• Өнөөдөр 2025-02-06

ТЭР ИНЭЭМСЭГЛЭН ХАРЖ БАЙХ ШИГ САНАГДАНА

2024-11-24,   3865

     Энэ инээмсэглэн харж буй эрхмийг зохиолч, доктор, профессор П.Батхуяг гэдгийг Монголын утга зохиолын салбарт түүнтэй ойр шадар явсан хүн бүр андахгүй. Ганц утга зохиол ч биш ер түүнийг мэдэх хэн бүхэн. Харин миний хувьд зохиол, бүтээл, шүүмж, эсээ, яруу найраг, дурсамж дуртгалынх нь номоор л танилцаж байснаас нэг удаа ч уулзаж байгаагүй юм.

      Уулзаж байгаагүй атал ямар дурсамж дэлгэж, юугаа бичих гэж буй юм гэж уншигч та гайхаж байна уу. Гайхах нь ч зүйн хэрэг. Яах вэ, сэтгүүлчдэд өгсөн ярилцлага, уран зохиол, тайз, дэлгэцийн урлаг, сэтгүүл зүйн салбарт сонирхолтой хэн бүхэнд сөхөн унших, гарцаагүй аль нэг номын сан, бичгийн ширээн дээрээ дэлгэх сонирхолтой богино өгүүллэгүүд, олж олзолмоор мөртүүд, хурц атлаа голыг нь олж гохыг нь дарсан шүүмжүүд, юмсын учир, амьдралын дотоод мөн чанар, оршихуйн бодрол хөвөрсөн моно жүжгүүд, намар шиг гуниглангуй атлаа гэгээн дурсамж, хөргүүд нь надад туслах нь. Анх би арван жилдээ “Эсрэг хурд буюу эсээний тухай эсээ" номоор нь танилцаж байсан. Уншигч та санаж байгаа бол хэдийнэ эндээс халин одсон хүмүүнтэй ч хөөрөлдөж болдгийг олон ярилцлагын жишээнээс мэдэх байх.

      Дурсамж гэж хэнийг ч хэнээс нь ч салгадаггүй, сэтгэл зүрхээр нь үүрд холбочихдог тодоос тод ой санамж өнө мөнхөд хүний дотор асаалттай байхад энэ ертөнцөд, бидний дунд нөлөө тусгалаа өгч байсан хэн бүхнийг бид дуулсаар байх болно. Дуулах ч ёстой. Өөрийн үйл бүтээлээрээ омог бардам амьдарч, хөшиг нээж, гэгээн сайхны цонхоор хүмүүсийг харуулж, харж буй бүхэндээ хүрэх, нэвтрэх боломжийг зааж өгснөөрөө тэр өнөөдөр олон хүний гэрэлт дурсамжид дулаахан инээмсэглээд зогсож буй юм. Дээрх өгүүлбэрт омог бардам гэж тодотгосныг уншигч та мэдсэн байх. Заримд нь бүр танил ч санагдаж байж мэднэ.

    Түүний "Очирбатын Дашбалбар" гэж номыг сөхөх төдийд л "Омог бардам байхын урлаг буюу Очирбатын Дашбалбар" гэх эсээний гарчиг тодорно. Энэ үгний уншигчаа хөтөлж, "Ямар гоё амьдарсан хүмүүн юм бэ" гэж нозоорон суухад сэртэл бодуулсныг нь яана. Омог бардам. Гал цог шиг л бадрангуй үг. Тэр багшийгаа тийн бодож, түүн шиг л омог бардам амьдаръя гэж санасан юм билээ. Энэ талаар өгүүлэх эсээний нэгээхэн хэсэгт уншигч таныг хандуулъя.

       Эсээнд "...Явахдаа яг л бүргэд шиг, эсвэл давхих чоно шиг харагдсан сан. Маргаашнаас би үсээ ургуулахаар шийдлээ. Бүтэн жил үсэндээ хайч хүргэсэнгүй. Яагаад ч юм бэ. Урт ургасан үс салхинд хийсэх нь надад бүргэдийн далавч шиг санагдаад хэмжээлшгүй сайхан, зүйрлэшгүй омог бардам болсон мэт бодогдоно. Тэгээд бүтэн жил өнөөх бүргэд, чоно хоёрын яруу найрагчтай уулзсангүй. Гэтэл намар оройхон мөн л модод навчсаараа уйлсан өдөр гэнэт гудманд тулгарлаа. Газар ормоор санагдал хачин ширтлээ. Харц нь хутгаар зүсэх шиг, эсвэл эцэг нь хүүгээ энхрийлэх шиг байлаа. Тийм харцтай өмнө нь тулгарч байсангүй. Түүнээс салаад гэрээдээ харьж явах замдаа өөрийгөө хязгааргүй ихээр чамлаж билээ...Тэр үхлээс бус, харин үхэл түүнээс айна даа хэмээн санагдсан...Хатуу үгийг харамгүй хэлэх, хайрламааргүй хүнийг хайрлах, хайрламаар хүнийг хайрлахгүй байх нь түүнд даанч зохидогсон..." гэж бичсэн байдаг юм. Бусдад өөрөөрөө үлгэрлэж, олон боломж, орох зайг нь олж таниулсан энэ эрхэм хэнээс үлгэр авч явдаг нь хэнд ч сонин байх. Тэгвэл тэдгээрийн нэг нь, бүр овоохон нөлөөлөгч нь яруу найрагч О.Дашбалбар багш нь байгаа юм. 

 
        П.Батхуяг багш өөрийн гэсэн үзэл бодол, зарчимтай, өөртэйгээ тулдаг, өөрөөс нь өөр хэн ч түүнд туслахгүй гэдгийг мэддэг, үргэлжид өөртөө найдагч, өөрөө уншигч, бүтээгч, бичигч байсан гэдгийг олон дуулж байлаа. Энэ тухай шавь нарынхаа нэг болох сэтгүүлч Б.Энхмартад өгсөн "Хойд Солонгос шиг өөрийнхөөрөө" ярилцлагад ч өгүүлсэн байна лээ. Тэрээр "...Би өөрийгөө оюун санаа, үзэл баримтлалынхаа хувьд тусгаар, хүчирхэг байлгахыг эрмэлзэж явсан. Улс орнуудаар жишиж хэлбэл Хойд Солонгос шиг байхыг хичээж ирсэн гэсэн үг юм уу. Оновчтой зүйрлэл биш ч байж мэднэ. Өнөөдөр Умард Солонгосыг дэлхийн улс, гүрнүүд муучилж, зарим нь үзэн ядаж байгаа боловч тэр улс өөрийн гэсэн үзэл санаа, хүч, аз жаргал, зовлон гуниг, хайр сэтгэл гээд бүх амьдрал тэнд өрнөж байгаа. Яг тийм л хүн байхыг эрмэлзэж ирсэн..." гэжээ. Өөрийн тухайд тэгвэл ийм байдаг байж. Өнөөхөн энэ нийтлэлд ч үе үе дурдагдаад буй түүний бусдын төлөө гэдэг онцгой чанарын тухайд ч тэр ийн ярьсныг хуваалцахад "...Миний амьдралын он жилүүдийн хуудсыг хэзээ нэг цагт сөхөж харвал П.Батхуяг өөрийнхөө төлөө гэхээсээ илүүтэй бусдын сайн сайхны төлөө, сайхан мэдрэмжийг нь асаахын төлөө, итгэлээ олж авах тулгуур нь байхын төлөө л урссан өдөр хоногуудын сүлжээс харагдана..." гэсэн байна. Нэгэнтээ ярилцлагаас дурдаж буй хойно илүүг өгүүлэлгүй үлдээе.
 
          Өмнө минь түүний яруу найраг, хүүрнэл зохиол, жүжиг, уран зохиол, судлал шүүмжлэлийн төрлөөр бичсэн олон бүтээлийн жагсаалт дурайна. Надад яруу найргийн номоос нь “Цаг хугацааны цас бороо” бий. Мөрт бүр нь мэдрэмжийг минь усалж, бодол норгож, гуниг, догдлолыг зэрэг төрүүлж, гэгээн явах гэж мэрийхэд минь дэм болдог сон. Нэг удаа харин түүний "Би ирлээ" моно жүжгийг үзэж байлаа. Дотно нэртэй ч өөрөө өөртөө дурласан шимигч хорхой шиг болчихсон хэт би-гийн хэнээтэй биднийг айхтар онож бичсэн, толгой руу дэлсэн авах шиг зохиол байсан сан. Дараа нь харин уран бүтээлч хүнд авдаг бол авч болохоор, өөрийгөө сайжруулж болохоор олон шүүмж түүний номуудад бий. Шүүмж шиг хүнд зүг чиг, зам, мөнхүү шинэ байгааг нь хэлж өгдөг, засаад урагшилбал цаашдын замд нь бартаа саадыг нь цөөлөх төрөл хаана байна. Олж, харж, барьж авч унших л хэрэгтэй. Тэр дундаа зохиолч, найрагч, кино уран бүтээлчид.
 

     Монголын утга зохиолд олж түүгээд, өөрийгөө бүтээсэн эрдэм мэдлэг, өөрт нь заяасан энэрэл хайр дүүрэн сэтгэлээрээ арвай будаа шиг арван зүгтээ цацарч, алтан нар шиг илчит дулаан, ачит багш шигээ омог бардам амьдарсан энэ эрхмийн үлдээсэн бүтээл туурвил он цагийн уртад олон хүний тархи, сэтгэлийг цэлмээж, энэ замд эрхгүй хөтөлнө гэдэгт итгэлтэй байна. 


ТЭР ИНЭЭМСЭГЛЭН ХАРЖ БАЙХ ШИГ САНАГДАНА
АНХААР! Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууныг баримтална уу. Ёс бус сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Мэдээний сэтгэгдэлд ergelt.mn хариуцлага хүлээхгүй.

Нийт сэтгэгдэл: 29
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2024-11-28 13:09:48
    байчууд: Даанч хайран хүмүүс дараа дараагаараа явчих юм Огт хэрэггүй юмнууд олон мянгаараа төрөх юм Үхэх биш төрхийг л Үр дүнтэй болгож өгөөч ...бурхан минь....Р.Чойном
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2024-11-28 12:37:53
    Дорж: Үхсэн мөртлөө амьд юм шиг хүн байх юм...
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2024-11-27 17:55:09
    Батаа: Хүүхдийн2 т гэр бүлийн нь хүн нь хүүхдээ сахиад надаар эмчлүүлж гарахдаа ЯРУУ НАЙРГААР ЯРИЛЦАХУЙ. ХҮРЭЛ ЗҮРХ гэдэг номоо дурсгаж билээ Эгэл дүр нь инээмсэглэсэн хэвээр сэтгэлд үлджээ эргээд бидэндээ төрөөрэй та минь
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2024-11-27 17:01:24
    Одонцэцэг : Агуу агуу
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2024-11-27 17:01:23
    Одонцэцэг : Агуу агуу
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2024-11-27 17:01:23
    Одонцэцэг : Агуу агуу
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2024-11-27 17:01:22
    Одонцэцэг : Агуу агуу
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2024-11-27 17:01:18
    Одонцэцэг : Агуу агуу
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2024-11-27 17:01:17
    Одонцэцэг : Агуу агуу
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2024-11-27 17:01:17
    Одонцэцэг : Агуу агуу
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2024-11-27 17:01:16
    Одонцэцэг : Агуу агуу
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2024-11-27 17:01:16
    Одонцэцэг : Агуу агуу
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2024-11-27 17:01:15
    Одонцэцэг : Агуу агуу
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2024-11-27 17:01:14
    Одонцэцэг : Агуу агуу
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2024-11-27 17:01:14
    Одонцэцэг : Агуу агуу
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2024-11-27 17:01:14
    Одонцэцэг : Агуу агуу
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2024-11-27 17:01:13
    Одонцэцэг : Агуу агуу
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2024-11-27 17:01:13
    Одонцэцэг : Агуу агуу
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2024-11-27 17:01:10
    Одонцэцэг : Агуу агуу
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2024-11-27 17:01:03
    Одонцэцэг : Агуу агуу
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2024-11-27 17:00:58
    Одонцэцэг : Агуу агуу
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2024-11-27 12:37:07
    Бурмаа: Агуу агуу
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2024-11-27 11:09:48
    Иргэн: Өөрөө байхгүй болсон ч өрөөлд дурсуулах сайхан бүхнээ үлдээгээд явж дээ. Өөрч бас хийх бүтээх зүйл зөндөө л бсан байх даа . Харамсалтай.
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2024-11-27 10:47:31
    Зочин: ТВ-ээр ярьдаг байсан утга зохиолын шүүмж нь их сонирхолтлй сонсууштай байдаг байж билээ. Хайран залуу яасан эрт явчихав аа. Их харамсдаг даа. Ийм хүнийг залгамжлах хүн байна уу?
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2024-11-27 10:40:33
    Сайшаалт Ерөөлт : ...БУРХН ШУДАРГА БАЙЖ ЧАДАХГҮЙ БАЙНА..БУРХАН ҮҮРГЭЭ ГҮЙЦЭТГЭЖ ЧАДАХГҮЙ БАЙГАА...ЯАГААД ГЭВЭЛ БУРХАН ИЙМ САЙН ЗӨВ СОД ХҮМҮҮСИЙГ ҮХҮҮЛЭЭД БАЙХИЙМ..! УГ НЬ БУРХАН ЧИНЬ ХҮНИЙГ ҮХҮҮЛЖ СҮЙРҮҮЛЭХ БИШ ХАРИН ДЭМЖИЖ ТУСАЛЖ ХАМГААЛЖ БАЙХ ЕСТОЙ БИЗ ДЭЭ...
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2024-11-18 15:49:45
    S: ANUSDI80955877
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2024-11-18 15:33:55
    ДЭЭДЭС МИНЬ: АМЬД БОЛОВЧ ХЭН Ч ҮЛ САНАХ НЭГЭН БАЙХАД НАСАН ЭЦЭСЛЭВЧ ӨНӨ МӨНХӨД ГЭРЭЛТЭХ СУУТ НЭГЭН БАЙДАГ.
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2024-11-18 15:17:03
    зочин: Яагаад ийм ухаантай нь эрт явчдаг байнаа.
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2024-11-18 12:58:26
    зочин: Ангийн анд минь арай л эрт явчихсан юм даа.
Шинэ мэдээ
Нийтлэлчид
Монгол Улс, Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг, VIII хороо, "Ардын эрх"-ийн байр, Гуравдугаар давхарт Эргэлт.мн редакц
7509-1188