“JCI-Монгол” байгууллагыг үүсгэн байгуулагч, анхны Үндэсний ерөнхийлөгч  Д.Галсанбуянтай ярилцлаа. 

-Нийгэмд эерэг өөрчлөлт бүтээх манлайлагч залуусын нэгдэл болсон  дэлхийн JCI байгууллага Монголд нутагшаад 30 жил болжээ. Анх үүсгэн байгуулж байсан түүхэн замналаасаа хуваалцахгүй юу?

       -“Junior Chamber International” буюу JCI гэдэг товчлол АНУ-ын Миссүри мужийн Сэйнт Луис хотод 1915 онд байгуулагдсан түүхтэй. НҮБ-ийн Ерөнхий нарийн бичгийн дарга, АНУ-ын дөрвөн Ерөнхийлөгч, Японы долоон Ерөнхий сайд, Жак Ширак, Билл Гейтс, Алберт Гор зэрэг дэлхийн алдартнуудыг эгнээнэдээ нэгтгэсэн олон улсын төрийн бус байгууллага юм. Товчхондоо JCI бол манлайлагч залуусыг бэлдэж, төрүүлдэг. Тэд нийгмээ сайн сайхан болгохын төлөө эерэг өөрчлөлтийг хийх зорилгоор нэгдэж, хамтран ажилладаг. Манай улсын хувьд ийм байгууллага социализмын үеэс байсан нь нам дагасан залуучууд байлаа. Харин JCI манай улсад нийгмийн шилжилт дөнгөж эхэлж байсан 1992 онд үндэс үндэс сууриа тавьсан юм. Миний бие 1991 онд НҮБ-ын төслийн шинэ үйлдвэрт инженерээр ажиллаж байлаа. Тухайн үед НҮБ-д болох хуралд очиж оролцох залуусын шалгаруулалт сонинд нийтлэгдсэн байв. Уг шалгаруулалтад тэнцэж, зардал мөнгөө хувиасаа гаргаад НҮБ-ыг зорьж очсон юм. Тэнд нийгэм, бизнесийн салбарт  манлайлал үзүүлдэг орон, орны залуус чуулсан нь JCI-чууд байсан л даа. JCI бол НҮБ-д зөвлөх эрхтэй цорын ганц олон улсын залуучуудын байгууллага. Тэр утгаараа JCI-ийн гишүүн орнуудын залуус ирсэн байв. Тэнд манайхтай адил JCI-д нэгдээгүй Куба, Швейцарь, Тайвань зэрэг улс орнуудаас ч хүмүүс ирсэн байсан. Бид бүгд НҮБ-ын гишүүн орны хувиар хуралд оролцсон юм. Энэ хурлаас JCI-ийг Монголд байгуулж болох юм байна гэж харсан. Яагаад гэвэл манай улс ардчилсан нийгэмд шилжиж, олон улсын байгууллага орж ирэх хөрс нь бүрдчихсэн байсан үе л дээ. Ингээд би хурлын үеэр япончуудтай ярилцаж үзсэн юм. Япон улс Дэлхийн II дайны дараа асар хүнд давааг туулсан. Тэр үед залуучууд нь JCI-ийг байгуулсан түүхтэй. Аливаа орон JCI-ийг байгууллаа гэхэд тэднийг өөр нэг улс дааж авч, тусалдаг. Ингээд япончууд Монголд ирээд төр засгийнхантай уулзаж, залуусын ийм байгууллага байдаг юм, танайхыг байгуулахад дэмжиж ажиллана гэдгээ илэрхийлсэн. Япончуудын саналыг С.Зориг, Дарханы Чимэдцэрэн, С.Баярцогт, Ч.Сайханбилэг, Да.Ганболд, Б.Жаргалсайхан нар дэмжсэн. Тэд залуучуудын байгууллагыг мэддэг учраас таатай хүлээж авсан л даа. Ингээд би JCI байгууллагыг цаашид удирдаад авч явах хүнтэйгээ хамт Япон руу олон улсын академид нь очиж сурсан. Монголдоо ирэхэд маань С.Зориг бид нар “JCI-Монгол”-оо байгуулъя гэж ярилцсан. Ингээд Төрийн ордонд гишүүдийн хоолны газар орж хуралдаж билээ. Анхны хурал маань 1992 оны  наймдугаар сарын 20-иор болсон санагдаж байна. Хурлын шийдвэрээр намайг “JCI-Монгол” байгууллагын анхны санаачлагч гэдэг утгаар Үндэсний ерөнхийлөгчөөр тавьсан. Тэргүүн дэд ерөнхийлөгч нь С.Зориг, Дэд ерөнхийлөгч нь Б.Жаргалсайхан болов. Ингээд манай хэдэн найзууд, бизнесийнхэн, улстөрч залуус нэгдсэн “JCI-Монгол” байгууллага маань 2000 он хүртэл унаж, босч явсан. Энэ нь Монголын эдийн засгийн тэр үеийн толь юм даа. 

-Шинэ нийгэмд цоо шинэ  байгууллагыг үүсгэхэд мэдээж амаргүй байсан байх. Ямар хүндрэл бэрхшээл тулгарч байв. Санхүүгийн асуудлаа яаж шийдэж байсан бэ?

       -Тухайн үед гишүүний жилийн татвар 100 ам.доллар байсан. Одоогийнх шиг тэрбум, тэрбумаар нь төсөл хэрэгжүүлж байгаагүй. JCI бол өөрсдийнхөө оролцоогоор хөрөнгө босгодог ТББ шүү дээ. Бид хөгжлийнхөө 30 жилийн түүхэд төрөөс болон гадны байгууллагаас ганц ч төгрөг авч байгаагүй. Гэхдээ бид мөнгө сайн босгож байсан. Малгай төслүүд нь сүрхий л дээ. JCI-ийн залуус өөрсдөө мөнгөө босгоод төслөө хэрэгжүүлдэг. Төслийг амжилттай явуулахад төслийн захирал, санхүүч гээд бүгдийнх нь идэвх, оролцоо маш чухал. Тухайн үед манай үеийн залуусын сэтгэхүй нь өөр байсан. Намайг Үндэсний ерөнхийлөгч байхад JCI-д орох залуус “Энэ байгууллагад орсноор надад ямар ашигтай байх уу” гэж заавал асуудаг байсан. Би тэр үед “Чиний мөнгө гурав дахин өснө” гэж хэлэх ямар ч боломжгүй шүү дээ. Зах зээлийн нийгэмд шилжиж, ганзгын наймаа эд дэлгэрч байсан үе. Хэн дуртай нь наймаа хийж, тав, арав дахин их ашиг олдог байсан болохоор JCI байгууллагад ороод татвараа төлөөд, бусдаасаа суралцаж, өөрийгөө хөгжүүлж, том бизнес босгох ухаан цөөн байв. “JCI-Монгол” байгууллагын үр шимийг өнөөдөр монголчууд 30 жилийн дараа сайн мэдэрч, ойлгож байна шүү дээ. Анх япончууд олуулаа ирж сургалт их хийдэг байсан. Япончууд хэлэхдээ “Бидэнд хөрөнгө байж болно, та нар мөнгөгүй ч бизнесийн зах зээл нь байна. Хамтарч ажиллахад хамгийн гол нь итгэл байх ёстой” гэдэг байв. Энэ хөрсийг JCI олгож байсан.  

-Та “JCI-Монгол”-ыг үүсгэн байгуулж байхдаа 30 жилийн дараахь энэ өдрийг хэрхэн төсөөлж байсан бэ. Анх 20 орчим хүнтэй байсан танай байгууллага өнөөдөр өнөр бүлтэй болсон байна шүү дээ?

         -1991 онд НҮБ-ын хуралд очоод орлоцож байхад намайг монгол гэхээр бусад орныхон барьж үзээд л их гайхдаг байсан. “Монгол хаана байдаг юм бэ” гэж асууна. Зарим нь “Аль монгол вэ хятадынх уу, оросынх уу” гэнэ. Тэр цагаас хойш 30 жил өнгөрчээ. Энэ хугацаанд дэлхийн JCI  байгууллагад Монголын JCI өндөрт гарч чадлаа. Дэлхийн JCI-ийн дэд ерөнхийлөгчтэй болсон. Дэлхийн хэмжээний сургагч нарыг бэлдлээ. Манай залуус Африкт очиж сургалт явуулж байна. Ази номхон далайн том хурлыг эх орондоо зохион байгууллаа. Дэлхийн JCI-д монголын залуус сайн явж байгаагийн хэрээр манай орны нэр хүнд олон улсад өсч байна гэсэн үг. Анх 1990 онд манай улсад ардчилсан хувьсгал өрнөхөд залуус эрс өөрчлөлтийг хийж чадсан. Гэвч нийгэм, эдийн засгийн салбарт залуус манлайлагчийн үүрэг гүйцэтгэх нь бага байв. Тиймээс “JCI-Монгол” байгууллага манлайлагчдыг бэлдэж ирлээ. Залуус зөв өрсөдөөнөөр, эрүүл нийгмийг бүтээх ёстой. JCI байгууллага сургалтын маш сайн контентуудтай. 

       Одоогийн залуусын сэтгэхүй нь өөр болсон. Өнөөдрийн лидерүүд маань 30 жилийн дараа сайхан нийгэм рүү залуусаа уриалаад авч явж байгаа гэж яриад сууж байгаасай. Миний хувьд одоо “JCI-Монгол” байгууллагын үйл ажиллагаанд оролцох эрх байхгүй. Хэрэв үе үеийн дарга нар байгууллагын үйл ажиллагаанд нь оролцоод байвал дотор нь хуваах эрсдэлтэй. Тиймээс залууст өөрсдөд нь орхидог. Зөвхөн бид зөвлөх л үүрэгтэй. JCI-д хүн алдаж болно. Харин бизнес, улс төрд алдвал том мөнгөөр унаж мэднэ. Иймд JCI-ийн зарчим хатуу, бас ойлгомжтой, ардчилсан үзэлтэй. JCI байгууллага 100 гаруй жилийн түүхтэй болохоор ардчиллын зарчмыг маш сайн баримталдаг. Энд байгаа залуус маш их хөдөлмөрлөж, “нүдүүлж” байж удирдах зөвлөлд орж ирдэг. Тэрнээсээ үндэсний болон дэлхийн байгууллага руу чадвараараа ялгарч гарч ирж чаддаг. 

-Ингэхэд та манлайлагч хүн ямар байх ёстой гэж боддог вэ?

         -Миний нэг талархаж явдаг зүйл бол 30 насны босгон дээр энэ байгууллагыг байгуулсан. Ардчилсан нийгмийг залуус байгуулсан. Бид тэдэнд талархах хэрэгтэй. С.Зориг агсан, Э.Бат-Үүл, Баабар нар бидэнд,  шинэ нийгмийг манлайлах залууст асар их итгэл үнэмшил өгсөн. JCI байгууллагын гол концеци нь нийгмийг хөгжүүлэхэд залуучуудаа яаж манлайлж, зөв залах уу гэдэгт чиглэдэг. Ер нь аливаа түүхийг бүтээхэд манлайлагч нараас шууд шалтгаалдаг. Сайн удирдагч манлайлагч бусдыгаа  залж, чиглүүлээд, дагуулаад хөгждөг. Ус хэвгийгээ дагаад урсдаг шиг манлайгч нар зөв залж, чиглүүлж явах учиртай. 

-Ярилцлагынхаа төгсгөлд “JCI-Монгол” байгууллагын ирээдүйд оруулах хувь нэмрийг хэрхэн хардгиыг тань сонирхъё?

          -JCI-ийн тунхагт “Хувь хүнээр бус хуулиар зохицуулдаг засаг төртэй байна” гэж байдаг. Одоо харахад хувь хүн нь ихэнхдээ хуулиас илүү шийдвэр гаргадаг засаг төртэй явж иржээ, бид. Тэгвэл одоогийн Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ JCI-ийн идэвхтэй гишүүн байсан болохоор үүнд том акцент өгч, засгийн түвшинд тавьсанд талархууштай. 1992 онд бага зэрэг засвар хийж, 30 жилийн өмнө тавьж байсан тунхагийг  одоо төр засаг маань хэрэгжүүлэх нь зөв юм гээд явж байна. 

         Ерөнхийдөө бид тунхаглалынхаа үндсэн дээр зарчмуудаа л дагаж явах ёстой. Залуучууд хичнээн өөрчлөгдөхийг бид мэдэхгүй. Тэдний бодож байгаа сэтгэхүй, тэмүүлж буй итгэл үнэмшлийг таашгүй шүү дээ. Үнэнийг хэлэхэд, миний хувьд анх “JCI-Монгол”-ыг байгуулчихаад 30 жилийн дараа ийм байна гэсэн ямар ч төсөөлөлгүй явсан. JCI бол 30 жил тогтвортой сайн ажиллаа. Өөрсдийнхөө үүргийг ч нийгэмд хангалттай гүйцэтгэж ирсэн. Энэ байгууллагыг өдий болтол сэтгэл гарган удирдаж ирсэн үе үеийн үндэсний ерөнхийлөгч нар, манлайлагч залуус, гишүүддээ талархаж явдгаа хэлмээр байна. Энэ байгууллагыг өсч өндийхөд анхнаас зүтгэсэн хүмүүстээ ч баярладаг. “JCI-Монгол”-ыг олон улсад гаргаж ирэхэд оюуны чадамж сайтай, гадаад хэлний мэдлэгтэй залуус Монголын нэр хүндийг сайн авч явж байна. Энэ байгууллагыг авч явахад манай залуус менежментээ маш зөв авч явж ирсэнд нь талархууштай.