Алаагүй баавгайн арьсыг хуваах гээд Төрийн ордонд том зодоон өрнөж байна. Сонгуулийн дараа МАН, АН, ХҮН намын байгуулсан хамтарсан Засгийн газар дөрвөн жилийн мөрийн хөтөлбөрийн зорилтоо танилцуулж, түүхэнд байгаагүй том тоо гаргасан нь нэг талаараа улс төрд нөлөө бүхий томчууд, төрөөс төрсөн тэрбумтнууд, төсвөөр хөлжигчдийн бүлэглэлүүдийн шуналыг хөдөлгөж байгаа бол, нөгөө талаар Монгол Улсын ирээдүйг аврах, алахын эрмэг дээрх дэнчин тавьсан “тоглолт”-ыг эхлүүлчихлээ.

           Өөрөөр хэлбэл, ирэх дөрвөн жилд манай улс нийт 120 их наяд буюу 40 сая ам.долларын хөрөнгө оруулалт хийхээр Засгийн газрын мөрийн хөтөлбөр боловсруулж, батлуулсан. Үнэхээр дөрвөн жилд томоохон төсөл хөтөлбөрүүдээ эхлүүлж чадвал энэ тоо эдийн засагт эерэг үр дагавар авч ирэх чухал ач холбогдолтой. Харин эсрэгээрээ хуучин алдаагаа давтаж, хэлсэн ажил нь хэрэгжихгүй бол цөөн хэдэн бүлэглэлийн олз болоод Монгол Улс өр зээлд ороод дуусах эрсдэлтэй.

           Төсвийн том тоо, өөдрөг төсөөлөл улс төрд удаан хэрнээ чимээгүй суусан бүлэглэлүүдийг сэрээж эхэлсэн бололтой. Энэ нь Засгийн газраас өргөн мэдүүлсэн 2024 оны төсвийн тодотгол, дагаж гарах хуулийн төслүүдээс илэрхий байна. Угтаа бол 2024 оны төсөвт тодотгол хийж, төсвийн зарлагаа гурван их наядаар нэмэгдүүлж, 30 их наяд гэх түүхэнд байхгүй өндөр өртөгтэй, өөдрөг төсөв өргөн барьчихаад хөрөнгө оруулалтаа хуваах гээд бүлэглэлүүд хоорондоо зодолдож эхэллээ.

         Тэр байтугай намууд нам дотроо бүлэглэлд хуваагдаж, улс төрийн зураглалаа өөр өөрсдийнхөөрөө схемчилж, улсын төсвийн хөрөнгө оруулалтыг хэн нь авахаа шийдэх гээд төсвийг гацааж, бие биедээ чагт тавьж сууна.

         Өнгөц харвал, 2024 оны төсвийн тодотголоор эдийн засгийн их тоо ярьж, нэг нь ирээдүйгээ харж, нөгөө нь хуулийн төслөө хамгаалж, гишүүд маргаж, олонхын бүлэг байраа сууриа нэгтгээгүй гэх шалтгаанаар хуралдааныг хойшлуулж байгаа мэт харагдавч начир дээрээ төсвийн тодотголоор хэний бүлэглэл томорч, хэн нь хаалганы гадна үлдэх вэ гэдэг фракцуудын том зөрчилдөөн улс төрийн тогоонд өрнөж байгаа нь илт байна. Хэдийгээр чуулганы хуралдаанд эрчим хүч, хөдөө аж ахуй, эрүүл мэнд, боловсролын асуудлыг анхаарч байгаа мэт харагдавч бодит байдал дээрээ гацаагаад байгаа төслийн цаана бүлэглэлүүдийн эрх ашгийн зөрчилдөөн өрнөж байгаа юм. Хамгийн ойрын жишээ гэхэд л эрчим хүчний асуудалтай холбоотой хоёрхон заалтын нэгийг нь УИХ-ын чуулганы хуралдааны эцсийн хэлэлцүүлэг дээр унагасан гэдгийг УИХ-ын нэр бүхий гишүүд хөндөж байлаа. 

          Уг нь сонгуулийн өмнө нам, эвслүүд, төрд нөлөө бүхий улс төрийн бүлэглэлүүд, улс төрийн томчууд ард түмэнд хүлээн зөвшөөрөгдөхийн тулд хөшигний ард гар барилцаж, нэг хөнжилд орсон. Тиймдээ ч нүүрсний хулгай, ногоон автобус, газрын наймаа гээд том хэргүүдээ өнөөдрийг хүртэл хав дарж, дахиж сөхөхгүйгээр чимээгүй явсаар өнөөдрийг хүрлээ.

          Харин Засгийн газрын мөрийн хөтөлбөр, төсвийн тодотгол, дагалдах хуулиуд хөшигний ард гар барилцсан бүглэлүүдийн эрх ашгийг хөндөж, дахин хөнжил дотроо хөлөө жийлцэхэд хүргэв.

         Тэр дундаа эрх баригч намд “Элсний 13” шиг бүлэглэл чимээгүй бүрдэж байхыг ч үгүйсгэх аргагүй гэдгийг улс төрийн хүрээнийхэн жиг жуг гэлцэх болов. Угтаа бол хамтарсан Засгийн газрын бодлогоос дэмжихгүй төсөл байна гэдгийг эрх баригч намынхан өөрсдөө  дотроосоо гаргаж ирж, эхнээсээ төвсийн тодотголыг дагалдаж орж ирсэн хуулийн төслүүдийг Засгийн газарт буцааж эхэллээ. Үндсэндээ өнгөрсөн найман жилийн хугацаанд ногоон гэрлээр хэлэлцүүлж, батлаж байсан хуулийн төслүүдийг чуулганы танхимд эрх баригч намынхан өөрсдөө эсэргүүцэж, кнопоо дарахгүй байхыг уриалж, гацааж, хуулийн хугацаа нь тулчихаад байхад хэлэлцүүлэхгүй хойшлуулсан. Эндээс МАН дахь улс төрийн бүлэглэлүүд сэрж эхэлсэн гэж хардаж болохоор байна.

       Түүний хамгийн тод жишээ нь МАН-ын гишүүн Г.Тэмүүлэн. Тэрбээр Төсвийн тогтвортой байдлын тухай хуулийн төслийн өөрчлөлтийг эсэргүүцэж, чуулганы танхимд үүнийгээ илэрхийлсэн бол түүний араас УИХ-ын гишүүн Б.Энхбаяр Тендерийн тухай хуулийн хуудуутай заалтыг шүүмжилсэн. Энэ мэтээр МАН, АН, ХҮН намын хамтарсан Засгийн газрын өргөн мэдүүлсэн 2024 оны төсвийн тодотгол, дагалдах хуулийн төслөөс Тендерийн тухай хуульд нэмэлт өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл, Төсвийн тухай хуульд өөрчлөлт оруулах тухай хуулийн төсөл, Төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийн тухай хуулийн төслийг хууль санаачлагчдад нь буцаагаад байгаа юм.

         Ухаандаа төсвийн тодотголоор ч, албан тушаалын хуваарилалтаар ч сонгуулийн дараах бялуу хуваалтын аль алинд нь багтаж чадаагүй бүлэглэлүүд хамтарсан Засгийн газрын бодлогод чагт тавьж, эсэргүүцлээ илэрхийлж байгаа нь энэ бололтой.

            Дахин сануулахад, ард түмэн, улс орны эрх ашиг гэхээс илүү төрд үүрлэсэн том бүлэглэлүүдийн тоглолт өрнөж байгаа нь энэ мэт олон жишээнээс илэрхий байна.