Ерөнхийлөгч асан Х.Баттулга Хөрөнгө оруулалтын тухай хуулийн өөрчлөлтийг эсэргүүцэж өөрийн биеэр Төрийн ордон орж, УИХ-ын дарга Г.Занданшатарт албан бичиг хүргэв. Нэг ёсондоо сүүлийн үед маргаан дагуулаад байсан Хөрөнгө оруулалтын хуулийн төслийг дагаж өөрчлөгдөх Газрын тухай хуулийг ийн олны анхааралд оруулж байгаа нь энэ. Хэн эсэргүүцэж, хэн өргөн барьсандаа ч биш. Монгол Улсын Үндэсний аюулгүй байдал хөндөгдөх үү, эсвэл гаднын хөрөнгө оруулалагчдыг газар нутаг дээрэмдэх гэж байна гэх шалтгаанаар хуулийн төсөл саад болж байна уу гэдгийг эрэгцүүлэх цаг болчихсон байна.

              УИХ-ын намрын чуулганаар Засгийн газраас өргөн мэдүүлсэн дээрх хуулийн төслийг батлаад хаах үүрэг хүлээчихсэн гэдгийн сануулга байсан юм уу даа. Тиймээс энэ хуулийн төслөөс болж улстөржсөн хэрүүл өндрөө авч эхэллээ. 

   Шинэ он гарахтай зэрэгцээд Эдийн засгийн хөгжлийн сайд Ч.Хүрэлбаатарыг хятад угшилтай гэж зарласан нь ч хуулийн төсөлтэй холбоотой байх нь. Хөрөнгө оруулалтын хуулийг өнгөрсөн зургадугаар сард Эдийн засгийн хөгжлийн сайд Ч.Хүрэлбаатар УИХ-д өргөн мэдүүлж байлаа. Тиймдээ ч экс Ерөнхийлөгч, Эдийн засгийн хөгжлийн сайд нарын хагаралдаан дахин сэргэж, хөрөнгө оруулалтын асуудалд хоёр талцчихсан үзэлцэж байна. УИХ-ын гишүүд ч хоорондоо хоёр хуваагдчихсан Хөрөнгө оруулалтын хуулийг дэмжинэ, дэмжихгүй гээд Төрийн ордон сүүлийн үед түнжин муутай байгаа гэнэ.

     Хууль эрх зүйн орчин бүрдээгүйн улмаас гаднын хөрөнгө оруулагч нарыг айлгаж, ичээдэг, хуурч мэхэлдэг гэх асуудал удаа дараа сөхөгдөж байлаа. Засгийн газраас хөрөнгө оруулагч нарыг хохироосон асуудлыг дахин хууль хяналтын байгууллагууд шалгаж эхэлсэн гэдгийг ч мэдээлж байв.

     Тиймээс хууль эрх зүйн орчинг боловсрангуй болгох шаардлага үүссэн. Гэвч хуулийн цоорхой бий болгож, гаднын иргэдэд газар удаан хугацаагаар газраа түрээслүүлэх нь гэх маргаан өрнөөд байна. Тодруулбал,  Хөрөнгө оруулалтын тухай хуулийн 16 зүйлд заасан Хөрөнгө оруулалтын татварын бус урамшуулалд 16.1.1.газрыг 15-60 хүртэл жилээр гэрээний үндсэн дээр ашиглуулах, уг хугацааг гэрээний анхны нөхцөлөөр нэг удаа 40 хүртэл жилээр сунгах гэх заалт оруулсан байх.

  Энэ нь Үндсэн хууль болон Газрын тухай хуулийг зөрчиж, Үндэсний аюулгүй байдалд нөлөөлж байна хэмээн талцаад байгаа юм. Угтаа бол энэ хуулийн заалтаар гаднын хөрөнгө оруулагч гэх нэрийн дор гадаадын иргэдэд газар олгож байгаагаас ялгааггүй гэж тайлбарлах хүн олон байна.

    Харин Эдийн засгийн хөгжлийн сайд Ч.Хүрэлбаатар “1993 онд гадаадын хөрөнгө оруулалтын тухай хуульд хөрөнгө оруулалт оруулсан хүмүүст газрыг 60 жилээр ашиглуулна, түүнийг нэг удаад 40 жилээр сунгана гэж баталсан. Өөрөөр хэлбэл 1993 онд Н.Багабандийг УИХ-ын дарга байх үед гадаадуудад 100 жилээр газар өгч болно гэдэг хуулийг баталсан. Энэ үед би МУИС-ийн багш байсан.

      2013 онд Ерөнхийлөгчөөр Ц.Элбэгдорж, З.Энхболд УИХ-ын даргаар, Н.Алтанхуяг Ерөнхий сайдаар ажиллаж байх үед газрыг 60 жилээр хөрөнгө оруулагч нарт эзэмшүүлж болно гэдэг заалт оруулсан.  Эдийн Засаг, Хөгжлийн Яам(ЭЗХЯ) боловсруулсан энэ удаагийн хуулиар 2013 оны эзэмшүүлэх гэсэн хуулийг хасаж ашиглуулах болгож өөрчилсөн заалтыг оруулсан байгаа.  Гадаадын хүмүүсийг чөлөөтэй оруулж ирэх боломжийг нээж өгч байна гэсэн. Гадаадын иргэний эрх зүйн байдлын хуулиар визийн асуудлыг зохицуулдаг. Хөрөнгө оруулалтын тухай хуулиар визийн асуудал ярихгүй” хэмээн тайлбарлаад буй.

     Хөрөнгө оруулалтын тухай хуулийн төслийг өргөн мэдүүлсэн цагаас гишүүд эсэргүүцлээ илэрхийлж байр сууриа илэрхийлсэн.

     Хууль зүй дотоод хэргийн сайд Б.Энхбаяр “Одоо хүчин төгөлдөр үйлчилж буй Газрын хуульд гадаадын иргэн, хуулийн этгээдэд угаасаа л 60+40=100 жилээр ашиглуулдаг мэт худлаа тайлбар хийхээ боль. 5+5=10 жилээр ашиглуулна гэж Газрын хуульд байгааг 60+40=100 болгож өөрчлөх(Монгол Улсын иргэдэд газар эзэмшүүлэх хугацаа нь хэвээрээ) гэж байгаа нь үнэн. Одоо Газрын хуульд гадаадын иргэн, хуулийн этгээдэд газрыг 60+40=100 жилээр ашиглуулна гэдэг заалт байхгүй Газрын хуулийн төслөөр Газрын хуулийн 44.5-г өөрчилсөн байна. Гэтэл хүчин төгөлдөр Газрын хуулийн 44.5-д эзэмших гэдэг үг байхгүй. Нэгэнт байхгүй үгийг байгаа бөгөөд хасаж байгаа гэдэг нь худлаа тайлбар болох нь нотлогдож байна. Үндсэн хуулийн 1-р зүйлийн 5 дахь “Төрөөс гадаадын иргэн, хуулийн этгээд, харьяалалгүй хүнд газрыг төлбөр, хугацаатайгаар болон хуульд заасан бусад болзол, журмаар ашиглуулж болно.” гэж заасны дагуу Газрын хуулийн 44.5-д “Гадаадын хөрөнгө оруулалттай аж ахуйн нэгжид энэ хуулийн дагуу газрыг тусгай зориулалт, хугацаа, болзолтойгоор ашиглуулах бөгөөд уг хугацааг Засгийн газар тогтооно.” гэдэг заалтыг Та “Гадаадын хөрөнгө оруулалттай аж ахуйн нэгжид Хөрөнгө оруултын тухай хуулийн 16.1.1-т заасан хугацаагаар(тэр нь 60+40=100 жил) газар ашиглуулж болно.” гэж өөрчлөхөөр оруулж ирсэн байна. Хөрөнгө оруулалтын тухай хуулиас газрыг эзэмших гэдгийг нь хасаад газрыг ашиглахыг нь үлдээчихээр энэ 60+40=100 жилийн хугацаа Монгол Улсын иргэн, хуулийн этгээдэд хамаагүй, ганцхан гадаадын иргэн, хуулийн этгээдэд хамаатай болж үлдэж байна” гэх байр суурийг илэрхийлээд байна.

        Ингээд харахаар гаднын хөрөнгө оруулагч нарт найр тавьж, хөл алдаж гүйхийн цаад шалтгааныг эргэж харах цаг нь болсон нь анзаарагдаж байна. Өөрөөр хэлбэл, хөрөнгө оруулагчдыг татах нэрээр хуулийн цоорхой бий болгож, хэн нэгэнд давуу эрх олгох гэж байгаа бол хуулийн төслийг даруй хууль санаачлагчид нь буцаах шаардлагатай. Ерөөс эдийн засгаа эргэлтэд оруулахын тулд Хөрөнгө оруулалтын хуулийг боловсронгуй болгох шаардлагатай ч хуулийн боловсон дээрэм хийх эрх хэнд ч байхгүй гэдгийг сануулах нь зүйтэй биз.

       Тусгаар улс гэдгийн батлагаа газар нутаг, хэл соёл гэгддэг. Тиймдээ ч газар нутгаа бүрэн бүтэн байлгах нь Үндэсний аюулгүй байдлаа сахин хамгаалж буйн том илэрхийлэл гэдгийг хууль санаачлагчдад сануулах цаг нь болжээ. Тиймээс улсын газрыг удаан хугацаагаар гаднынханд өгч, “эзэн” суулгачихаад хөгжсөн улс дэлхийд бий юү, гэдэг асуулт урган гарч байна, Ч.Хүрэлбаатар сайд аа.