийн олон бүтээлд дотно дулаан дүр бүтээсэн. Хамгийн сүүлд "Мөрөөдлийн театр"-ын "Шөнө буусан аадар" жүжгийн Халзангийн дүрд тоглож, үзэгчидтэйгээ тайзнаас уулзсан. Түүнийг бид энэ удаагийн сэтгүүлдээ онцолж "Мандах нар шиг Мягмарнаран" гэх хөрөг бичвэрийг дэлгэсэн юм.

          "Өдгөө ная хэдийнэ давсан Ардын жүжигчин Гомбын Мягмарнаран уран бүтээлч үзэгчдэдээ нэхэгдэж, өөрийн бүтээн үлдээсэн орон зайдаа тэднийг хүлээлгэж, хайр энэрлийнх нь халуун голд олон сайхан дүрээрээ амьдарч чаджээ гэдэг нь тэрхэн мөчийн агшнаас л мэдрэгдэж, “Соёлын төв өргөөний танхимд ийм байгаа юм чинь, гадна алхаж яваа хэчнээн улс түүний дахин бүтээх давтагдашгүй дүрээр нь цангаж яваа бол” гэж бодогдоно.  Арав гаруйхан настай жулдрай хүү их урлагт анх хөл тавьсан цаг үеэс өнөөг хүртэл 60 гаруй жил тайзан дээр “амьдарч” олон олон үзэгчдийн сэтгэлд хүрсэн дүрүүдээр дархалж чаджээ, Г.Мягмарнаран гуай..."

ЦААНАА НЭГ СЭТГЭЛД ДОТНО БАЙХ ЮМ

    Энэ удаагийн сэтгүүлийн соёл урлагийн буланд хөрөг бичвэрээр буусан эрхмийн нэг бол Монгол Улсын Гавьяат жүжигчин Рагчаагийн Дамдинбазар. Үзэх бүрд сэтгэлд дотно түүний тухай ийн бичлээ.

"Монгол Улсын Гавьяат жүжигчин Рагчаагийн Дамдинбазар эрхмийн тоглосон киног үзэхээр цаанаа л нэг сэтгэлд дотно байдаг юм. Яг л өвөө шиг минь нөмөртэй, хайр энэрэл, хамаг сэтгэлээ дэвссэн монгол эр хүний хайрлам дүр. Хэн бүхнээс өмөөрч, өмгөөлдөг мөртлөө мөн чанартаа үгээрээ ухааруулан аргаддаг өвөөгөө санахаараа хуучны монгол кинонд гарах хөх өвгөдийн дүрийг үзэх дуртай. Тэгэх бүрд өвөөтэйгээ уулзсан шиг болж, ханхайж, хоосроод байсан сэтгэл нэг их дүүрч, давхар ухаарал аваад өндийдөг сөн. Сайхан хүмүүс үгүйлэгддэг дээ. Түүн шиг эл жүжигчний дүрүүд сэтгэлийн дотроос байнга л нэхэгдэж, монгол хүний ууч сэтгэл, уужуу тайвуу зан, холыг харж, хоёрыг тунгаан хэлэх үгээр цэнэглэгдэх шиг болдог. Үзэх бүрд цэнгэг уснаас амсах шиг ухаан сэргэж, цэлгэр талд зогсох шиг сэтгэл тэнийнэ..."

ЯПОНД АМЬДАРДАГ "ӨНДӨР ЭЭЖ"

               Дараагийн нэгэн сонирхолтой зочин бол "Японд амьдардаг "өндөр ээж". Түүнийг хэн болохыг эргэлт сэтгүүлээс уншиж танилцаарай.

    "Японд аялж явахдаа би нэгэн "монгол айл"-д санамсаргүй зочилсон юм. Орчуулагч Х.Батхишиг эгчийн найз Норика Мицуи гэх Япон хүн мөртлөө гэрт нь зурагтаар Морин хуурын чуулгын концерт гарч, зурагт нь унтраалттай үед Монгол ардын дуунууд хөгжмөөр эгшиглэж, хананд нь Монгол орны уул тал, гол горхины гээд төрөл бүрийн зураг өлгөөтэйгээс гадна гал тогоонд нь монгол архи, чихэр, амттанаас эхлээд эрийн гурван наадмын зурагтай шаазан хүртэл байдаг. Түүнийг эх орондоо ийн монгол болж амьдардаг тухай нь асуухаас аргагүйд хүргэсэн өөр нэг шалтгаан нь тэр Баяд ардын богино дуу "Жаран цагаан адуу"-г эх хэлээр минь дуулж байсан билээ."

"...Би урьд насандаа монгол хүн байсан байж мэднэ. Эсвэл удмын минь хэн нэгэн монгол байсан ч байж болно. Ямар ч л байсан би өөрийгөө Монголтой салшгүй холбоотой хүн гэдгээ мэдэрдэг..."

ТҮҮНИЙ ГУРВАН ЦАГ ДӨЧИН ТАВАН МИНУТ

   Ардын жүжигчин Л.Жамсранжав гэхээр уншигч, үзэгч таны санаанд хамгийн түрүүнд Гамлет л буух болов уу. Монголд анх удаа Гамлет жүжиг тайзнаа тавигдахад тэр гол дүрийг нь бүтээсэн юм. Амьдралаа алтан тайзнаа өнгөрүүлж, үзэгчдэд бүтээлээ хүргэх гурван цаг дөчин таван минутын төлөө тэр хэрхэн бэлдэж, ямархан замналыг туулсан тухай нь тус хөрөг бичвэрээс уншаарай.

 

         "Орой бүр тэр 18:00 цаг болохоос хоёр цагийн өмнө ирээд жүжгийнхээ хувцсыг өмсөж, нүүрээ будаад, тайзаа шалгаад, хонгилоор ганцаар алхана. Энэ нь түүний аль болох хүнээс хол байж, өөрөө өөртөө төвлөрч, дүрийнхээ сэтгэл зүйг алдахгүйгээр тайзнаа гарахын өмнө хийдэг бие халаалт. 1980 оны нэгдүгээр сарын 8-ны энэ үдэш тэр Монголд анх удаа тайзнаа тавигдаж буй Английн нэрт зохиолч Уильям Шекспирийн “Гамлет” эмгэнэлт жүжгийн хан хүү Гамлетын дүрд тоглохоор тайз руу гарах гэж байгаа нь энэ..."