• Өнөөдөр 2024-12-12

Н.Энхбаяр, У.Хүрэлсүх хоёрын цэцэг өргөх ёслол буюу МАН, МАХН хоёрын “ГЭРЛЭХ ЁСЛОЛ”

2021-03-03,   926

-МАН МОНГОЛЫГ ЖИЖИГ, ТОМ АЛЬ Ч НАМТАЙ ХУВААЛЦАХЫГ ХҮСЭХГҮЙ БАЙГАА ЮМ БАЙНА. ӨӨРСӨДТЭЙ НЬ ӨРСӨЛДӨХ БОЛОМЖТОЙ ГЭЖ ҮЗСЭН БҮХ НАМАА ИЛ ДАЛДААР ӨӨРТӨӨ УУСГАЖ, УЛМААР МОНГОЛЫГ “МАН-ЫН УЛС” БОЛГОХ НЬ Л ТЭДНИЙ АЛСЫН АГУУ АМБИЦ АЖЭЭ-

 

        Одоогоос таван жилийн өмнө 2016 оны гуравдугаар сарын 1-нд МАХН-ын дарга Н.Энхбаяр, МАН-ын дарга М.Энхболд нар Жанжин Д.Сүхбаатарын хөшөөнд цэцэг өргөж, түүхт 95 жилийн ойгоо сүр дуулиантайгаар хамтдаа тэмдэглэж байлаа. Тэгвэл уржигдар түүх давтагдаж, МАН-ын дарга У.Хүрэлсүх, МАХН-ын дарга Н.Энхбаяр нар түүхт 100 жилийн ойгоо хамтдаа тэмдэглэлээ. 10 жилийн тэртээ МАН, МАХН болж хуваагдсанаасаа хойш хоёр дахь  удаагаа хамтдаа ойн баяраа тэмдэглэсэн нь энэ. Өөрөөр хэлбэл, МАН, МАХН 90 жилийн ой дээрээ салаад, 95 жилийн ой дээрээ эргэж эвлэрсэн ч сар ч бололгүй салсан. Уржигдар буюу 100 жилийн ой дээрээ дахин эвлэрч, ойн баяраа хамт тэмдэглэлээ. Харин 90,95,100 жилээс бусад ойнуудаа тэд “Эх орончдын өдөр”-ийг, Жанжин Д.Сүхбаатарын хөшөөг, цэцэг өргөх морь цагийг хүртэл “булаацалдаж” тэмдэглэсэн. МАН, МАХН-ын таван жилд нэг тохиодог эл эвлэрлийн цикл цаашид үргэлжлэх үү, эсвэл үүгээр эцэслэж, эвлэрэх үү гэдэг л сонин байна. 

 

Анхны эвлэрэлт буюу 2016 оны гуравдугаар сарын 1-нд МАН-ын дарга М.Энхболд, МАХН-ын Н.Энхбаяр нар “тэврэлдэн” уулзаж, 95 жилийн ойн баяраа хамтдаа тэмдэглэсэн үйл явдлын цаад зорилго нь угшил нэгт хоёр намаа нэгтгэх байсан. Тийм ч учраас албаар 2016 оны УИХ, орон нутгийн сонгуулийн өмнө эвлэрсэн. Өөрөөр хэлбэл, МАН, МАХН эвлэрний эхлэл болгож 2016 оны сонгуульд нэгдэж оролцохоор тохиролцсон ч Н.Энхбаяр, М.Энхболд нар сонгуульд нэр дэвшүүлэх хүмүүсийнхээ тоон дээр тохиролцож чадалгүй маргаж, дахин хоёр тийш болцгоосон юм билээ. Улмаар уг сонгуульд М.Энхболдын МАН үнэмлэхүй ялалт байгуулж, Н.Энхбаярын МАХН хоосон шахуу хоцорсон. Хоёр, гуравхан мандатны “шунал”-аасаа болж МАН-ын буюу М.Энхболдын эвлэрлийн саналаас татгалзсан Н.Энхбаяр алтан боломж алдсандаа амаа барьж, хоосон халаглаж явсаар өдий хүрч байгаа нь нууц биш. Хэрвээ МАХН-ын дарга М.Энхбаяр тэр үед л МАН-тай нэгдчихсэн бол өдийд яаж “томорчихсон” байх нь тодорхой. 

Тэгвэл МАХН-ын дарга Н.Энхбаяр таван жилийн өмнөх энэ алдаагаа засахын тулд улаан нүүрээ “ширлээд” хоёр дахь удаагаа МАН дээр ирж байна. Уржигдрын цэцэг өргөх ёслолын үеэр Н.Энхбаярын баруун гар Б.Тулга У.Хүрэлсүхийн баруун гар Д.Амарбаясгалангийн хажуугаас огт салахгүй, байсхийгээд их л аминчхан байдлаар чихэнд нь ямар нэг зүйл шивнэж байснаас үзвэл МАХН-аас анх эвлэрлийн санал тавьж, тус хоёр намын дунд дуусашгүй урт яриа эхэлснийг илтгэж буй. Түүнчлэн анхны эвлэрлээ УИХ-ын сонгуулийн өмнө зохион байгуулаад шуналаа барьж дийлэлгүй бүтэлгүйтсэн МАХН туршлага сууж, хоёр дахь эвлэрлээ Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн өмнө байхаар тооцоолсон нь ухаалаг шийдвэр. Хэрвээ МАХН-ын дарга Н.Энхбаяр 2020 оны УИХ-ын сонгуулийн өмнө МАН дээр эвлэрэл гуйж ирсэн бол өчиггүй өшиглүүлээд буцах байсан. Учир нь МАН уг сонгуульд үнэмлэхүй ялна гэдэгтээ анхнаасаа бат итгэлтэй байсан. Тиймдээ ч МАХН-тай нэгдэж, тэдэнтэй ялалтаа хуваалцаж, тав, арван суудал “бэлэглэхийг” хүсэхгүй байсан нь мэдээж. 
Харин Ерөнхийлөгчийн сонгуульд нэгдэж оролцвол хэн хэнд нь тал бүрийн ашигтай. МАН-ын хувьд: тус намын дарга У.Хүрэлсүхийн чанадын хүсэл нь 100 жилийн ой дээрээ намаасаа Ерөнхийлөгч “төрүүлэх” болоод буй. Магадгүй, өөрөө ч байж болно. Гагцхүү МАН-аас Ерөнхийлөгч “төрүүлэх” ажилд МАХН-ын хувь нэмэр асар их байх болно. Учир нь МАХН-ыг үг дуугүй дагадаг, шашин мэт шүтдэг хэдэн зуун мянган ахмад голдуу сонгогч бий. Энэ л МАХН-д ганц үлдсэн давуу тал, өдий хүртэл оршин тогтнож байгаагынх нь эх уурхай. МАН-ын сонгогчид дээр МАХН-ын сонгогчдийг нэмбэл бараг л улсын нийт сонгогчдийн 70 хувь болно. Өөрөөр хэлбэл, энэ удаагийн Ерөнхийлөгчийн сонгуульд МАН-аас нэр дэвшигч сурталчилгаа явуулахгүй байсан ч ялах боломжтой болно гэсэн үг шүү дээ.
 
МАН ирэх Ерөнхийлөгчийн сонгуульд МАХН-ын үнэнч сонгогчдийг ашигласныхаа төлбөрт Н.Энхбаяр болон түүний “залууст” хэд хэдэн “том суудал” өгөхөөр тохиролцсон “хов” сонсогдож эхлээд байгаа.  Ерөнхийлөгчийн суудлыг авч л байвал тав, арван албан тушаалаар МАХН-д “төлбөр төлөх” бол МАН-д юу ч биш. Албан тушаалыг чихэр гэвэл МАН-д авдар авдраараа бий. 
 
Харин МАХН-ын хувьд: энэ удаагийн эвлэрлийн тохироо нь амжилттай болвол тэд “алтан загас” барьлаа л гэсэн үг. Н.Энхбаярын хувьд МАХН-аасаа 2012 оноос хойш нэг ч удаа нэр дэвшиж чадаагүй. Гэр бүлийнхнийгээ дэвшүүлээд ч газар авахгүй юм байна гэдгээ бүрэн ухаарчихсан. Парламентад нэг суудалтай гэх  ёс төдий нэртэй энэ байдлаараа байгаад байвал намын даргын суудлаа ч алдаж мэднэ.  Тиймээс МАН-ын арга эвийг олж, нэгдэж нийлээд, нэр дэвшүүлсэн хүнийг нь дэмжээд ч хамаагүй өөртөө болон өөрийг нь өдий хүртэл үнэнчээр дагасан хэдэн залуустаа албан тушаал олж авах нь хамгийн ашигтай бөгөөд боломжит хувилбар. Гэхдээ МАН-ын өгсөн албан тушаалыг нь нэг л амтлаад эхэлчихвэл алсдаа МАН-даа залгиулна гэдгээ МАХН-ынхан тооцсон л байх. 

Яах вэ, МАХН энэ удаагийн Ерөнхийлөгчийн сонгуульд МАН-тай нэгдэхгүйгээр сүүлчийн хүчээ шавхаад, С.Ганбаатараа нэр дэвшүүлээд 2017 оны алдаагаа давтах боломж мэдээж нээлттэй байгаа. Гэхдээ С.Ганбаатар өрсөлдөөд санал хуваана уу л гэхээс ялалт байгуулах боломж хомс. Хэрвээ ялж чадахгүй л бол тус намд ойрын ирээдүйд ямар ч аврал байхгүй болно. 2017 онд л ялбал ялж болох байсан. Гэхдээ одоо 2021 он, С.Ганбаатарын сэргэн мандалт дууссан. Үүнийг Н.Энхбаяр С.Ганбаатарт тайлбарласан боловч хариуд нь “Би чадна, надад итгэ” гэсэн бололтой юм билээ. Түүгээр ч зогсохгүй намын дэд даргын хувьд МАН-тай нэгдэхийг хатуу эсэргүүцэж буйгаа хэлсэн гэх. Харин Н.Энхбаярын хувьд алдах эрх, улс төрийн карьер, сэргэн мандах боломж үлдээгүй учраас С.Ганбаатарыг хаяад ч хамаагүй намаа МАН-тай нэгтгэхэд бүхий л анхаарлаа хандуулж буй гэх мэдээлэл байна. 

Түүнчлэн орхиж боломгүй нэг өнцөг байна. МАН-ынхан АН-ыг хуучин дарга С.Эрдэнээр нь, ХҮН-ыг дарга Т.Доржхандаар нь дамжуулан өөрсдөдөө уусгах төлөвлөгөө хэрэгжүүлж буй тухай бор шувуу аль  эртнээс л “ниссэн”. Түүнчлэн МАХН-ыг мөн л даргаар нь дамжуулан өөртөө уусгахаар санаа шулуудсан нь ийнхүү ил болж байна. Эсрэг намуудаа өөрийн талд уусгах МАН энэ төлөвлөгөө удахгүй болох Ерөнхийлөгчийн сонгууль, тэр тусмаа Ерөнхийлөгч Х.Баттулгаас айсандаа хийж буй үйлдэл биш л болов уу. Өөрөөр бол, МАН Монголыг жижиг, том аль ч намтай хуваалцахыг хүсэхгүй байгаа юм байна. Өөрсөдтэй нь өрсөлдөх боломжтой гэж үзсэн бүх намаа ил далдаар өөртөө уусгаж, улмаар Монголыг “МАН-ын улс” болгох нь л тэдний алсын агуу амбиц гэж харагдаж байна.

 
        Логик нь их энгийн буюу хэрвээ өрсөлдөгч намгүй болчихвол МАН сонгуулиас сонгуулийн хооронд айх айдасгүйгээр УИХ, Засгийн Газар, Ерөнхийлөгч гэлтгүй бүх Монгол даяар өөрийн ноёрхлоо урт удаан, аюулгүй тогтоож чадна шүү дээ. Гэхдээ Монгол МАН-аас өөр намгүй болно гэсэн шууд утга биш буюу наанаа өөр хоорондоо өрсөлдөгч тусдаа намууд мэт харагдавч цаанаа МАН гэх ганц эзэнтэй байна гэсэн үг л дээ.
 

Н.Энхбаяр, У.Хүрэлсүх хоёрын цэцэг өргөх ёслол буюу МАН, МАХН хоёрын “ГЭРЛЭХ ЁСЛОЛ”
АНХААР! Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууныг баримтална уу. Ёс бус сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Мэдээний сэтгэгдэлд ergelt.mn хариуцлага хүлээхгүй.

Нийт сэтгэгдэл: 0
Шинэ мэдээ
Нийтлэлчид
Монгол Улс, Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг, VIII хороо, "Ардын эрх"-ийн байр, Гуравдугаар давхарт Эргэлт.мн редакц
7509-1188