Хунт нуур дууг чадварлаг хоолойгоор дуулж байгаа барилгачин залуугийн бичлэг цахим сүлжээнд цацагдаж, олон хүний хайр, хүндэтгэлийг хүлээгээд байна. Түүнийг Энхбатын Сугар гэдэг. Түүнтэй ярилцсанаа хүргэе. 

-Сайн байна уу. Барилгын ажил хийгээд удаж байна уу?

            -Барилгын салбарт хөл тавиад 10 гаруй жил өнгөрчээ. 2010 оноос дотор заслын ажил гүйцэтгэж байна. Энэ хугацааны дөрвөн жилд нь төрийн албанд ажилласан байх. Тэгээд төрийн албанаас гарсан өдрөөсөө л буцаад өмнөх ажлаа хийж байна даа. Залуу хүн ажлыг голохгүй хийх ёстой гэдэг ахмадын сургуульд нүд, чих хоёр минь сурсан учраас ажлаа голдоггүй. Намайг хоолтой минь залгуулж, ангаахай шиг гурван бяцхан үрийг минь гэдэс цатгалан байлгаж байгаа учраас голох ч эрх байхгүй. Чин сэтгэлээсээ ажлыг хийж чадвал ямар ч ажил амттай байдаг даа.

-Төрийн албанд ажиллах хэцүү байсан  уу. Ямар ажил хийдэг байсан юм бэ?

            -Дэлгэрхаан сумандаа байгаль хамгаалагч хийж байлаа. Намын тогтолцооноос болоод ажилгүй болсон. Гэхдээ хэнд ч гомддоггүй юм аа. Гагцхүү байгаль эх минь амар амгалан байгаасай л гэж хүсдэг.

-Дуулж байгаа бичлэг нь цахим орчинд цацагдаж, хандалт өндөртэй байна. Тухайн үед юу бодогдож байв?

            -Гурван хоногийн өмнө нь би Их наяд плазагийн хажуу талд халтуур хийж байсан юм. Тэр газарт 10 хоног ажилласан байсан байх аа. 60 орчим насны ахтай цуг ажиллаж, танилууд болж, гэр рүүгээ хүртэл цуг алхдаг боллоо. Би ямарваа нэгэн ажлыг хийж байхдаа байнга л дуулж, хуурдаж явдаг. Тэр өдөр танилцаж, танил болсон ах маань миний дуулж байгааг бичлэгийг хийж авсан юм байна лээ. Намайг яг дуулж эхлэхэд “Түр хүлээж байгаарай” гээд утсаа халааснаа гаргаж ирээд, миний хажууд ирээд зогсож байгаа харагдсан. Цахим сүлжээнд цацна гэж санаанд ч оролгүй дуугаа дуулсан. Орой нь гэртээ ирээд фэйсбүүк орсон чинь зах замбараагүй найзын хүсэлт, меншион хийсэн мэдэгдлүүд ирчихсэн байсан. Гайхаад ороод хартал ах хүү миний дуулж байгаа бичлэгийг барилгын группт хийчихсэн байлаа. Амар тайван, олны хэл амнаас хол, сошиал сүлжээнд ч идэвхгүй амьдардаг хүн чинь шоконд ордог юм билээ. Хамгийн түрүүнд “Ахын утасны дугаар байхгүй дээ. Яаж олж устгуулах вэ. Ах, дүү, нутаг усныхан минь л битгий үзээсэй” гээд залбирах нь холгүй юм болсон. Миний хүссэнээр юу болох вэ дээ, ах, дүү нар маань миний фэйсбүүкийг таглаад, баяр хүргээд ород ирж байгаа юм. Ээж маань утсаар залгаад “Миний хүү чинь ажлаа чин сэтгэлээсээ хийж байгаа харагдаж байна. Ямар гоё дуулж байна аа” гэсэн. Тэр үед л жаахан тайвшраад хүмүүсийн бичсэн сэтгэгдлийг нь уншсан. Хамаг биеэ чангалаад, гайхах, ичих зэрэгцэж, хүмүүс юу гэсэн болдоо гэж бодохоос ч хэцүү байлаа. Тэгсэн харин хүмүүс намайг тэнгэрт тултал магтаж, ерөөл хайрлаж, амьдрал, ажилд минь амжжилт, аз жаргал хүссэн байна лээ. Тэгээд л маргаашнаас нь тайвширчихсан даа. Харин ч энэ олон хар мэдээллийн дундуур, болохгүй, бүтэхгүй байна гэх мянган бараан үгийг дарж, хүмүүст жаахан ч гэсэн сэтгэлийн баясал, инээд бэлэглэсэндээ баяртай байна. Миний бичлэгийг цахим сүлжээнд тавьсан ахад бүүр ч их баярлаж байгаа. Би ичсэндээ болоод нөгөө ажил руугаа дахиж очиж чадаагүй. Хүмүүс юу гэх бол гэж бодогдоод маргаашнаас нь өөр ажилд орчихсон юм. Гэхдээ хүмүүсийн ажлыг баллаад ажиллаасаа гарчихсан юм биш шүү. Өдрийн, цагийн ажил байсан учраас больчихсон. Нөгөө ах маань ч өдрийн ажил нь дуусаад, өөр ажилд орчихсон байх.

-Танил болсон ахтайгаа эргээд уулзсан уу?

-Үгүй ээ. Утасных нь дугаар ч байхгүй. Уг нь тэднийх, манайх хоёр ойрхон байдаг юм билээ. Ахтай нэг уулзах юм сан л гэж бодож байна даа.

-Ер нь дуулах дуртай юу. Танай удамд нь дуулдаг хүн байгаа юу?

            -Дуулах дуртай. Дуутай хамт бүтсэн ажил гэрэлтэй, өнгөтэй байдаг юм шиг санагддаг. Тэгээд юу ч хийсэн, ямар ажлыг дуутайгаа хамт эхлүүлж, төгсгөдөг дөө. Манай аавын талынхан дуулдаг хүмүүс бий. Гэхдээ урлагаар яваад, мэргэжлийн сургуульд нь сурч,  дуучин болсон хүн байхгүй. Ганцхан манай ааавын дүүгийн охин л соёлын төвд эрхлэгчээр ажилладаг юм. Манай гэр бүл жил бүрийн гуравдугаар сард хамаатнуудын нэгдсэн тоглолтыг сумынхаа иргэдэд толилуулж, нэг өдрийг хамт өнгөрөөдөг юм. Тоглолтынхоо орлогыг амжиргааны түвшин доогуур, хөгжлийн бэрхшээлтэй, өвдсөн нэгэнд өгдөг. Хүмүүс биднийг хандивын тоглолт хийж, хүмүүст тусладаг гэдгийг андахгүй мэднэ. Өнгөрсөн жилийн хугацаанд ковидын үе байсан болохоор манай хамаатнуудын хамтарсан тоглолт болоогүй. Харин ирэх гуравдугаар сарын 5-нд тоглолт маань болно.

Дуулах дуртай. Дуутай хамт бүтсэн ажил гэрэлтэй, өнгөтэй байдаг юм шиг санагддаг. Тэгээд юу ч хийсэн, ямар ажлыг дуутайгаа хамт эхлүүлж, төгсгөдөг дөө. 

-Өмнө нь дууны томоохонд тэмцээнд оролцож байсан уу?

            -Том тэмцээн, уралдаанд орж байгаагүй. Аймаг, сумынхаа ганц, хоёр тэмцээнд л оролцож байсан.

-Дуулж байхдаа юу мэдэрдэг вэ?

            -Намайг дуу дуулж сурсан цагаас л дуучин С.Жавхлан од болж, дуунууд нь хит болж байлаа. Би түүний дууг сонсож, дуунд дуртай болсон. С.Жавхлангийн бүхий л дуунд нь хайртай, дуртай. Ямар үед дуу дуулж байгаагаас шалтгаалаад сэтгэл санаа өөрчлөгддөг. Би ээжийн тухай дуулж байгаа бол ээжийгээ бодож, хамт алхаж, инээж байсан тухайгаа бодно. Хэрэв хайр сэтгэлийн тухай дуу бол эхнэрээ бодно. Дуу дуулахаар ер нь дурсамж л сэргэдэг, сэдэрдэг. Бага байхдаа хониныхоо бэлчээрт өөрийгөө зарлаад, өөрөө дуулдаг байлаа. Хэдэн хониндоро мөн ч их концерт тоглож үзүүлсэн дээ.

-Урлагийн сургуульд сурах бодол байсан уу?

-Миний аав сайхан дуулдаг хүн бий. Аав минь хүүгээ дуучин болгохыг мөрөөддөг байсан байх. Гэхдээ би дуулах дуртай, дуулж чаддаг хэдий ч урлагийн сургуульд орно гэж бодож байгаагүй ээ. Тийм бодол төрж, дуучин болж байгаагаар өөрийгөө мөрөөдөж байсан ч зүйл байхгүй. Зүгээр л өөрийнхөө хэмжээнд дуулаад явж байвал болох байх гэж боддог юм. Харин бөхийн засуул болохыг чин сэтгэлээсээ хүсдэг байлаа. Саяханаас бөхийн засуул хийж байгаа.

-Бөх бариллдаг юм уу. Яагаад бөхийн засуул болохоор болсон юм бэ?

            -Аавын талынхан  барилддаг. Би сумын начин цолтой. Сонирхлын дагуу ноцолдож, барилдах дуртай. Манай гэр бүлийнхэн ер нь үндсэрхэг үзэлтэй.Монгол өв соёлоо авч үлдэхийг хичээдэг. Тийм учраас л бөхийн засуул болохыг хүсэж, мөрөөдөж амьдарсан. Миний хүсэл биелэж, олон хүний ачаар мөрөөдлийн маань суурь тавигдсан. Улсын цолчин засуул болох юм сан л гэж бодож, хүсэж байна даа.  Энэ ташрамд хэлэхэд, миний хүсэл мөрөөдлийг сонсож, бөхийн засуул болоход минь гүн туслалцаа үзүүлсэн бүхий л хүнд баярлалаа. Эхлэл суурийг нь тавьсан цаашдаа илүү сайн хичээнэ гэж бодож байна.

-Баярлалаа.