Тулгар төрийн 2233 жил, Их Монгол Улс байгуулагдсаны 818, Ардын хувьсгалын түүхт 103 жилийн ойн үндэсний их баяр наадам үргэлжилж байна. Үндэсний их баяр наадмын хүчит 512 бөхийн барилдаанд Архангай аймгийн Хотонт сумын харьяат аймгийн арслан Э.Мөнхжаргал улсын харцага Б.Зоригтбаатараар тав давж, улсын начин цолны болзол хангалаа. Тэгвэл үүнтэй холбогдуулан аавыгаа даган бөх барилдаж эхлээд 20 гаруйхан настай залуу аймгийн заан таамаг эвдэж, сар шинийн баярт зориулсан барилдаанд түрүүлж, нутаг усныхныхаа хайр, хүндэтгэлийг хүлээж яваа шинэхэн улсын цолтон Э.Мөнхжаргал гэж хэн болохыг танилцуулж байна.

Улсын начин Э.Мөнхжаргал 1997 онд Архангай аймгийн Хотонт суманд төрсөн. Тэрбээр бага ахуй наснаасаа аавыгаа даган бөхийн барилдаан үзэж, сонирхох дуртай хүү байсан бөгөөд багаасаа л үндэсний бөхийн спортоор хичээллэж эхэлжээ. Улмаар 2015 онд 18 настайдаа төрөлх Хотонт сумынхаа баяр наадмын бөхийн барилдаанд үзүүрлэж, сумын начин цолонд хүрснээр бөхийн замналаа эхлүүлсэн гэдэг.

Сумын цолонд хүрснээсээ хойш үндэсний бөхийн спортод эргэн буцалтгүй орсон Э.Мөнхжаргал “Сүлд” спорт хороонд Гавьяат дасгалжуулагч Ц.Шийрэвийн удирдлага дорж бэлтгэл хийж эхэлсэн байдаг. Ингээд төрөлх сумынхаа баяр наадамд хоёр жилийн дараа дахин зодоглож, түрүүлснээр сумын заан болжээ. Харин түүний аймгийн цолд хүрсэн наадам нь 2019 он Дархан-Уул аймгийн баяр наадам байсан бөгөөд тухайн жилд аймгийн начин Э.Төгөлдөртэй түрүү, үзүүр булуулдсан ч өвдөг шороодон аймгийн заан цолд хүрч байв.

Э.Мөнхжаргал 20 гаруйхан настай залуу аймгийн заан байхдаа бөхийн спорт шимтэгч, сонирхогч олны таамгийг эвдэж, сар шинийн барилдаанд түрүүлж байсныг нь бөхөд хайртай түмэн мартаагүй хэвээр. Тухайлбал, 2022 оны сар шинийн баярт зориулсан хүчит бөхийн барилдаанд олноо танигдаж амжаагүй аймгийн заан залуу улсын начин Д.Дүгэрдорж, улсын заан М.Өсөхбаяр, цэргийн арслан Л.Отгонбаатар, улсын аварга Д.Бүрэнтөгс, улсын гарди Б.Гончигдамба, М.Бадарч нарын хүчтэнүүдийг ээлж дараалан өвдөг шороодуулж, улсын заан Б.Пүрэвсайхантай түрүү, үзүүр булуулдаж, түрүүлж байсан билээ. Ингээд аавыгаа даган үндэсний бөхийн спортод хөл тавьсан Э.Мөнхжаргал бөхөд хайртай түмэндээ, нутаг усныхаа зон олонд улсын цолонд хүрэх бөх хэмээн танигдаж байсан юм.  Улмаар цагаан сарын барилдаанд түрүүлсэн жилээ тэрбээр Багахангай дүүргийн баяр наадамд аймгийн арслан Б.Очирхүүгээр долоо даван түрүүлж, аймгийн арслан цол хүртсэн билээ. Түүнээс хойш Э.Мөнхжаргал төрийн наадам бүрд улсын цолонд хүрэх бөхчүүдийн нэрсийг тэргүүлэн яригдаж байсан юм.