М.ОТГОНГЭРЭЛ: 2021 онд таван хүүхэд мориноос унаж, гурав нь амиа алдсан

Б. Бадралмаа:
Ярилцлага- Албаны хүний яриа

2021-07-17, 1199

Эргэлт.мн мэдээллийн сайт хурдан морь унаач хүүхдийн эрх ноцтой зөрчигдөж, хуулиас гадуур үйл ажиллагаа явуулдаг уяач нарын асуудлыг “Өдөржин хараалгаж, зодуулж, элдвээр доромжлуулан, хүнд хүчир ажил хийх унаач хүүхдүүдийн гунигт тэмдэглэл” цуврал сурвалжилгаараа хөндөн хүргэсэн билээ. Унаач хүүхдүүд тэвчишгүй хүнд хөдөлмөр эрхэлж, бие махбодь, сэтгэл санаа, эрүүл мэндээрээ хохирч буй олон жишээг газар дээрээс нь үнэн бодитоор харуулсан.

Тэгвэл унаач хүүхдийн эрхийг хамгаалах байгууллага чухам юу хийж байгаа вэ. Тэд хүүхдийн эрхийг хамгаалах чиглэлд дорвитой арга хэмжээ авч чадаж байгаа эсэхийг ГБХЗХГ-ЫН Эрсдэлт нөхцөлд хүүхэд хамгаалал хариуцсан мэргэжилтэн М.Отгонгэрэлээс тодрууллаа.

-Хүүхдийн хүнд хөдөлмөр эрхлэлт дундаа хурдан морь унаач хүүхдүүдийн эрх хамгийн ихээр зөрчигдөж байна. Танай байгууллагын зүгээс унаач хүүхдийн эрхийг хамгаалах чиглэлд ямар арга хэмжээ авч ажиллаж байна. Хууль эрх зүйн ямар зохицуулалт байдаг вэ?

-Насанд хүрээгүй хүүхдийн ажиллуулахыг хориглосон ажлын байрны жагсаалтад хурдан морь унаач буюу хөдөлмөр эрхлэгч хүүхдүүд ордог. Тиймээс эдгээр хүүхдүүдийг бүртгэлжүүлэх, хүүхэд тус бүрд нөхцөл байдлын үнэлгээ хийж, хүүхэд хамгааллын үйлчилгээ үзүүлэх төлөвлөгөө гарган ажилладаг.

Улсын хэмжээнд 2020 оны байдлаар 13100 хүүхэд хурдан морь уралдаанч гэж бүртгүүлсэн байна. Цахим бүртгэлийг аймаг тус бүрд хийдэг. Ингэхдээ тухайн хүүхэд сургуульд сурдаг эсэх, сургууль завсардсан бол ямар шалтгаантай, эцэг, эхийн зөвшөөрөлтэй уралдаж, байгаа болон уяач хүүхдийн хөдөлмөрт тохирсон хөлс, мөнгийг өгч байна уу гэдэг дээр үнэлгээ хийдэг.

УНААЧ ХҮҮХДҮҮД МОРИНЫ АЖИЛ ХИЙЖ, ХИЧЭЭЛИЙН ХОЦРОГДОЛД ОРОХ НЬ ИХ

Хүүхэд хамгааллын чиглэлээр үйл ажиллагааг шалгаж байхад унаач хүүхдийн эрх зөрчигддөг, зонхилох асуудал юу байдаг бол?

-Хурдан морь унаач хүүхдийн боловсролын асуудал хөндөгдөж байгаа. Сүүлийн хоёр жилд энэ нэмэгдэх болсон. Морины ажил хийж, өвөл, зунгүй уяачаа дагаад явахаар хичээл нь хоцордог. Хэдий цахим хичээл үзэж байгаа ч түүнийгээ үзэж чадахгүй сүлжээгүй газар олон хоногоор явах зэрэг асуудал байна. Ингээд сургууль завсардах, жил өнжих явдал гардаг.

Энэ бол уралдаанч хүүхдийн эрх зөрчигдөж байгаа хамгийн нийтлэг жишээ. Гэр бүл хүүхэд залуучууд хөгжлийн газраас уяа нарын галаар явж хяналт шалгалт хийх, Засгийн газрын захирамжийг танилцуулах зөвлөмж хүргэх ажлыг явуулж байна. Цаашид боловсролын асуудалд ямар арга хэмжээ авч болох талаар үнэлгээ хийж байгаа.

-Өнгөрсөн хугацаанд сургууль завсардсан, боловсролын хоцрогдолд орсон хэчнээн хүүхэд байна вэ?

-Нийслэлийн хэмжээнд гурав хоног хяналт хийхэд унаач хүүхдийн 30 хувь нь боловсролын хоцрогдолд орсон байсан. Эдгээр хүүхэд дээр тусгайлсан үйлчилгээ үзүүлэх төлөвлөгөө гаргаж байна.

УНААЧ ХҮҮХДИЙН 10-20 ХУВЬ НЬ АМЬДРАЛЫН БОЛОМЖ ТААРУУГААС ШАЛТГААЛЖ МОРЬ УНАДАГ

-Цуврал сурвалжилга бэлдээд явж байхад хүүхдийн эрх ноцтой зөрчигдөж, хүүхдүүд хүнд хөдөлмөр эрхэлдэг, өглөө эрт босож, оройтож унтдаг зэрэг жишээ олон байсан. Хүүхдийн эрх ноцтой зөрчигдөж, хамгаалалтад авч байсан тохиолдол бий юү?

-Хүүхдийн тусламжийн 108 утсанд унаач хүүхдийн эрхийн зөрчилтэй холбоотой дуудлага мэдээлэл ирдэг. Өнгөрсөн жил хийт 10 гаруй дуудлага ирсэн. Ингээд тэр дор нь арга хэмжээ авсан. Зөвшөөрөлгүй уралдаан сунгаан зохион байгуулсан, хөлсөө өгөхгүй зэрэг дуудлага их байдаг. 2020 онд дөрвөн дуудлага мэдээлэл дээр газар дээр нь ажилласан. Нэг хүүхэд хурдан морь унаж, сургууль завсардаж байна гэсэн мэдээллээр бид ажиллаж, хичээлд нь хамруулсан.

Хурдан морь унаач хүүхдүүд дээр эцэг, эх уяачдын үүрэг хариуцлагыг сайжруулах тал дээр анхаарах шаардлага байдаг. Хэдий тухайн хүүхэд морь унах сонирхолтой байсан ч боловсролын хоцрогдолд орох ёсгүй. Морь унаж байгаа хүүхдийн 10-20 хувь нь амьдралын боломж тааруугаас болж, хөдөлмөр эрхэлдэг.

Ийм тохиолдолд тухайн уяач, эцэг, эх хүүхдийн аюулгүй байдлыг хангах ёстой. Мөн хүүхдийн эрүүл мэндийг хамгаалах, тохирсон хөлс мөнгөө өгөх хэрэгтэй. Хүүхдийг жилд хоёроос дээш удаа эрүүл мэндийн үзлэгт хамруулах ёстой. Түүнчлэн хүүхдээ хурдан моринд мордуулсан бол хамгаалалтын хувцас хэрэглэл өмсүүлэх шаардлагатай. Мөн хүүхдээ эрсдлээс хамгаалж, даатгалд хамруулах ёстой.

-Сүүлийн жилүүдэд хэчнээн хүүхэд мориноос унаж, эрүүл мэндээрээ хохирч, гэмтсэн. Хэд нь амиа алдсан талаар мэдээлэл өгөхгүй юү?

-2019 онд 61 хүүхэд, 2020 онд 31, 2021 онд таван хүүхэд хурдан морь унах, морины ажил хийж байхдаа унаж, бэртсэн. Үүнээс 2020 онд нэг хүүхэд нас барсан бол 2021 онд гурван хүүхэд байгаа. Үүнд манай байгууллагаас гэр бүлд нь нөхөн сэргээх үйлчилгээ буюу сэтгэл зүйн үйлчилгээ үзүүлэх, нөхөн төлбөр олгох зохих арга хэмжээ авч, цагдаагийн байгууллага эрүүгийн хэрэг нээсэн. 2020, 2021 онд мориноос унаж, хөгжлийн бэрхшээлтэй болсон хэрэг бүртгэгдээгүй. Энэ жил нэг хүүхэд ГССҮТ-д хэвтэн эмчлүүлж байгаа.

-Унаач хүүхдүүд өвөл зундаа хүнд нөхцөлд амьдардаг. Наанадаж усанд орох боломжгүй байх нь бий. Энэ талаар танайх судалгаа хийж арга хэмжээ авах боломж байдаг уу?

-Бид Зөрчлийн тухай хуулийн 6.2.3 дахь заалтаар арга хэмжээ авах боломжтой байдаг. Унаач хүүхдийн орчин нөхцөлийн талаар бид судалж, Үндэсний баяр наадмын тухай хуульд нэмэлт, өөрчлөлт оруулах саналаа хүргүүлээд байгаа. Ямар тохиолдолд хүүхдийн эрх зөрчигдөж байна вэ гэдгээр санал өгсөн. Мөн унаач хүүхдийн насны асуудлыг тодорхой болох шаардлагатай байгаа. Бид урьдчилан сэргийлэх ажилд анхаарч ажиллаж байна.

ХҮҮХДИЙН ЭРХ 100 ХУВЬ ЗӨРЧИГДӨЖ, УЯАЧААС НЬ ТУСГААРЛАСАН ТОХИОЛДОЛ ГАРААГҮЙ

-Унаач хүүхдийн эрхийг хамгаалах, газар дээр ажиллахад гардаг хүндрэлтэй асуудал бий юү?

-Хөдөлмөр нийгмийн хамгааллын яам, Гэр бүл хүүхэд залуучуудын хөгжлийн газраас 2017 оноос уралдаанч хүүхдийг заавал даатгуулсан, цахим бүртгэлд хамруулсан байх шаардлага тавьж, Уяачдын холбоотой хамтран ажилласан.

2021 онд Үндэсний баяр наадам хойшлуулсантай холбоотой хяналтгүй үсэргээн, сунгаа зохион байгуулах тохиолдол байна. Үүнээсээ болж хүүхдийг зугтаалгах, хамгаалалтад авах боломжоор хангуулахгүй байх зөрчил гарсан. Хяналтгүй зүйл төдий чинээ эрсдэл дагуулдаг. Тэгэхээр зөвшөөрөлгүй уралдаан зохион байгуулахгүй байхыг уриалж байна.

-Хүүхдийн сэтэл зүйд нөлөөлөх зөрчил хэр гардаг вэ. Зөвлөгөө тусламж үзүүлэх боломж байдаг уу?

-Энэ жил бид гурван Төрийн бус байгууллагатай хамтарч, уяачдын галаар явж хүүхдийн амьдарч байгаа орчны үнэлгээ хийж, сэтгэл зүйч ажилласан. Манай байгууллагын сэтгэл зүйчид байнга ажиллаж байгаа. Мөн орон нутаг, дүүргийн хүүхэд хамгааллын мэргэжилтнүүдийн 20-30 хувь нь мэргэжлийн сэтгэл зүйч. Шалгалтын явцад сэтгэл зүйн айдас, түгшүүрт автсан, нөлөөлд автсан хүүхэд байвал шаардлагатай арга хэмжээ авдаг. Ингэхдээ тухайн газарт нь сэтгэл зүйн зөвлөгөө өгч, хамгаалалтад авдаг. Одоогийн байдлаар хүүхдийн эрх 100 хувь зөрчигдөж, уяачаас нь тусгаарласан тохиолдол гараагүй.

М.ОТГОНГЭРЭЛ: 2021 онд таван хүүхэд мориноос унаж, гурав нь амиа алдсан

Шинэ мэдээ

Нийтлэлчид