Сэтгүүл зүйн бүх төрлөөр бичдэг сэтгүүлч бол тэр. Гар хүрсэн, сэтгэлээ хүргэсэн бүхнээ тултал гаргахыг зорьж, аль ч сэдэв, аль ч төрлийг барьж авсан ч торохгүйгээр хийчихдэг авьяастай. Энэ бол “Харгуй” номын зохиогч Д.Чанцалдулам. Эргэлт.мн мэдээллийн сайтын арван цуврал бүтээлийн олон төрөл, чиглэлтэй жин бан нь таарсан бүтээлийн нэг бол эл ном мөн. Ингээд түүний номноос дараах таван зүйлийг онцлон  хүргэж байна.

-ХАМГИЙН СОНИРХОЛТОЙ, ХОВОР ТҮҮЧЭЭ ТҮҮНИЙХ-

   Сэтгүүлчийн ертөнцөд хөл тавьж байгаа хэн ч хүй цөглөсөн нутгаа бичихээс эхэлдэг болов уу. Д.Чанцалдулам сэтгүүлч нутгаа, өсөж төрсөн Арангатын хөндийдөө уншигчдаа аваачиж, амрааж, алжаалыг нь тайлж, аргадсан сэтгүүлч. Түүнд хүй цөглөсөн нутгийн хоёр ч бичвэр бий. Санахаараа л нутгийнхаа тухай бичихээр яарч, үгийн сайхан, сэтгэлийн зоргоороо нутагтаа очоод ирдэг эрх дураараа сэтгүүлч. Тэрбээр “Дуулж угтдаг, уйлж үддэг Арангатын хөндий минь”, “Омголон, дэврүүн залуу нас бид хоёр таныг хачин ихээр санаж байна, нутаг минь” зэрэг хоёр тэмдэглэлийг бичсэн. 

       Түүний эл хоёр бичвэрийн нэгээс жишээ татвал “ ...Хонины бэлчээрт, хээр мориныхоо цулбуурыг нь хонгондоо хавчуулчихаад, уртхан шиг өвс зажлаад, тэнгэр ширтэж хэвтэх бас жаргал шүү... Өөхөн тосонд хайрсан гэрийн боорцгыг хуруу зузаан өрөм тавьж идээд, аяга тарагтай уух ч сайхан. Үдшийн нар жаргах үеэр хавханд орсон тарвагаа ганзгалж ирээд, утаа май гаргаж, боодог болгоод идэх ч мөн амттай даа...” гээд хөвөрнө. Үнэхээр хөдөөгийн буйдад бид ийм л сайхан амьдрал дунд өсөж, өндийж, хүн болсон. Тэр ийм агшин, хором, үйл явдлыг эрхгүй нэхэн буулгаж, ихэд амтархан бичжээ. Тэгэхээр тэмдэглэл гэсэн хөнгөн мөртлөө сэтгэлийн утсыг хөндөж, тархи бүлээцүүлж, сэтгэлд ойр сэтгүүл зүйн бүтээлийн чиглэлд түүний эл хоёр "Хүй цөглөсөн нутаг" том үлгэр, зүг чиг, зам болно гэдэгт итгэж байна.

-ЭМЗЭГЛЭЛ,МЭДРЭМЖ ДҮҮРЭН ТЭМДЭГЛЭЛҮҮД-

-УНШИГЧДАД ТЭР БҮР ОЛДОХГҮЙ ХОВОР ЗОЧИД-

-ХҮҮХДИЙН ЭРХИЙГ ХАМГААЛСАН ХӨНДҮҮР СУРВАЛЖИЛГУУД-

        Д.Чанцалдулам сэтгүүлчийн сурвалжилгын ихэнх нь хүүхэд рүү чиглэсэн. Хүүхдийн эрх асар их зөрчигдөж байгаа нийгмийг тэр үзгээрээ, газар дээрээс нь, халуун цэг, болсон явдал дээрээс нь очоод сурвалжлаад, тэдний өмнөөс төр, засаг, аль нэгэн албан байгууллага, сургуульд хандаж, хаяглаж, шүүмжилж шүүж, эрслэн бичдэг. Тэгээд л түүний тэгж хамаг бүхнээ зориулж бичсэн сурвалжилгаа эзэндээ хүрч, байгаа онож, хүмүүсийг сандрааж, нийгмийг доргиодог. Гэхдээ тэр гоё чамин үг, худлаа хийрхэж бичээгүй. Ерөөс л бодит байдлыг хуу хамж, юу ч үлдээлгүй мэдээлж, хүүхдүүдийн амьдрал ийм байна, ингэж эрх нь зөрчигдөж байхад аав, ээж, асран хамгаалагч, хүүхдийн эрхийг хамгаалах газрууд юу хийж суусныг умалзтал дэлгэж суудаг.

    Тэгэхээр тэр хүүхэд хамгаалах хөндүүр сурвалжилгаараа нийгэмдээ тулгамдаж байгаа хамгийн эмзэг цэгийг хатгаж, сэтгэл зүрхээ урж бичсэн сурвалжилга олон олхиогүй, компьютерийн цаанаас хэдэн мэдээлэл цуглуулаад, түүнийгээ сурвалжилга гэж эндүүрдэг сэтгүүлчдэд хариу өгч, сэтгүүлч болох гэж зорьж байгаа дүү нартаа сөхөж харах, жишээ болгох сурвалжилгууд бийг "Харгуй" номын сүүлийн бүлгээс уншаарай. Тэр угаас танд болон уншигчдын асуулт бүрд хариулт өгнө.

                       

   "Харгуй" номоос ийм нэгэн таван өнцгийг уншигч танд танилцууллаа. Түүний номноос чухам юу шүүрдэж, юуг олж харахаа уншигч та мэднэ буй за. Тэр дундаа сэтгүүлчид юу харж, хэрхэн бичих, сэтгүүл зүйн бүхий л төрөлд хүч оюунаа сорих сэдэл, шинэ зорилго, санаа авна гэдэгт итгэж байна. Сэтгүүлч бол тусдаа нэг өнгө, тэр өнгөөрөө нийгэм, улс төр, эдийн засаг, соёл урлаг гэсэн төрөл салбаруудыг будаж, өнгөлж байх учиртайг "Харгуй" ном үлгэрлэн харуулах болов уу.