Засгийн газраас 2023 оныг “Монголд зочлох жил” болгон зарласнаас хойш найман сарын хугацаа өнгөрчээ. Энэ хугацаанд Монгол Улсаа дэлхийд таниулж, сурталчлах ажлыг багагүй хийж, үр дүнд хүрснийх Монголд ирэх жуулчдын тоо нэмэгдэж, дахин сэргэж байна. Гэсэн ч баяр наадмыг маань үзэхээр зорин ирж байгаа хагас сая хүрэхгүй жуулчнаа тосож авч, аяллынх нь амар тайван байдал, тухай орчин нөхцөлийг нь бүрдүүлэх ёстой аялал жуулчлалын салбар маань шалдаа бууж, муу нэрээрээ “гайхуулж” байхад салбарын сайд нь гадаадын хэдэн загвар өмсөгчтэй уулзаж, тэднээр Монгол Улсаа дэлхийд сурталчлуулж, таниулах ажил яриад маасайтал инээгээд суух байх юм.

-МОНГОЛД ИРСЭН ЖУУЛЧДЫН АНХНЫ СЭТГЭГДЭЛ НЬ “ДАХИЖ ИРЭХГҮЙ” БАЙХААР АЯЛАЛ, ЖУУЛЧЛАЛЫН САЛБАР ЯАЖ ХӨГЖИХ ВЭ ДЭЭ-

Засгийн газрын 2022 оны арваннэгдүгээр сарын 9-ний өдрийн ээлжит хуралдаанаар 2023-2025 оныг “Монголд зочлох жил” болгон зарласан. Уг ажлын хүрээнд энэ он гарснаас хойш БНСУ, БНХАУ, ХБНГУ, ОХУ, Япон Улсад “Welcome to Mongolia” хөтөлбөрийг хэрэгжүүлж, Монгол Улсыг гаднынханд таниулан сурталчлах ажил хийсэн байдаг. Хөтөлбөр үр дүнгээ ч өгсөн болов уу. Цар тахлын үед “тэг зогсолт” хийчихээд байсан аялал жуулчлалын салбар маань арай сэргэмээр болж, улсын баяр наадмын үеэр гаднаас бишгүй олон жуулчин хүлээж авлаа. Тэдэн дунд Холливудын нэрт жүжигчин Кристиан Бэйл, Солонгосын жүжигчин Хан Китэгээс эхлээд саяхан Монголд хөл тавьсан Солонгосын загвар өмсөгч эмэгтэйчүүд ч багтана. Монголыг дэлхийд таниулан сурталчлах, жуулчдыг нааш татах ажил үр дүнтэй болж байгаа ч “Жуулчид ирээд яах вэ” гэдгийг Байгаль орчин, аялал жуулчлалын сайд маань ч бодоогүй, мэдэхгүй, бүр мэдэхгүйгээ “гайхуулж” байж ч мэднэ.

Монгол Улс 2023 онд сая жуулчин хүлээн авах зорилготой. Өнгөрсөн наадмын үеэр зорилгынхоо 50 хувьд бараг хүрчихсэн. Гэтэл гаднаас ирсэн жуулчид онгоцны буудал дээр буугаад л тав тухаа алдаж, сандарч байхад сая жуулчинд хүрэх үү эсвэл тэднийгээ үргээх үү гэдгийг бодох ёстой. Жишээлбэл, баяр наадмын үеэр гаднаас ирсэн жуулчид Чингис хаан олон улсын нисэх онгоцны буудалд буулаа. Нисэх буудал нь хотын төвөөсөө 15 км зайтай.  Ингээд багц аялал бус хувиараа Монголыг зорьж ирсэн жуулчин нийслэл Улаанбаатар хотын төв рүү нь явах автобус хайхаар олддоггүй. Бүр байдаггүйг нь гайхаад, онгоцны буудал дээр таг гацсан ч байгаа гэнэ. Арга ядаад такси бариад хотын төв рүү оръё гэхээр өнөө халтуурын таксичид маань “тэнгэрт хадсан” үнэ хэлж, жуулчдыг айлгадаг. Ингээд бодоод үзэхэд Монголд хувиараа ирсэн олонх жуулчинд “Ямар сонин газар вэ”, “Дахиж л ирэхгүй юм шүү” гэх анхны сэтгэгдэл үлдээсэн байхыг үгүйсгэхгүй.

Цаашилбал, арай ядан хотын төв рүү орж ирсэн жуулчид аль газар, төв нь дэлхийн олон оронд ашигладаг англи хэлгүй байхыг хараад мэл гайхаж, төөрөөд үлдэнэ. Зарим жуулчин англи хэлгүй ч ядахнаа зам, гудамж нь англи тэмдэглэгээтэй байвал зах зухаас нь уншиж, бага ч гэсэн юм мэдэж, ядаж л очих газраа мэдэхийг хэлж байв. Мэдээж, баяр наадмын үеэр Монголд ирсэн жуулчид үндэсний баярыг нь сонирхож, өв соёлтой нь танилцсандаа баярлаад явсан байх. Гэхдээ түүний цаана асар олон алдаа дутагдал, дутуу дулимаг юм байгааг мартахгүй. Ямар сайндаа гаднын жуулчдын гол анхаарлын төв болсон Чингис хаан музейн ямар ч үзмэр англи тайлбаргүй, бүр музейд нь англиар ярьдаг тайлбарлагч ч байхгүй байгааг жуулчид онцолж байна билээ.

Тэгээд олон хоногоор Монголд аялахаар ирсэн жуулчид орон нутгаа гараад явбал ёстой л үзэхгүй, харахгүй юм гэж байхгүй. Хурдны зам дагуу хогоо хаячих хогийн цэг, боловсон 00 ч үгүй. Хаа нэг таарч байгаа нь модон жорлон. Багаасаа л хөдөө, гадаа, малын захад өссөн монголчууд ч өөрсдөө сэжиглэн барин орж байхад тэр гаднын жуулчид модон жорлон руу орж, тухай бие засна гэдэг худлаа. Ингээд л Монголд ирсэн жуулчид нийслэл хотоос гараад тав “алхах”-гүй тэвчээр барагдаж байгаа юм.

-ОРОН НУТГИЙН ЗАМ ДАГУУХ МОДОН ЖОРЛОНГУУДЫГ СОЛЬЖ, БОЛОВСОН БИЕ ЗАХ ГАЗАР, ТОМООХОН ХОГИЙН ЦЭГ БАЙГУУЛАХ ЦАГ НЬ БОЛСОН ЮМ БИШ ҮҮ-

Монголбанкнаас 2015 онд хийсэн судалгаанд гаднын жуулчин Монголд ирээд 3-5 сая орчим төгрөг зарцуулж, худалдан авалт хийдэг байв. Тэгвэл саяхан Аялал жуулчлалын үндэсний төвөөс гаргасан мэдээлэлд нэг жуулчин дунджаар 6,925,064 төгрөг буюу долоон сая орчим төгрөг зарцуулж, худалдан авалт хийж байгаа аж. Мэдээж Монголд ирэх жуулчдын тоо дахин сэргэж, жуулчид худалдан авалт хийж байгаа нь Монголын цаашдын ирээдүй, гадаад валютын нөөцөд эерэг нөлөө үзүүлэх чухал ач холбогдолтой. Гэсэн ч “Саалиа бэлдэхээр саваа бэлд” гэдэг шиг Монголд ирсэн жуулчдаа бүрэн сэтгэл ханамжтай байлгаж чадаагүй байж дараа дараагийн ажлаа бодох хэцүү. Дэлхийн жишгээр нэг жуулчин өөр оронд очиж, сайн сайхныг үзэж хариад бусдадаа хэлж, бусад нь аялж, дахин цааш нь өөр хүмүүст хэл дуулгаснаар тухайн орныг таниулах, сурталчлах ажил нь илүү үр дүнтэй болдог. Гэтэл дээр дурдсаны адилаар Монголд ирсэн жуулчин болгон өөлөх, муулах юмтай, дутуу, дулимаг байгаад байвал жинхэнэ утгаараа жуулчдаас муу үнэлгээ авч, дэлхийн шившиг болох вий.

              Жил бүрийн аялал, жуулчлалын оргил үе буюу зуны улирлаар яригддаг сэдэв нь модон жорлон хогийн цэг. Гэхдээ яг цаад учрыг нь харвал орон нутгийн удирдлагуудад буруу өгөөд байх хэцүү юм билээ. Тухайлбал, нэг аймгийн удирдлага эсвэл иргэд нийлж байгаад орон нутгийнхаа зам дагуу хогийн цэг байгууллаа. Хогийн цэг нь нэг ч их удахгүй дүүрнэ. Гэтэл тэр орон нутагт хогийг ангилж, дахин сэргээх газар байхгүй. Өөр газар аваачаад “булшилъя” гэсэн ч зориулалтын газаргүйгээс хүн олон нь “айж” хогийн цэг байгуулж, өөрсдөдөө төвөг удахгүй байгаа юм байна л даа. Тиймээс нэгэнт л “Монголд зочлох жил” болгон зарласан хэдэн жилдээ орон нутгийн замдаа томоохон хогийн цэг байгуулж, хогийг нь тээвэрлэдэг, түүнийг “булшилдаг” үйл ажиллагааг зохион байгуулалттай болгож шийдэх нь хамгийн зөв алхам болох болов уу. Мөн орон нутаг дахь модон жорлонгуудыг сольж, хаанаас ч хэн ч хүрч очсон тайван бие засаж болох боловсон бие засах газар байгуулахад тусгайлан анхаарах хэрэгтэй. Тиймээс үүнийг “Монголд зочлох жил”-ийн үлдсэн хэдхэн жилд анхаарч, төсөвтөө тусгайлан тодотгох нь аялал жуулчлалын салбараа аврах үр дүнтэй ажлуудын нэг байх болох уу, Байгаль орчин, аялал жуулчлалын сайд Б.Бат-Эрдэнэ ээ.