Дэлхийн хөгжиж буй орны олонх нь 2010-2020 оны хугацаанд их хэмжээний гадаад өр тавьсан үзүүлэлттэй байсан. Гэтэл “Ковид-19” цар тахлын үед гадаад харилцаа, экспорт, импорт “тэг” зааж, олон орны эдийн засаг агшсан. Коронавирусийн тархалтын оргил үеэс хойш олон улс эдийн засгаа сэргээх, өсгөх бодлогоо эхлүүлээд байсан ч ОХУ, Украинтай холбоотой геополитикийн нөхцөл байдал дэлхийг түгшээж, олон хөгжиж буй орны эдийн засагт хүчтэй нөлөө үзүүлж байгааг олон улсын шинжээчид анхааруулж байна.

             Тэгвэл Засгийн газруудын хэрэгжүүлж байсан эдийн засгаа өсгөх, инфляцаа бууруулах чадавхыг хязгаарлаж байсан хямралын үед зохистой макро бодлого үр дүнтэй болохыг НҮБ-ын Худалдаа, хөгжлийн бага хурлаас онцолжээ. Тус бага хурал Латин Америк, Карибын тэнгисийн эдийн засгийн комисстой хамтран дэлхийн хөгжиж буй орнуудын эдийн засгийг хэрхэн сэргээх болон ямар бодлого үр дүнтэй болохыг тайлбарласан нийтлэлийг хөрвүүлэн хүргэж байна.

I.АШИГЛААГҮЙ ЗЭЭЛИЙН ЭРХИЙГ ДАХИН ШИЛЖҮҮЛЖ, ШИНЭ ХУВААРИЛАЛТ ЭХЛҮҮЛЭХ

Олон улсын валютын сангаас өнгөрсөн 2021 оны наймдугаар сард 650 тэрбум ам.долларын зээлийн тусгай эрх олгосон нь түүхэн дэх хамгийн өндөр санхүүжилт болсон. Гэсэн ч олгосон зээлийн тусгай эрхийн 65 орчим хувь нь зээлд ач холбогдол өгч, ашиглаж, хэрэглэдэггүй цөөн хөгжингүй орон руу чиглэсэн байжээ.

                               Түүхэн дэх хамгийн өндөр санхүүжилт болсон зээлийн тусгай эрх хуваарилалтын тэгш бус байдлыг өөрчилж, сул зогсолттой байгаа зээлийн тусгай эрхийг дахин хуваарилж хөгжиж буй орнуудад үр дүнтэй байдлаар шилжүүлэх шаардлага үүссэн гэнэ. Мөн зээлийн тусгай эрхийг тогтоосон эзэмшигч нь олон талт хөгжлийн банк болон бүс нутгийн санхүүгийн зохицуулалтыг ашиглан дахин шилжүүлэх боломжтой юм байна. Тиймээс зээлийн тусгай эрхийн нэмэлт хуваарилалт нь хөгжиж буй орнуудын санхүүжилтийн байнгын эх үүсвэр болох арга болжээ.

II.СТОУС БУЮУ ӨРИЙН ХЭРЭГЛҮҮРИЙГ ӨРГӨЖҮҮЛЭХ

Хөгжиж буй орнуудын гадаад валютын нөөц багасаж, өр нь өсөн нэмэгдэж буй эрсдэлд улсын эрх баригчид пропорциональ бус байдлаар ханддаг. Тиймээс нийгэм, эдийн засаг, цаг уурын хямралын үед Засгийн газрууд хүн амынхаа хэрэгцээг хангах ёстой байсан зардлаар өрөө дарахаас өөр сонголтгүй болдог аж.

                                 Олон улсын шинжээчид “Цар тахлын жилүүд хямралын үед өрийн дарамтыг бууруулахад дэлхийн жишиг хангалтгүй байдгийг харуулсан” гэж тайлбарлаж байна.  Тэгвэл цар тахал, геополитикийн нөхцөл байдлаас хамаарсан хямралын үед гадаад өрөө бууруулах санаачилгаа сайжруулахаас гадна улсын өрийн хэрэглүүр буюу СТОУС-ыг хөгжүүлж, хямралын үед хөрвөх чадвар, өрийн тогтвортой байдлыг сайжруулахад анхаарах юм.

III.ОЛОН ТАЛТ ЗЭЭЛЖИХ ЗЭРЭГЛЭЛИЙН АГЕНТЛАГ БАЙГУУЛАХ

Олон улсын зээлийн үнэлгээний агентлагууд улсуудын эдийн засгийн бодлого боловсруулалт, хөрөнгө оруулагчдын шийдвэрт хүчтэй нөлөө үзүүлдэг. Канадын орлогын агентлагийн монополь байдлыг эсэргүүцэж, бүс нутагт санхүүгийн тогтвортой байдал бий болгох өөр хувилбар санал болгож байсантай ижил эдийн засгийн өсөлт нь зогсонги байдалд хүрээд байгаа хөгжиж буй орнууд зээлжих зэрэглэлийн үнэлгээгээ сайжруулж, тогтворжуулах, тогтвортой хөгжлийн зорилтод хүрэх олон талт зээлжих зэрэглэлийн агентлаг байгуулах шаардлагатай болоод байгаа юм.

IV.ХӨГЖЛИЙН БАНКНЫХАА ЧАДАВХЫГ НЭМЭГДҮҮЛЭХ

Бүс нутгийн болон үндэсний банкуудын дэлхийн санд 20-49 их наяд ам.долларын активыг хянадаг 900 гаруй байгууллага багтдаг. Цар тахлын эхэн үед иргэддээ дэмжлэг үзүүлэх зорилготой Засгийн газруудын бодлого нь банкнаас шууд хамааралтай байсан. НҮБ-ын Худалдаа, хөгжлийн бага хурлаас эдийн засгийн хямралын давсан бүс нутгуудад олон төрөлт шинэлэг бодлого хэрэгжүүлж байсныг мэдэгдсэн. Гэсэн ч бүх орон дээрх боломжийг ашиглахгүй ч, улсынхаа Хөгжлийн банкны чадавхыг нэмэгдүүлснээр эдийн засгийн өсөлт үзүүлэх боломжтой болохыг НҮБ-ын Худалдаа, хөгжлийн бага хурлаас онцолсон байна.

V.ХӨРӨНГИЙН УРСГАЛЫН МЕНЕЖМЕНТИЙГ НЭВТРҮҮЛЭХ

Их хэмжээний хөрөнгийн урсгал, аж үйлдвэржилтийг хугацаанаас нь өмнө  сааруулах шинэ судалгаагаар хөрөнгийн урсгал нь хөгжлийн хэмжүүртэй сөрөг хамааралтай гэнэ. Хөрөнгийн урсгал нь төрөлжилтийг бууруулахад нөлөө үзүүлдэг бөгөөд хөрөнгийн урсгалын менежментийг эх орондоо нэвтрүүлэх нь эдийн засгаа сэргээх, өсгөх хамгийн чухал бодлогуудын нэг болж байгаа юм байна.