• Өнөөдөр 2024-03-29

Орчлон даяар хайраа түгээсэн ЭМИЛИ ДИКИНСОН

2021-12-10,   541

           “Орчлон илгээх захидал” шүлгийн түүвэр номоороо орчлон даяар хайраа түгээсэн түүний зорилго нь шархалж яваа нэгний шаналанг эдгээх байлаа. Яруу найрагч Эмили Дикинсон нэгэн удаа “Хэн нэгний зүрхний шаналанг эдгээж чадвал л би хий дэмий амьдраагүй гэсэн үг” гэж хэлж байв. Хэдий тэртээ 135 жилийн өмнө нас барсан ч бүтээсэн хайраараа амьдарч яваа Дикинсон өнөөдөр 191 нас “хүрч” байна.

-ЗУУ ЗУУН ЖИЛИЙН ДАРАА Ч ҮЛ МАРТАГДАХ НЭГЭН-

           Эмили Дикинсоныг нэг удаа охидын коллежид сурснаас бусдаас нийгмээс хол, нийгмээсээ зугтааж амьдарсан гэх нь бий.Хөршүүд болон зочид ирэхэд хаалганыхаа цаанаас ярилцдаг байсан гэдэг. Ихэнх цаг хугацааг шүлэг, захидал бичиж өнгөрүүлдэг тэрээр ойр дотны найзуудгүй байсан ч, захидлын цөөнгүй нөхөртэй болжээ. Хожим түүнийг өөд болсноос хойш түүний шүлэг, захидлууд дэлхий даяар тархсан. Амьд ахуйдаа өөрийн ес орчим шүлгийг зургаан сонинд нэргүйгээр хэвлүүлж байсан юм. Нас барсных нь дараа дүү Лавиния нь түүний бичгийн ширээнээс 1800 гаруй шүлэг, тэмдэглэл, захидлууд олсон байдаг. Хожим 1890 онд түүний яруу найраг, захидлууд хэвлэгдсэнээр өнөөг хүртэл дэлхийн өнцөг булан бүрт идэвхтэй хэвлэгдсээр байна.

Амьд ахуй цагтаа төдийлөн бусадтай харилцахыг хүсээгүй ч уран бүтээлээ бусдад хүргэхээр зорьсон болов уу. Түүний яруу найргийн бүтээлийг орчуулагч, яруу найрагч Г.Лхагвадулам орчуулж, 2006 онд “Орчлонд илгээх захидал” нэрээр хэвлүүлэн гаргасан. Харин дараа нь зохиолч, орчуулагч, яруу найрагч Г.Аюурзана “Дэлхийн сонгомол яруу найраг” антологидоо түүний зургаан шүлгийг багтаасан юм. 1995 онд Г.Аюурзана “Ням гараг” сонинд Дикинсоны шүлгүүдээс орчуулж, хэвлүүлэн анх удаа Монгол уншигчдын хүртээл болгосон байна.

“Ирээдүйд, зуун жилийн дараа

Энэ газрыг хэн ч мэдэхгүй.

Амьсгал давчдам бүгчмийг тэд

Амарлингуйн орон мэт төсөөлцгөөнө.

Хог шарилж битүү хөглөрч,

Холын хүмүүс үүгээр сэлгүүцэж

Аль эрт талийгаач бологсдын нэрийг

Алдаатай бичиж үү л гэж үсэглэцгээнэ.

Зун цагийн чөлөөт салхи л

Энд ирэх жимийг санана.

Ой ухааны гээсэн түлхүүрийг

Зөн совин шүүрч авна.” /Орчуулагч Г.Аюурзана/

“Дэлхийн сонгомол яруу найраг” антологид түүний уг шүлэг багтсан. Өнөөдөр бол түүний мэндэлсний 190 жилийн ой. Нас барснаас нь хойш 134 жил өнгөрчээ. Хэдий тэрээр бусадтай харилцаж чаддаггүй байсан ч, тэдэнтэй харилцахыг хүсэж, өөрийгөө таниулах, мартагдахгүй байхыг хүсдэг байсан байж болох юм.

“Аль эрт талийгаач бологсдын нэрийг

Алдаатай бичиж үү л гэж үсэглэцгээнэ”

хэмээн бичсэн нь мартагдах айдас. Уг шүлгээрээ өөрийгөө илэрхийлсэн бөгөөд “Чөлөөт салхи”, “Зөн совин” зэрэг үгс бол Дикинсоныг таних түлхүүр. Зуу зуун жилийн дараа мартагдаж үлдэх вий хэмээн эмээсэн түүний уг шүлгийг 100 гаруй жилийн дараа унших ямар ч уншигч догдлох биз ээ. Зөвхөн яруу найргийн бүтээл болон захидлуудаараа Америкийн яруу найргийн хатан хэмээх хоч авсан түүнийг хожим ч уншигч олон үл мартана.

Дээрх шүлэгт

“Ирээдүйд, зуун жилийн дараа

Энэ газрыг хэн ч мэдэхгүй” гэв. Үүгээр төрсөн гэр орноо илтгэсэн. Дикинсоны амьд ахуй цагт хөршүүд нь “Энд Дикинсоныхон байдаг” хэмээн мэддэг байсан бол хожим хэн ч мэдэхгүй өнгөрөхийг ийн шүлгээрээ илэрхийлсэн ажээ. АНУ-ын Массачусетс мужийн Амхерст хэмээх жижиг хотод мэндэлсэн бөгөөд өдгөө түүний амьдарч байсан байшинг түүний гэр музей болгосон юм.

Амьд ахуйдаа бусадтай харилцахыг хүсээгүй ч, уран бүтээлээ орчлон даяар илгээж, зуу зуун жилийн дараа ч мартагдахааргүй үлджээ.

Төгсгөлд нь уншигч та бүхэнд орчуулагч, яруу найрагч Г.Лхагвадуламын орчуулсан Эмили Дикинсоны хоёр шүлгийг хүргэе.

 

Чамайг үргэлж хайрласны минь

Баталгаа

Чамаар хайрлуултлаа би

Хайрлаж ханаагүй.

Чамайг үргэлж хайрласаар л байх

Энэ хайр

Амьдралд

Мөнх нас бий.

Үүнд чи эргэлзэнэ үү? Энхрийхэн минь!

Тэгвэл надад

Үзүүлэх нотолгоо

Цовдлуулсан шаналлаас өөр үгүй. /Орчуулагч Г.Лхагвадулам/

 

 

 

Зүрх минь! Чи бид хоёр энэ үдэш

Түүнийг мартана

Дулаахан илчийг нь чи

Гэрэл гэгээг нь би мартана

Хэлээрэй! Мартаж дуусаад

Харанхуйлж мэднэ, бодлууд минь

Хурдхан! Хожимдох зуур чинь

Харин би түүнийг саначихаж мэднэ! /Орчуулагч Г.Лхагвадулам/

 


Орчлон даяар хайраа түгээсэн ЭМИЛИ ДИКИНСОН
АНХААР! Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууныг баримтална уу. Ёс бус сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Мэдээний сэтгэгдэлд ergelt.mn хариуцлага хүлээхгүй.

Нийт сэтгэгдэл: 0
Шинэ мэдээ
Нийтлэлчид
Монгол Улс, Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг, VIII хороо, "Ардын эрх"-ийн байр, Гуравдугаар давхарт Эргэлт.мн редакц
7509-1188