• Өнөөдөр 2024-10-14

МАН-д боломж, ард түмэнд хаалт болсон Цар тахлын тухай хуулийн хуудуу

2021-12-22,   1130

-Төрийн албыг хууль бус томилгоогоор дүүргэж, хүний эрх эрх чөлөөг хязгаарласан урт нэртэй хуулийг цуцалъя УИХ-ын дарга аа-

        Эрх баригч намынхан Цар тахлын хуулиа гурав дахь удаагаа сунгаж, хэмжээгүй эрхт хаант засаглалтай улс шиг л төрийн эрхэнд дураараа дургицгаах юм гэнэ.

        Дэлхий нийтийг хамарсан коронавирусийн халдварын тархалтыг бууруулах зорилгоор 2020 онд УИХ-аар Коронавируст халдвар /ковид-19/-ын цар тахлаас урьдчилан сэргийлэх, тэмцэх, нийгэм, эдийн засагт үзүүлэх сөрөг нөлөөллийг бууруулах тухай хуулийг баталж байв.

        Үндсэндээ иргэдийн сайн мэдэж байгаагаар дээрх хуулийг баталснаар  өндөржүүлсэн бэлэн байдлын зэрэгт шилжүүлж, хөл хорио тогтоох, халдвартай иргэдийг тусгаарлах, иргэдийн ипотекийн зээлийг хойшлуулах, цахим болон теле хичээл явуулах зэргийг зохицуулсан гэсэн үг. Анх “Ковид-19”-ийн халдвар гарах үед ямар ч бэлтгэлгүй байсан эрх баригчдын хувьд нийгэмд замбараагүй байдал үүсэхээс сэргийлж, ийм хууль боловсруулах шаардлагатай болсон. Ингэхдээ аль болох хөл хөдөлгөөнийг хязгаарлаж, УИХ, Засгийн газрын үйл ажиллагаанд иргэд шууд оролцохгүй байх нөхцөлийг бүрдүүлээд, хязгаарлалт тогтоож эхлэв. Сүүлдээ хуулийн үйлчлэлийн хугацааг удаа дараа сунгаж, эрх баригч нар өөрт ашигтай заалтуудыг оруулж эхэлсээр төрийн эрхэд МАН дархлагдах болов. Өөрөөр хэлбэл, цар тахлын нөхцөл байдал МАН-д ашигтайгаар эргэж, хуулийн хуудуугаар төрийн эрхийг гартаа авах боломжийг тэр чигт нь бүрдүүлсэн гэсэн үг.

       Дээрх хуулийн үйлчлэл энэ оны арванхоёрдугаар сарын 31-нд дуусна. Гэвч эрх баригч намынхан энэ хуулийг дахин сунгана гэдэг дээр санал нэгдэж, УИХ-аар хэлэлцүүлэхээр бэлтгэл ажлаа хэдийнээ хангасан сурагтай. Арга ч үгүй биз ээ. Үндсэн хуулиас “давсан” эрх мэдлийг энэ хуулиар хэрэгжүүлж, МАН төрд ноёрхлоо тогтооход боломж олгосон хууль хойно тэд энэ хуулийн дахин сунгах дээр санал нэгдэх нь гарцаагүй.

        Цар тахлын хуулиар далимдуулж, МАН төрийн албыг төрлийн алба болгож, хууль бус үйл ажиллагааг эд цэгцэглүүлж байна. Тухайлбал, Коронавируст халдвар /ковид-19/-ын цар тахлаас урьдчилан сэргийлэх, тэмцэх, нийгэм, эдийн засагт үзүүлэх сөрөг нөлөөллийг бууруулах тухай гэх сүржин нэртэй даржин хуульд Засгийн газрын эрх мэдлийг хэтрүүлсэн, төрийн албыг үнэгүйдүүлсэн, чөлөөт эдийн засгийн зах зээлийг хумисан үйлдвэрлэгч нарыг шахан хавьчсан, авлига албан тушаалын хэргийг хэргийг цэгцүүлэх боломжтой хэд хэдэн ноцтой заалтууд орсон байгаа юм.

АЛБАН ТУШААЛЫН 519 ХУУЛЬ БУС ТОМИЛГОО ХИЙЖЭЭ

        Дээрх хуулийн 3.2-т “Албан тушаалтныг сонгон шалгаруулахаар хуульчилсан зохицуулалтыг энэ хуулийн үйлчлэл зогссон өдрөөс эхлэн тухайн хуульд заасан хугацааг баримтлан хэрэгжүүлнэ” гэх заалт бий. Тодруулбал, Төрийн алба хаагчдын ямар нэг шалгуургүйгээр төрийн албанд ажиллуулж, хууль бус томилгоо хийж болно гэх агуулга энд багтаж байгаа юм.

        2021 оны гуравдугаар улирлын байдлаар төрийн жинхэнэ албан тушаалд хууль зөрчиж томилсон болон төрийн жинхэнэ албан хаагчийн эрх, хууль ёсны ашиг сонирхлыг зөрчсөн гэж үзсэн 568 гомдол, мэдээлэл Төрийн албаны зөвлөлд ирсэн байгаа юм. Өөрөөр хэлбэл, Төрийн албаны тухай хууль тогтоомжийг зөрчиж албан тушаалд томилсон нийт 519 хууль бус томилгоог хяналт шалгалтаар тогтоосон байдаг.

         Хоёрдугаарт, Цар тахлын хуульд хүний эрх, эрх чөлөөг ноцтой заалтууд ч бий. Өнгөрсөн жил гаруйн хугацаанд уг хуулийг хэрэгжүүлэхдээ иргэдийн үг хэлэх, үзэл бодлоо чөлөөтэй илэрхийлэх эрхэнд халдаж, хуулиар далайлган иргэдийг барьж хорих, хувийн нууцыг нь задруулах үйлдлүүд удаа дараа гарсан.

      Энэ хуулийг дахин сунгах шаардлагагүй бөгөөд одоо дагаж мөрдөж байгаа хууль нь Үндсэн хууль болон бусад хуулийг зөрчиж байгааг хуульчид мэргэжлийнхэн анхааруулсаар байна. Энэ талаар гишүүд, хуульч, эдийн засагчид ямар байр суурьтай байгааг хүргэе.

УИХ-ын гишүүн Б.Пүрэвдорж: Төрийн алба чадваргүй болж, мерит зарчим  алдагдаж байна

          Цар тахлын тухай хуулийг сунгаж, 2022 онд дагаж мөрдлөө гэхэд төсвийн нийт зардалдаа багтааж, зардлаа шилжүүлэх замаар цар тахлын эсрэг тэмцэх ёстой. Өнгөрсөн удаад манайх зардлаа хэтрүүлсэн асуудал бий. Ингээд үүнийгээ улсын төсөвт тодотгол хийж зөв болгосон. Энэ зардал хэтрүүлдэг явдлыг тэвчих хэрэгтэй. Өөрөөр хэлбэл, Засгийн газар зардлаа хэтрүүлээд цар тахлын үед яамд руу хөрөнгө төсөвлөдөг. Гэтэл яамд нь энэ хөрөнгөө замбараагүй хэрэглээд байна. Хоёрдугаарт, Төрийн албаны шалгалтгүй төрийн алба хаагчдыг томилдог асуудал бий. Төрийн албаны шалгалтыг давж ч чадахгүй хэр нь даргын цүнх барьж яваад дарга болгож байгаа юм. Өнгөрсөн хугацаанд 2000 гаруй хүнийг төрийн албанд авч 600 гаруй хүнийг шат ахиулсан гэж байгаа. төрийн албыг ингэж чадваргүй хүмүүсээр дүүргэж болохгүй.

         Үүнээс болж төрийн алба чадваргүй болж, шат ахидаг мерит зарчим  алдагдаж байна. Нэг газарт олон жил ажилласан туршлагатай хүмүүсийн оронд шинэ хүн орж, төрийн албыг үнэгүйдүүлэх явдал гарч байна. Тиймээс төрийн алба хаагчийг Цар тахлын хуулиар шууд томилж байгааг зогсоох хэрэгтэй. Гуравдугаарт, төрийн өмчит компаниуд Цар тахлын тухай хуулиар ямар ч тендергүй гэрээ байгуулж, янз бүрийн бараа бүтээгдэхүүн татах, ажил үйлчилгээ хийж байна. Ингэснээр эрх мэдэлтэй хүмүүсийн хамаарал бүхий компаниудтай гэрээ хийх зэргээр ашиг сонирхлын зөрчил үүсэж байгаа.

УИХ-ын гишүүн Х.Булгантуяа: Гол хуулиуддаа ковидын зохицуулалтуудаа оруулаад явах боломжтой

        2021 оны долоодугаар сард Цар тахлын хуулийг сунгах саналыг анх оруулж ирж байхад хэлж байсан. Бид ковидын нөхцөл байдалтай холбогдуулан нэлээн сандарч тус хуулийг баталж байсан. Тухайн үед сөрөг үр дагавруудыг нь хараагүй. Маш олон зохицуулалтыг нэг хуульд багтаасан. Нэгэнт монголчууд ковид гэж юу вэ гэдгийг ойлгочихлоо.

    Тэгэхээр гол хуулиуддаа ковидын зохицуулалтуудаа оруулаад явах боломжтой. Ковидын хуулиар өнөө маргаашаа аргалаад өнгөрөх биш, бидний амьдралыг гол зохицуулдаг хуулиуддаа оруулаад өгчихвөл цааш цаашдаа бидэнд хэрэгтэй.

Эдийн засагч Н.Энхбаяр: Ирэх жилээс ковид намжина гэх таамаг байгаа учир хуулийг бүхэлд нь сунгах шаардлагагүй

         Энэ хууль хөл хорио тогтоосонтой холбоотой баталгдсан. Одоо бол хөл хорио тогтоох хэмжээний асуудал тулгараагүй байна. Цар тахлын хуулиар төрийн албанд сонгон шалгаруулалтгүй томилгоо хийж байгаа. Хоёрдугаарт, төсвийн ерөнхийлөн захирагч нар төсвийн зардлыг хооронд нь шилжүүлж болно гэдэг заалт бий. Хэрвээ цар тахлын хууль байхгүй бол зардал УИХ-аар баталсанаар мөрдөөд явна. Тэгэхээр төсвийн ерөнхийлөн захирагч нарт их эрх мэдэл очиж байгаа юм. Цаашид энэ заалт 2021, 2022 онд огт шаардлагагүй. Ирэх жилээс ковид намжина гэх таамаг байгаа. Тиймээс энэ хуулийг бүхэлд нь сунгах шаардлагагүй гэж  үзэж байна.

Хуульч П. Эрхэмбаяр: Их ашиг сонирхол байгаа учраас энэ хуулийг сунгах гэж байгаа юм

        Цар тахлын тухай хуулийг сунгах шаардлага алга. Үндсэн хуульд иргэдийн эрх, эрх чөлөөг хязгаарлаж болох талаар заалт бий. Нэгдүгээрт, онц байдал буюу дайны байдалд шилжсэн үед Онц байдлын тухай хуулиар зохицуулж болно гэж байгаа. Хоёрдугаарт, үер усны аюул, газар хөдлөлт зэрэг байгалийн давагдашгүй хүчин зүйл үүсэн үед чөлөөтэй зорчих эрхийг нь Гамшигаас хамгаалах хуулиар хязгаарлаж болно. Гэтэл цар тахлын үед Коронавируст халдвар /ковид-19/-ын цар тахлаас урьдчилан сэргийлэх, тэмцэх, нийгэм, эдийн засагт үзүүлэх сөрөг нөлөөллийг бууруулах тухай хуулийг давхардуулан баталж, шинэ хуулийг зохимол байдлаар гаргаж ирлээ.

       Би мэргэжлийн хүний зүгээс энэ хуулийг дахин сунгах шаардлагагүй гэж үзэж байгаа. Энэ хууль эрх баригч нарт маш ашигтай байгаа. нэгдүгээрт, 2020 оны УИХ-ын сонгуулиар энэ хуулийн ашигласан. Хоёрдугаарт, Ерөнхийлөгчийн бүрэн эрхийг авсан. Мөн тендер зарлалгүй сонгон шалгаруулалт явуулахгүй худалдан авалт явуулдаг зэрэг маш олон хууль, тогтоомж зөрчсөн. Засгийн газар нь маш их эрх мэдлийг өөрт авсан, цаашид зургаан сар энэ хуулиа  сунгаж, тендер авах гэж санаархаж байна. Ер нь цаашид маш их ашиг сонирхол байгаа учраас энэ хуулийг сунгах гэж байгаа юм.

 

 


МАН-д боломж, ард түмэнд хаалт болсон Цар тахлын тухай хуулийн хуудуу
АНХААР! Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууныг баримтална уу. Ёс бус сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Мэдээний сэтгэгдэлд ergelt.mn хариуцлага хүлээхгүй.

Нийт сэтгэгдэл: 1
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2021-12-22 12:17:08
    zochin: tog chachilgaanii mongiig bas l adilchan chamruulach estoi. Naad chuulia songovol busdiin adilchan songoogdood ybach estoi. Chooson bisch schuudee tor zasag!!! gol n deeguuree sem sem ulsiin mongiig chulgaildag !!! tegeedel bid yduu baidag. ESaid meddeg tegeed duugai yvdag
Шинэ мэдээ
Нийтлэлчид
Монгол Улс, Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг, VIII хороо, "Ардын эрх"-ийн байр, Гуравдугаар давхарт Эргэлт.мн редакц
7509-1188