ШИНЭ НОМ: “МОНГОЛ ХҮН” ЦУВРАЛ БУЮУ Д.НАЦАГДОРЖ, Н.НОРОВБАНЗАД

Д. Бямбасүрэн:
Соёл урлаг- Оюунт Монгол

2022-04-23, 1358

Монсудар хэвлэлийн газрын хүүхдийн номын "Жангар" редакцаас “Монгол хүн” төслийн хүрээнд "Д.Нацагдорж", "Н.Норовбанзад" намтарчилсан танин мэдэхүйн цуврал номуудыг гаргажээ. Өмнө нь тус редакцаас "Монгол үлгэр" зурагт ном, "Эртний уран зохиол" гэх төслүүдийг явуулж, төслийн хүрээнд гаргасан номуудаа уншигч хүүхдүүддээ хүргэж байсан билээ. Тэгвэл энэ удаад Монголын нэр цуутай алдартнуудын намтарчилсан номоор уншигчдадаа бэлэг барьж байгаа аж. Хүүхдийн номын "Жангар" редакцийн гурав дахь төслийн талаар төслийн менежер, "Жангар" редакцийн эрхлэгч Б.Чанагнянгартай ярилцлаа.

-Сайн байна уу. Жангар редакцаас эрхлэн гаргасан "Монгол хүн" цуврал номыг гаргах болсон санаа сэдлээс яриагаа эхлэх үү?

-Энэхүү төсөл маань дөнгөж энэ жил явагдаагүй гэдгийг уншигчид маань гадарлаж байгаа болов уу. Хоёр жилийн хугацаанд санаа нь гараад, гадны олон ном бүтээлд судалгаа хийж, ээлжит цувралаа хэрхэн хийх талаар удаан бодож, ярилцсаны эцэст өнөөдөр номынхоо эхний хоёр цувралаа уншигчдадаа өргөн барьж байгаад баяртай байна. Манай хүүхдийн номын Жангар редакц Монголд хүүхдийн номоор дагнасан хэвлэлийн газар доторх редакц. Бид сүүлийн жилүүдэд хүүхдүүдэд унших сайн ном гаргахыг зорьж, тэр дагуу бодлого барин ажиллаж буй. Мэдээж гадны сонгодог зохиолуудаас орчуулан уншигч хүүхдүүддээ хүргэж байгаа. Дээр нь нэмээд Монгол ёс, уламжлалыг шингээсэн, орчин цагийн хүүхдэд ойлгомжтой, сонирхлыг нь төрүүлэхүйц ном бүтээлийг эрхлэн гаргахыг мөн зорьж байгаагийн нэг илрэл бол "Монгол үлгэр", "Эртний уран зохиол", "Монгол хүн" төслүүд. Ингэхдээ зөвхөн редакцийн зүгээс гаргаж байгаа биш, залуу зураач, зохиолчидтой хамтран ажиллаж байгаа гэдгийг онцлох нь зүйтэй байх. Тухайлбал, өмнө нь гарсан “Монгол үлгэр” зурагт ном төсөл нь эртний монгол үлгэрүүдийг орчин үеийн хэл найруулгатай, сонирхолтой зурагтайгаар гаргасан нь уншигч хүүхдүүдэд их хүрсэн.

Харин "Эртний уран зохиол" төслөөрөө эртний уран зохиол болох "Монголын нууц товчоо", “Гэсэр”, “Жангар”, гадны зохиолоос “Мянга нэгэн шөнийн үлгэр” зэрэг зохиолыг сонгож, мөн л хураангуйлан, хүүхэд уншихад тохиромжтой байдлаар хэвлүүлсэн. Одоо харин "Монгол хүн" гэх алдар цуутай эрхмүүдийн намтарчилсан цуврал ном гаргаж байна. Орчин цагийн хүүхдүүдэд ойлгомжтой байдлаар зохиол бүтээлийг хүргэж байгаа гол учир нь одоогоос мянган жилийн өмнөх сэтгэхүй бүтээлийг орчин цагийн хүүхдүүдэд уншуулахаар тулгаж байгаа нь мэдээж буруу зүйл болоод буй юм. Орчин цагийн хүүхдүүд сонирхож, сатаарах зүйл нь их болсон. Энэ бол хүүхдүүдийг буруутгах аргагүй зүйл. Нийгмийнхээ хөгжлийг дагаад өөрчлөгдөж байгаа хэлбэр нь тэр. Үүнээс үүдэн бид үлгэрт гардаг аллага, хэрцгийлэл зэргийг өөрчилж, эерэг, зөв байдлаар хүргэхийг зорьж төслүүдээ гаргаж байгаа.

Хамгийн гол нь бидний эрхлэн гаргаж буй төслийн ном нь зүгээр хураангуйлаад, засварлаад гаргаж байгаа биш, зохиолыг нь шинээр бичиж байгаагаараа онцлогтой. Нөгөө талаар хүүхдийн ном гэхээр бид зөвхөн үлгэр гэж боддог талтай. Учир нь, хүүхдэд зориулсан намтарчилсан бүтээл байдаггүй юм билээ. Энэ ч утгаар бид энэхүү гурав дахь төслөөрөө дамжуулан Монгол Улсад нэр алдар нь түгсэн алдартнуудаа танилцуулж, хүүхдүүд тэдний тухай цааш судалж, мэдэх эхлэлийг төрүүлэхүйц цувралаа эхлүүлсэн юм. Мэдээж үлгэр, эртний уран зохиол, зохиолч, бүтээгчдийн намтарчилсан уран бүтээлийг эх хувиар, дэлгэрэнгүйгээр том болоод унших байх. Харин бидний эрхлэн гаргаж буй цуврал зохиолууд бол түүнээс өмнө уншиж, танилцах гүүр болж байгаа юм.

-"МОНГОЛ ХҮН" ЦУВРАЛ НОМЫН ГОЛ ОНЦЛОГ-

-Та өмнөх төслүүдийнхээ онцлогийг дээр өгүүллээ. Энэ удаагийн "Монгол хүн" цуврал номын гол онцлог, зорилго нь юу байна вэ?

-Монгол хүний үнэлэмж маш бага болсон санагддаг. Энэ ч утгаар эх орныхоо төлөө оюун санаа, дуу хоолойгоороо зүтгэж, манлайлсан эрхмүүдээ бид хүүхдүүдэд уншуулья, түүгээрээ дамжиж монгол хүнд итгэх итгэл, урам зориг, хайрыг өгөхийг зорьж байгаа юм. Нөгөө талаар дэлхийн бүх л улс үндэсний баатрууд, оюун санаагаа алдаршуулсан, тэдний бүтээл туурвилыг түгээн дэлгэрүүлсэн байдаг юм билээ. Харин Монголд энэ жишиг байхгүй байгааг олж мэдсэн. Одоо л жаахан танин мэдэхүйн бодит үнэний тухай гарч байгаа юм. Д.Нацагдорж бол шинэ үеийн уран зохиолын үндэслэгч бол Н.Норовбанзад гуай Монгол дуу хоолойг дэлхийд хүргэсэн хүн. Тэгэхээр яах аргагүй монгол хүүхдийн нэн тэргүүнд мэдэх ёстой, бидний бахархах ёстой эрхмүүд мөн шүү дээ. Энэ ч утгаар эл хоёр эрхмээр "Монгол хүн" цуврал төсөл эхэлж, спорт, улс төр, нийгмийн зүтгэлтэн гээд үргэлжлэх юм.

"Монгол хүн" төслийн мөн нэг онцлог бол эх оронч байдлыг хүүхдүүдэд илүү мэдрүүлэх болов уу. Учир нь, эх орныхоо төлөө салбар салбартаа өөрийнхөө хийж , бүтээж байгаа байдлыг хамгийн энгийнээр хүүхдүүд ойлгоосой гэсэн санааг гаргахыг зорьсон. Нөгөө талаар ганцхан Д.Сүхбаатар, Д.Нацагдорж биш, тухайн цаг үед өөр өөрсдийн хийж байгаа зүйлээрээ манлайлан, түүчээлж явсан олон эрхмүүд энд багтана гэдгийг бид цувралаараа дамжуулан гаргахыг зорьсон.

-"Жангар" редакцаас гарч байгаа өмнөх цувралууд болон одоо эрхлэн гаргаж байгаа "Монгол хүн" цуврал эцэг, эх, хүүхдүүдэд хэр хүрч байгаа вэ?

-Манай Жангар редакцаас гаргаж байгаа үлгэрийн цувралыг хүүхдүүд их авч байгаа. Учир нь, өмнө үлгэрийн цувралыг гаргахдаа гоё зурагтай, үлгэрээ буулгаад гаргаж байсан. Тэдгээр номыг хүмүүс мэдээж одоо болтол аваад л байгаа. Гэхдээ удаан уншдаггүй. Учир нь, аав, ээжүүд өөрсдөө тэр үлгэрийг мэддэг байсан. Нөгөө талаар зураг багатай, бичвэр ихтэй ном өгдөг байсан. Мэдээж их бичвэртэй, зураг багатай номыг хүүхдүүд удаан сонирхохгүй шүү дээ. Тэгээд бид энэ номыг гаргаснаас хойш хүүхдүүд, тэр тусмаа эцэг эхчүүд уншиж үзээд нэг ам сайтай байгаа зүйл нь зохиолын хүүхдүүдэд буруу үлгэр дууриалал өгөх хэсгийг өөрчилж, тэдэнд арай өөр хэлбэрээр хүргэж байгаа зүйл юм. Тухайлбал, "Алтан мөнгөн аргай" үлгэр дээр аавыгаа цохиод алдаг хэсгийг өөрчилсөн. Ингэхдээ тухайн үлгэрийнхээ агуулгыг бариад утга санааг нь алдагдуулахгүйгээр буруу үлгэр дууриалал өгөх хэсгийг нь оруулахгүйгээр, өөрчилсөн нь эцэг, эхчүүд авах дуртай болж байгаа юм. Бид ямар ч ном хийсэн нэгдүгээрт хүүхдэд сонирхолтой байдлыг л хардаг. Мэдээж хүүхдийн сонирхлыг татаж, тэдэнд зөв зүйлийг өгөх зохиол бүтээлийг хүргэх нь номын редакцийн баримтлах ёстой нэг зарчим болов уу.

-"Монгол хүн" цуврал номын бүтэцийн талаар мэдээлэл хуваалцаж болох уу. Уншихаасаа өмнө бүтэцийг нь сонирхдог хүмүүс байдаг шүү дээ?

-"Д.Нацагдорж, Н.Норовбанзад цувралууд бол цэвэр танин мэдэхүйн намтарчилсан ном. Тухайлбал, Д.Нацагдоржийн явсан замнал, уран бүтээлийн түүх, хэрхэн зохиолч бичих болсон явдал зэргийг аль болох хүүхдэд ойлгомжтой байдлаар оруулахыг хичээсэн. Тэгээд фото болон зурмал зураг хоёрыг хослуулж хийснээрээ онцлогтой. Гадны танин мэдэхүйн номууд ч энэ байдлаар хэвлэгдэн гардаг. Ерөөс үлгэр биш , бодит түүх гэдгийг илүү ойлгуулж, ойлгомжтой байх үүднээс фото зургийг шийдэж оруулсан байгаа. Тэгэхдээ мэдээж зохиолынх хэсгээс мөн багтаасан.

Хамгийн гол нь, Д.Нацагдорж гэж мундаг хүн байсан гэхээс илүү бага нас нь ямар байсан, яагаад зохиол, бүтээл бичих болсон, ямар зам туулсан, бичих сонирхол нь хэрхэн эхэлсэн, тухайн үед цагийн нөхцөл байдал ямар байсан гэдгийг танин мэдүүлэхийн тулд дээрх агуулгыг багтаасан байгаа.

"Монгол хүн" цуврал номын талаар ярьсны дараа түүнээс үргэлжлүүлэн "Жангар" редакцийн бүтэц бүрэлдэхүүн, эрхлэн гаргаж байгаа номын бодлого төлөвлөлт, борлуулалтын талаар мөн яриагаа өрнүүлсэн юм.

-"Жангар" редакц хэчнээн хүний бүрэлдэхүүнтэй ажиллаж байна вэ, бусад хэвлэлийн газраас юугаараа онцлог байдаг бол?

-Манай редакцийн хувьд тодорхой чиг шугам, бодлогыг барьж ажилладгаараа бусад хэвлэлийн газраас ялгарч байгаа. Цуврал номуудыг гаргаж эхэлснээс хойш "Жангар" редакцийн хувьд тодорхой өөрчлөлт, ахицууд гарсан. Гэхдээ манай редакц үүгээрээ ханасан гэсэн үг биш, таван жилийн дараа илүү сайн бүтээлийг уншигчдад хүргэнэ. Хүүхдүүд маань уншихын хэрээр бид ч бас дагаад хамтдаа хөгжөөд явна.

-Хүүхдүүдэд тохиромжтой, тэдний нас, сэтгэхүйд тохирсон номыг мэдээж редакцийн зүгээс гаргаж байна. Нөгөө талаар эцэг, эхчүүд, хүүхдүүдэд өргөнөөр, хангалтай сайн хүрч чадаж байгаа болов уу. Эцэг, эх, хүүхдүүдэд таниулах, мэдээлэл өгөх тал дээр хэрхэн ажилладаг вэ?

-Мэдээж тодорхой хэмжээнд цахим хуудсаар номынхоо мэдээлэл, онцлогийг уншигчдад хүргэнэ. Борлуулалтын хувьд Интерномын дэлгүүр түлхүү хариуцаж ажилладаг. Мөн нөгөө талаар бид сургуулийн өмнөх боловсрол, сургууль, номын дэлгүүрүүдтэй хамтран ажиллаж байгаа. Тухайлбал, номоор нь хүүхдийн жүжиг хийж болох уу, мөн гадаад руу орчуулан гаргаж болох уу гэх зэргээр хамтран ажиллаж байгаа. Харьцангуй манай төслүүдийн номыг эцэг, эхчүүд, хүүхдүүд, гадаадад байгаа уншигчид хүртэл захиалж уншдаг. Манай хүүхдэд зориулсан төслийн хувьд эцэг, эх, хүүхдүүдэд дутагдаж байгаа зүйл. Учир нь, хүүхдүүдэд зориулсан үг хэллэгтэй, энгийн, хураангуй ном ховор. Энэ ч утгаар борлуулалтын хувьд эрэлттэй сайн байдаг. Гэхдээ зуун хувь хүүхдүүдэд хүрнэ гэж байхгүй. Нөгөө талаар ашиг орлогын үүднээс бид эдгээр цуврал номыг гаргаагүй. Хүүхдүүдэд сайн зохиол, сайн зүйлийг хүргэх л зорилго бий. Хүүхдэд сайн зохиолыг бид хийхгүй юм бол хэн хийх юм гэдэг зарчмыг барьж ажилладаг.

ШИНЭ НОМ: “МОНГОЛ ХҮН” ЦУВРАЛ БУЮУ Д.НАЦАГДОРЖ, Н.НОРОВБАНЗАД

Шинэ мэдээ

Нийтлэлчид