АРД ТҮМНИЙ ХАЙРТАЙ УРАН БҮТЭЭЛЧ МУГЖ Ж.СҮХХУЯГ

Д. Бямбасүрэн:
Соёл урлаг- Кино ертөнц

2023-08-09, 1090

Ард түмний хайртай уран бүтээлч тэр одоо талдаа нойрсож байгаа. Харин бүтээсэн дүрүүд нь Монголын урлагийн тайз, дэлгэцийн хальсанд үргэлжийн “амьд сэрүүн” байна. Хэзээд ч дэлгэн үзэхэд хөгжилтэй Самдан багш, айлын охинд сэтгэл алдарчихаад очиж, буцах Очир, бодол хөврүүлсэн Чилүгэн, балчир наснаасаа төр түшсэн Батмөнх даян хаан, дилав худагт Жамсранжавын гэгээн дүр ойр дулаан. Онцолж дурдах нь ид болохоос гэгээн инээмсэглэл, халуун харцаараа илч гэгээ татуулсан олон сайхан дүр Монгол Улсын Гавьяат жүжигчин Жамсранжавын Сүххуяг агсаных байдаг. “Хатанбаатар”, “Намрын халуун өдрүүд”, “Үүрийн цолмон”, “Цэрэг эрсийн жирийн өдрүүд”, “Үлгэр дууссан хойно”, “Хүн чулууны нулимс”, “Ацаг шүдний зөрүү” гээд хөвөрнө.

-ТОМЧУУДТАЙ НЭГ КИНОНД ТОГЛОСОН ДОДИГОР СУРАГЧ-

Тэрээр багадаа ном их уншдаг байснаа жүжигчин мэргэжлийг сонгоход нөлөөлсөн байх гэж ярьсан байдаг. Үүнээс ангид киноны томчуудын дунд эрт орж, “Давааны цаана даваа” киноноос л наймдугаар ангийн сурагч байхдаа эхэлсэн юм билээ. Тэр жилээ тус кинонд туслах ажилчнаар явж таарч л дээ. Энэ тухай “Д.Чимид-Осор гуай, Л.Лувсан гуай, О.Дэлэгбуян гуай, Л.Нямсүрэн ах эд нартай нэг гэрт байрлаж хоол ундыг нь хийж өгдөг байлаа. Яагаад тэр аваргуудтай нэг гэрт оров гэхээр Жав даргын хүүгийн дүрд тоглох байсан жүжигчин Эрдэнэтогтох тэр үед нэгдүгээр дамжааны оюутан байж. Тэгээд гэрээ санасан юм уу яасан юм Баянхонгор руугаа яваад өгсөн байгаа юм. Тиймээс оронд нь намайг тоглуулах болсон. “Аав аа, би тантай адилхан дарга болно оо” гэж хэлдэг нэгдлийн даргын хүүгийн дүрд тоглосон. Ердөө тавхан минут гардаг хэсэг.

Урлагийн томчуудтай нэг гэрт орчихсон. Догшин хар буюу гавьяат жүжигчин Л.Нямсүрэн ахаас айна гэж жигтэйхэн. Нүүр рүү нь харж үгээ хэлж чадахгүй. Тэгээд л нэг юм зураг авахуулсан болсон доо. Жүжигчин болъё гэдэг бодол тэндээс л төрсөн. Аравдугаар ангиа төгсөөд Улсын багшийн дээд сургуулийн кино драмын ангид шалгалт өгч тэнцсэн. Гавьяат жүжигчин Д.Сосорбарам, Урлагийн гавьяат зүтгэлтэн Ч.Найдандорж, нэр найруулагч Э.Санчигдан агсан, “Гарын таван хуруу”-гийн Сүрэн буюу Я.Оюунцэцэг, мөн уг киноны том ахад тоглодог Баярсайхан гээд бид нэг ангийнхан. Анх 32-уулаа ороод төгсөхдөө наймуул төгссөн. Тэгж жүжигчин гэдэг мэргэжил эзэмшсэн дээ” гэжээ.

-ЦООХОР МОРИНЫ НАЙМААЧНЫ ХАЛАА-

1982 оноос Хүүхэд залуучуудын театрын шинэ залуу жүжигчнээр ажиллаж эхэлжээ. Энэ замд түүнийг цоохор морины панзчингийн дүрээрээ ард түмэнд хайрлагдсан Д.Сэдэд багш нь түүнд ажлаа өгснөөр театрын энэ том айлд тэр зургаан жил ажилласан байна. Аавтай нь нэг дор ажилладаг, нэг нутаг усных байж таарснаар Сэдэд хэмээх эрхэмтэй багш шавь болж түүнийг уран бүтээлч болоход эрхэм хүмүүн хөтөлсөн гэдэг. “Намайг 1982 онд сургуулиа төгсөхөд надад толь, будгаа өвлүүлж өгөөд тэтгэвэртээ гарсан даа, миний багш. Сургуулиа төгсөөд би ангиасаа ганцаараа хүүхдийн театрт хуваарилагдаж очсон юм. Намайг нэг болохоор Баян-Өлгий рүү хуваарилах гээд л, Д.Маамхүү багш Дорнод руу аваачих гээд л. Тэгсэн Сэдэд багш минь Соёлын яамны дэд сайд дээр ороод “Би одоо тэтгэвэртээ суулаа” гээд л намайг орондоо авааччихсан” гэнэ. Багшдаа ч мөн их хайртай, амь байдгаа ярих бүрдээ л дурссан байдаг.

-Даян хааны дүрд хөтөлсөн Доржоо багш-

Театрт ороход нь анх Г.Доржсамбуу гэж том найруулагчийн түүнийг Павел Корчагины дүрд авсан нь театрын шилдэг жүжигчин болоход нөлөөлж, сайхан уран бүтээлч үргэлжлүүлэн хөтөлж. Үүгээр ч зогсохгүй өөрийнх ярьдгаар Доржоо багш нь “Мандухай цэцэн хатан” киноны Даян хаан Батмөнхийн дүрд замчилжээ. “Би Төв шуудангаас хэвлэлээ аваад хүүхдийн театр руу гүйдэг байлаа. Нэг удаа хэвлэлээ аваад гарч явтал Доржсамбуу багш Төв шуудангийн үүдэнд тааралдангуутаа “За Сүххуяг аа, миний хүү Кино үйлдвэр дээр нэг очоотох, проб хийлгэ” гэлээ. Би тэгэхэд яг И.Нямгаваагийн “Хайрыг хайрла” жүжигт тоглох гэж байсан юм. “Яах гэж байгаа юм бол, Доржоо багш аа” гэсэн чинь “Үгүй ээ, чамд таарах нэг роль байна. Чи зүгээр яваад оч, найруулагч Балжинням гэж хүн байгаа. Би хэлчихсэн байгаа” гэхгүй юү. Урьд нь Д.Жигжид гуай “Мандухай сэцэн хатан” киног хийх гэж байна гэхэд нь би бас очиж проб хийлгэсэн юм. Тэгэхэд Д.Жигжид гуай намайг “За чи Сатай сайдын туслахын рольд тогловол тогло, үсээ авахуулчих” гэхээр нь би “Хайрыг хайрла” жүжигт урт үстэй тоглодог тул “Би театрт жүжигт тоглож байгаа. Үсээ авахуулахгүй” гээд больсон юм. Доржсамбуу багш тэрийг мэдсэн бололтой. “Тэр үс ямар хамаатай юм, оч гэж байна чамайг” гэнэ. Тэгээд яваад очсон. Тэгсэн чинь Балжинням найруулагч намайг шууд пробгүй авсан. Ингэж би 26 настайдаа Батмөнх даян хааны дүрд тоглож байсан юм” гэсэн байдаг.

Уран бүтээлийн хувьд ингэж өрнөж, ийн олон сайхан дүрийг тэр бүтээсэн. Амьдралаа ч мөн алдаа, оноотой нь бүтээж, алдаж онож, түшиж, тулж, мандаж, сэргэж, орхигдож, олж явсан хүмүүн. Жүжигчин хүн ямар ч дүрд хувирч болохыг тэр хаан, харц, бүр гудамжинд гарсан архичингийн дүрээрээ тод харуулсан. “Хэцүү анги” киноны архи уудаг аавын дүрд ч, Даян хаан, Чилүгэнд ч ард түмэн хайртай. Тэр дундаа Ж.Сүххуяг гэж өөрийн дүрд нь, инээд цалгиаж, дулаан харцаар төөнөсөн халгим хүмүүнд бүтээсэн дүрээс нь илүү хайртай.

АРД ТҮМНИЙ ХАЙРТАЙ УРАН БҮТЭЭЛЧ МУГЖ Ж.СҮХХУЯГ

АНХААР! Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууныг баримтална уу. Ёс бус сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Мэдээний сэтгэгдэлд ergelt.mn хариуцлага хүлээхгүй.

Нийт сэтгэгдэл: 2

Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2023-08-09 12:40:48

zochin: Xairan saixan zaluu maani arxinaas bolood burxanii oron ruugaa denduu ert yavchixsan daa Tsel zaluugaaraa olon saixan duruudeeree mongoliin kino urlagt ner aldaraa munkhilj chadsan daa Tengeriin orondoo taivan saixan noirs doo
Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2023-08-09 08:56:46

irgen: sain jujigchin baisan, dur buhen ni goy. ene sosorbaram, naidandorj eneter ene hunii tuhai er yaridaggui. yaagaad baidgiim bol. ataarhdag baisiim bolov uu, kkk. harvaas tsailgan, gegeen saihan hun gej bodmoor hun baisan.

Шинэ мэдээ

Нийтлэлчид