"ЭРГЭЛТ"-ИЙН ТОЙМ: Хөл хориог "сэтгэлгүй" хэрэгжүүлэгчдээс болж хоёр амь тасарсан, хөдөөд цианит дахин алдсан долоо хоног

Б. Цогтбаяр:
Монголчуудын амьдрал

2020-12-12, 862

Эргэлт.мн мэдээллийн сайт өнгөрсөн долоо хоногт манай улсын улс төр, эдийн засаг, нийгмийн амьдралд өрнөсөн томоохон үйл явдлуудыг тоймлон хүргэдэг билээ. Өнгөрч буй долоо хоногт манай улсад коронавирусээр биш хатуу, харгис хөл хорионоос болж нас барсан анхны тохиолдол гарлаа. Засгийн газар хуралдаж, нийслэлийн хөл хориог гурав хоног, Архангай, Сэлэнгэ аймгийн голомттой сумдын хөл хориог 10 хоног сунгалаа. Түүнчлэн Сэлэнгэ аймгийн Баянгол суманд амьдардаг 10 настай охин "тархины харвалт" оноштой, эмчлүүлэхээр хотод ирсэн ч "Коронатай аймгийнх" гэж ад үзэгдсээр хорвоогоос одлоо.

Хатуу хөл хорио, хариуцлагагүй дарга нарын буруугаас 58 настай эмэгтэй нас барлаа

Өнгөрсөн мягмар гарагийн 09:00 цагт “22-ын товчоо”-ны гадна PCR шинжилгээ өгөхөөр хүлээж байсан 58 настай эмэгтэй эмнэлгийн тусламж авч чадахгүй байсаар нас барсан ноцтой хэрэг гарлаа. Тодруулбал, өнгөрсөн даваа гарагийн 22:00 цагт Архангай аймгаас хувийн машинтай дөрвөн том хүн, хоёр хүүхэд “22-ын товчоо”-нд ирсэн байдаг. Гэвч тэднийг “PCR шинжилгээний бичиггүй” гэдэг шалтгаанаа хот руу нэвтрүүлээгүй. Тэд анх Архангай аймгаас гарахдаа холбогдох байгууллагуудаас “Бид Улаанбаатар хот руу гарах гэж байна. Түргэвчилсэн шинжилгээний хариугаа үзүүлээд орж болох уу” гэж асууж, зөвшөөрөл аваад хот руу ирсэн ч заавал PCR шинжилгээний бичиг хэрэгтэй хэмээн нэхсэн байдаг. Улмаар тэд машиндаа хоноглосон бөгөөд энэ үед 58 настай эмэгтэй О-гийн бие муудаж, гурван удаа түргэн дуудсан боловч эмнэлгийн тусламж үзүүлээгүй. Ингэж 10 гаруй цаг өвлийн хүйтэнд машиндаа суусан талийгаач эмэгтэйн бие улам муудсаар мягмар гарагийн өглөө нас барсан юм.

Талийгаач эмэгтэй Улаанбаатар хотод эмчилгээ хийлгэхээр ирж байсан бөгөөд “нойр булчирхай” гэдэг оноштой байсан гэдэг. Харамсалтай нь “22-ын товчоо”-нд ажиллаж байсан хууль хяналтынхан түүнээс аймагт нь ч байхгүй PCR аппаратны бичиг нэхэж, 10 гаруй цаг хүйтэн машинд суулгаснаас болж тэр амиа алдсан юм. Талийгаачийг нас барснаас зургаан цагийн дараа Архангай аймгаас ирсэн иргэдийг Улаанбаатар хот руу нэвтрүүлсэн байдаг. Хүн нас барангуут бусал хүмүүсийг нь оруулах л байсан юм бол яагаад 10 цаг өвлийн хүйтэнд хүлээлгэв, бие нь муудаад байна тусламж үзүүлээч гэж цуг байсан хүмүүс нь удаа дараа гуйж, түргэн тусламж дуудаад байхад яагаад тусламж үзүүлэхгүй нас барах хүртэл нь хүлээв, Архангай аймгаас гархад нь шаардлага тавиагүй хэрнээ 400 гаруй километр яваад Улаанбаатар хотын захад ирмэгц нь яагаад элдэв төрлийн шинжилгээний бичиг нэхэв гээд олон асуудлууд энэ хэргийн араас босож ирсэн.

Түүнчлэн коронавирусээр хүн амиа алдаагүй байтал хатуу хөл хорионоос болж амиа алдсан тохиолдол нь энэ болсон. Өөрөөр хэлбэл, хатуу хөл хорионы үед ч өвчин зовлон, аргагүй шалтгаан гэдгийг ойлгох сэтгэлтэй байх хэрэгтэйг ард иргэд төр засгаас шаардаж эхэлсэн юм.

Засгийн газар хөл хориог сунгалаа

Өнгөрсөн Лхагва гарагт Засгийн газар хуралдаж, арванхоёрдугаар сарын 11-ний 06:00 цагт дуусах бүх нийтийн бэлэн байдлын зэрэг, хатуу хөл хорионы дэглэмийг сунгах эсэх асуудлыг хэлэлцсэн. Улмаар Улаанбаатар хотын хөл хориог арванхоёрдугаар сарын 14-ний 06:00 цаг хүртэл буюу гурав хоног сунгах, Архангай аймгийн Батцэнгэл, Сэлэнгэ Алтанбулаг, Сүхбаатар сумын бүх нийтийн бэлэн байдлын зэргийг арванхоёрдугаар сарын 21 хүртэл буюу арав хоног сунгах шийдвэр гаргасан юм.

Арванхоёрдугаар сарын 14-н буюу ирэх даваа гарагийн 06:00 цагт хөл хорио цуцлагдмагц 34 салбарын үйл ажиллагааг эхлүүлэхээр шийдвэрлэсэн. Хөл хорионы үед 18 салбарын аж ахуйн нэгжүүд үйл ажиллагаа явуулж байсан бол даваа гарагаас 34 салбар нэмэгдэж, нийт 54 салбарын 21 мянган аж ахуйн нэгж үйл ажиллагаа явуулж эхлэхээр болсон юм. Ингэснээр 282 мянган иргэн ажилдаа орох тооцоо гараад байна.

Түүнчлэн хөл хорио цуцлагдсан ч өндөржүүлсэн бэлэн байдлын зэрэг хэвээр байх учраас үйл ажиллагаа нь эхлүүлэх боломжгүй 18 салбарыг танилцуулсан. Тухайлбал, үсчин, саун, массаж, танхимын сургалтууд, баар, шөнийн цэнгээний газруудыг халдварыг бүрэн хумих хүртэл нээхгүй байхаар шийдвэрлэсэн юм.

Засгийн газар хөл хорионы хатуу дэглэмийг цуцах шийдвэр гаргасантай холбогдуулан нийслэлээс 18 градус хүртэл спиртын агууламжтай согтууруулах ундааг худалдаалах, QR код буюу тусгай зөвшөөрөл шаардахгүйгээр авто замын хөдөлгөөн оролцох, аж ахуйн нэгжүүдийг 07:00-22:00 цаг хүртэл ажиллуулах зэрэг шийдвэрүүдийг гаргасан юм.

10 настай охин "коронатай аймгийнх" гэж ад үзэгдсээр хорвоогоос одов

Сэлэнгэ аймгийн Баянгол сумын II багийн иргэн Б.Пүрэвбаатарын 10 настай Н охин ЭХЭМҮТ-д амиа алдсан хэрэг өнгөрсөн Лхагва гарагт олон нийтэд ил болсон. Тодруулбал, талийгаач охин арваннэгдүгээр сарын 23-нд Сэлэнгэ аймгийн Баянгол сумын эмнэлгээс “Тархины цус харвалт” гэсэн оноштойгоор ээжийн хамт Улаанбаатар хотод ирсэн. Гэвч ЭХЭМҮТ-д ирээд удалгүй нас барсан юм.

Талийгаач охины энэ хэрэг Эрүүл мэндийн яам, Улсын онцгой комисс, Нийслэлийн онцгой комисс болон улсын эмнэлгүүдийн уялдаа холбоогүй, хүнд сурталтай, ялгавартай, хариуцлагагүй байдлыг олон нийтэл ил болгож, олон нийтийг ихэд бухимдуулсан. Тухайлбал, талийгаач охин Н болон түүний ээж Х.Ураннавч нарыг Сэлэнгэ аймгийн Баянгол сумаас түргэний машинаар хүргэгдэж ирхэд “Коронавирусийн голомттой аймгаас ирсэн байна” гэдэг шалтгаанаар хот руу нэвтрүүлэхгүй гурван цаг саатуулсан, ЭХЭМҮТ-д ирмэгц нь ээж, охин хоёрыг тусад нь тусгаарласан, “PCR шинжилгээний хариу хүлээж байна” гэх шалтгаанаар шаардлагатай эмчилгээг даруй хийгээгүй зэрэг асуудлууд ил болсон юм.

Энэ хэрэгт ЭХЭМҮТ-өөс “Охиныг анхнаасаа хотод авчирч болохгүй байсан. Биеийн байдал нь хүндэрсэн байсан учраас яаж ч чадаагүй” гэх тайлбар хийсэн. Харин манай сайт талийгаач охины ээж Х.Ураннавчаас тодруулхад “Мандал сумын эмнэлэг миний охинд “Тархины цус харвалт байж магадгүй” гэсэн онош тавьж, нугасны ус аваад Улаанбаатар хот руу явуулахаар болсон. 22-ын товчоонд очиход “Голомттой бүсээс ирсэн” гээд эмнэлэг хүлээж авахгүй гээд биднийг гурван цаг орчим хот руу оруулаагүй. Хүүхдийн маань аппаратны хүчилтөрөгч дуусах гээд байсан учир бид арга ядаад Зүүнхараа руу эргээд буцахаар болсон. Гурван цаг охин минь хүйтэн машинд толгой нь хүчтэй өвдөж, тарчилсан. Гэтэл Зүүнхараагийн эмнэлгийн дарга “Маш хүнд хүүхэд учраас буцаж ирээд ямар ч найдваргүй” гэж хэлсэн. Тэгээд эмнэлгийн дарга, түргэний эмч гээд ЭХЭМҮТ рүү олон хүн хэл дуулгаж байж арай гэж охиныг минь нийслэл рүү оруулахаар болсон. ЭХЭМҮТ-ийн эмч залгаад “Охиныг чинь эмнэлэгт авч болно гэнэ. Харин таныг 21 хоног тусгаарлана. Үүнийг зөвшөөрч байвал ирж болно” гэхээр нь хүүхдээ аврахын тулд зөвшөөрсөн. Тэгээд бид түргэний тэрэгтэй хот руу нэвтэрч, намайг 25 дугаар эмийн сангийн ойролцоо буулгаад, “... зочид буудалд тусгаарлагд” гээд ганцааранг минь явуулсан. Өнөөх газарт нь яваад очтол “Манайд гурван хятад хүн байгаа учир авахгүй” гэхээр нь эмнэлгийн гадаа алхаад очсон. Охиныг минь Эх нялхсын жижиг өрөөнд ганцааранг нь тусгаарласан байна лээ. Шинжилгээ аваад 24 цаг болсны дараа тасагт шилжүүлж, шинжилгээ авсан гэсэн. Энэ хооронд би эмч нар руу олон удаа залгаж асуухад “Ажилтай байна. Битгий олон дахин залгаад бай. Танай хүүхэд сэхээнд орохооргүй зүгээр байна” гэсэн. Ингэж хэлэхээр нь жаахан уужраад байж байтал маргааш нь эмнэлгээс залгаад “Яаралтай ир” гэхээр нь яваад очиход миний охин ямар ч ухаангүй болчихсон байсан. Арван минут биднийг охинтой минь уулзуулаад “Эмчилгээ хийж байгаа” гэж хэлсэн. Төд удалгүй дахин дуудаад “Хүүхдийн чинь биеийн байдал тун муу байна. Таныг сахиураар авна” гэж хэлээд оруулсан. Сахиураар орж байгаа юм байх гэж бодсон чинь охиноос минь тусдаа олон хүнтэй хамт эмнэлгийн хонгилд тусгаарласан. Гэтэл тэнд хэвтэж байсан хүмүүс намайг “Коронавирус гарсан нутгаас ирсэн хүн холд, яв” гэх мэтээр хэлж хөөсөн. Миний охиныг хүртэл голомттой бүсээс ирсэн гээд ганцааранг нь нэг өрөөнд байлгасан байна лээ. Эмнэлэгт ирээд хоёр хоноод л нас барсан. Үнэхээр гомдолтой байна” гэсэн юм.

Түүнчлэн “Охиныг минь ЭХЭМҮТ-д очиход ямар ч эмч гарч ирээгүй гэсэн. Зүүнхараагаас хамт ирсэн түргэний эмч үүрээд охиныг тусгаарлах өрөөнд хүргэсэн байна лээ. Охиныг таталт өгөөд байхаар нь Зүүнхараагаас ирэхдээ памперс өмсгөөд, хувцсыг нь тайлсан юм. Түргэний эмч дахин орж, охинд минь хувцас, памперс өгөх гэтэл оруулаагүй гэсэн. Охин, түргэний эмч хоёрыг хоёр өөр өрөөнд тусгаарласан гэсэн үг. Өмсөж ирсэн памперстайгаа 24 цаг болсон байх. Эмнэлгийн өрөө рүү ороод удаагүй миний охин ухаангүй болсон юм шиг байна лээ” хэмээн ярьсан юм.

Сэлэнгэ аймгийн Баянгол сумын II багийн иргэн Б.Пүрэвбаатарынх хоёр ихэр охинтой байсан. Харамсалтай нь төрийн байгууллагуудын хүнд суртал, хатуу хөл хорио, эрүүл мэндийн салбарын хариуцлагагүй байдлаас болоод нэг охин нь энэ хорвоогоос явлаа. Талийгаач охины ар гэрийнхэн хөл хорио тавигдмагц хууль шүүхийн байгууллагад хандана гэдгээ мэдэгдээд байгаа юм.

“Баян-Айраг эксплорэйшн” компани тав дахь удаагаа цианит алдлаа

Өнгөрсөн баасан гарагийн 08:00 цагийн орчимд Завхан аймгийн Дөрвөлжин суманд уул уурхайн үйл ажиллагаа явуулдаг "Баян айраг эксплорэйшн" ХХК цианит натри алдсан ноцтой хэрэг гарсан. Тодруулбал, тус компанийн үйлдвэрийн цианит дамжуулах хоолой задарч, улмаар цианиттай уусмал газарт их хэмжээгээр урссан юм. Албаны эх сурвалжуудын мэдээлснээр хөрсөн дээр 413 ам.метр, цементэн талбайд 298 ам.метр, нийт 711 ам.метр газарт цианиттай уусмал алдагдсан гэсэн дүгнэлт гараад байгаа юм. Гэхдээ уг ослын байгаль орчин, экологид учруулсан хор хохирлыг тогтоох ажил үргэлжилж байгаа бөгөөд цианит алдагдсан газрыг хамгаалалтад авч, хууль хяналтын байгууллагууд болон холбогдох мэргэжлийн байгууллагууд хамтран тухайн орчны амьтдаас шинжилгээ авах, хөрснөөс дээш авах зэрэг ажлууд хийгдэж байгааг албаны эх сурвалжууд мэдээллээд байна.

“Баян-Айраг эксплорэйшн” компани өмнө нь дөрвөн удаа цианит натри алдсан байдаг. Тодруулбал, 2015 онд цианиттай уусмал гүйдэг хоёр турбагаа хооронд нь холбоогүйгээс анх цианит алдаж байсан. Тухайн үедээ зөвхөн ээлжийн ахлахаа ажлаас нь халсан төдийхнөөр хэргийг хаасан.

Үүний дараа хоёр дахь удаагаа буюу 2016 онд цочир хүйтэрсний улмаас мөн л турба хагарч, мөн л цианит алдсан байдаг. Харин гурав дахь удаа өнгөрсөн 2019 оны зургадугаар сарын 13-14-нд шилжих шөнө нуруулдсан хүдэрт үерийн ус хальж орсноос болж цианит алдсан. Энэ тухай анх уурхайн ажилтан мэдэгдсэн бөгөөд тус компанийн удирдлагууд нь нуун дарагдуулаад өнгөрөхийг оролдож байсан ч ил болсон.

Түүнчлэн дөрөв дэх удаагаа өнгөрсөн наймдугаар сарын 17-нд үерийн усанд дахин цианит алдсан юм. Гэсэн ч тус уурхай хэвийн үйл ажиллагаа явуулсаар байсан бөгөөд өчигдөр тав дахь удаагаа цианит алдлаа.

Энэ мэтээр “Баян-Айраг эксплорэйшн” компани удаа дараа цианит алдах бүрт хууль хяналтынхан, мэргэжлийн байгууллагууд очиж, үйл ажиллагааг хэсэгчлэн түр хугацаагаар хаахаас хэтэрдэггүй. Гэтэл сүүлийн жилүүдэд Дөрвөлжин сумын малын уушги, зүрх толбожсон, цэврүүтсэн эсвэл хатаж үрчийсэн байдалтай болсон гэдэг. Гэвч сумын удирдлагууд “Лабораторийн шинжилгээнд явуулсан, уурхайгаас хамааралгүй гэсэн хариу ирсэн” хэмээн хаацайлж, үйл ажиллагаа явуулахыг нь зөвшөөрсөөр өдийг хүрсэн юм.