ҮНДСЭН ХУУЛИЙН ӨӨРЧЛӨЛТ БУЮУ ЭРХ БАРИГЧ НАМЫН ХУУДУУ

2021-09-22, 465

МАН парламентад олонх болсондоо бардаж, УИХ-аар хэлэлцүүлж байгаа хууль болгоноо өөрсдийн эрх, ашиг сонирхолд нийцүүлэн баталж байгаа нь олны нүдэнд илт байгаа. Тусгаар тогтнолын бэлэг тэмдэг болсон Үндсэн хуулиараа тэд дуртай үедээ “тоглож” хуулийнхаа зүйл заалтыг өөрт ашигтайгаар тайлбарлаад хуулийг мушгин гуйвуулах үйлдэл ч мэр сэр гарах болов.

Өнгөрсөн парламент үр дүнтэй ажиллаж, Үндсэн хуульд өөрчлөлт орууллаа хэмээн сайрхсаар хоёр сонгуульд ялалт байгуулж, төрийн эрхийг бүрэн гартаа авсан. Одоо тэд төрд дураараа дургиж, дахин Үндсэн хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах асуудлыг ч яриад эхэлжээ. Энэ мэдээж өнгөрсөн парламентын үед баталсан хуудуутай заалтуудаа өөрчлөх, түүнийгээ засах бас нэг заль бололтой.

Тэд хэдийнээ Үндсэн хуульд дахин өөрчлөлт оруулах ажилдаа ханцуй шамлан орж, хуулийн төслөө боловсруулж дууссан сурагтай. Одоо харин хуульчтай тохироо хийж, төслөө дэмжүүлэх, намуудтай тохиролцох ажилдаа орж, зарим гишүүн нь тун завгүй яваа гэнэ.

Мэдээж, хоёрхон жилийн дотор Үндсэн хуульд хоёр удаа гар хүрнэ гэдэг нь хуулийг дархлаагүй болгож, Үндэсний аюулгүй байдалд халдах, ноцтой асуудал мөнөөс мөн. Анх Үндсэн хуульд өөрчлөлт оруулахдаа ойрын таван жилдээ гар хүрэхгүй, сайн хууль болсон хэмээн УИХ-ын гишүүд ам уралдан ярьж, сайрхаж баталсан байлтай. Мөрдөөд жил гаруй хугацаа өнгөрсөн атал энэ хуулийг дахин боловсруулж эхэлсэн нь эрх баригч намынхан Үндсэн хуульд өөрчлөлт оруулахдаа алдаа гаргасан уу гэдэг хардлага түрүүлээд байгаа юм.

Өнгөрсөн удаад Үндсэн хуулийн өөрчлөлт маргаантай олон асуудлыг шийдэж чадаагүй гэдэг нь бэлхнээ харагдсан. Ингэхдээ тэд Ерөнхийлөгчийн сонгууль болохтой зэрэгцүүлэн Үндсэн хуулийн зүйл заалтаар маргаан үүсгэж, Цэц дээр хэлэлцүүлсэн удаатай. Гол агуулга нь Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх Үндсэн хуулийн нэмэлт, өөрчлөлтийг өөрт ашигтайгаар эргүүлж, өрсөлдөгчдөө намнаж, замаасаа гаргасныг олон нийт нүдээрээ харсан.

Одоо харин тэд энэ зүйл заалтынхаа завхралыг засах гэж дахин Үндсэн хуулиар оролдож эхлэв. Ингэхдээ зөвхөн алдаа, мадгаа засах гэсэнгүй, төрийн эрх мэдлийг өөрсдийн гарт удаан байлгах, бас нэгэн лобби зохион байгуулж байгаа гэх яриаг учир мэдэх хүмүүс хэлэлцэх болжээ. Харамсалтай нь, тэдний энэ лоббид төрийн томчууд бүгд оролцож эхэлсэн бөгөөд, жижиг намуудыг доороо элсүүлж, хуулийн төслөө дэмжүүлэх арга зохиосон гэх бор шувуу нисэх болов.

Хүч түрсэн шийдвэр, нэг намын түрэмгийлэл хэзээ ч сайн үр дүн авчирдаггүйг 2000 оны дордохын долоо бидэнд хангалттай харуулж байгаа. Энэ удаад ч түүх давтагдах вий.

Хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулж, засаж сайжруулах зайлшгүй шаардлага үүссэн үү гэвэл үгүй. Үндсэн хуулийн зүйл заалтыг үг үсгээр нь тайлбарлаж, дагаж мөрдүүлдэггүй бөгөөд зарим зүйл заалтыг дагалдан гарах хуулиараа зохицуулж болдгоороо онцлогтой. Гэтэл эрх баригч намынхан хуульд гар хүрч, дахин өөрчлөлт оруулах гэж улайрахын учир юу байв. Мэдээж тэдэнд иргэдийн эрх ашгаас илүүтэй, өөрсдийнх нь эрх чухал учир ямааны мах халуун дээрээ гэдгийн үлгэрээр ийн хуульд гар хүрэхээр дахин улайрч эхлэв бололтой. Ардын намынхан хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулна гэдгээ аль Ерөнхийлөгчийн сонгуулиар л зарлаж эхэлсэн байдаг. УИХ-ын Хууль зүйн байнгын хорооны дарга С.Бямбацогт Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнийг томилох чуулганы хуралдааны үеэр “Үндсэн хуулийн нэмэлт өөрчлөлтийн дахиж хийх ёстой ажлууд байна. Төрийг тогтворгүй болгож, засаглалын хямрал бий болгодог, улс төржүүлдэг, зориуд ийм байдал руу турхирч байна” хэмээн Ерөнхийлөгчийг шүүмжилж, “Үндсэн хуулийн өөрчлөлт”-ийн талаар дахин хөндсөн билээ.

Тэгвэл энэ талаар хотын дарга асан Э.Бат-Үүл “МАН-ынхан Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн дараа Үндсэн хуульд өөрчлөлт оруулж Ерөнхийлөгчийн засаглал руу шилжих гэж байгаа юм байна. Тэд ганцхан л өгүүлбэр оруулна. Одоо Ерөнхий сайдыг Ерөнхийлөгч томилно гээд өөрчлөлт оруулчихвал манайд Оросын Ерөнхийлөгч В.Путины дэглэм шиг Ерөнхийлөгчийн засаглал бий болно. Үүнийг нь Хууль зүйн байнгын хорооны дарга С.Бямбацогт задалчихлаа” гэсэн юм. Угтаа бол МАН Үндсэн хуулийг шинэчлэн батлахдаа л дахиад гар хүрнэ гэсэн тооцоотой байсан гэсэн үг.

Үндсэн хууль бол хэн нэгний эрх ашгийн төлөө бус бүх ард түмний эв нэгдлийг хангах, эрх ашгийг хамгаалахад зориулсан ганц эрх зүйн зохицуулалт. Гэтэл эрх баригч хэн дуртай нь Үндсэн хуулийг сайжруулж, байна хэмээн ойр ойрхон гар хүрч, хуулийг өөрсдийнхөө ашиг нийцүүлж байгаа нь харамсалтай.

Эндээс төр ямар ч бодлогогүй, туйлбаргүй ажиллаж байгааг харж болохоор байна. Цаашлаад нэг намын ноёрхол нийт иргэдийн эрх ашгийг бус, нэжгээд хэдэн эрх мэдэлтний эрхийг хангах үндэс бүрдэж буйн илэрхийлэл биз ээ.

ҮНДСЭН ХУУЛИЙН ӨӨРЧЛӨЛТ БУЮУ ЭРХ БАРИГЧ НАМЫН ХУУДУУ

АНХААР! Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууныг баримтална уу. Ёс бус сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Мэдээний сэтгэгдэлд ergelt.mn хариуцлага хүлээхгүй.