Олон улсын сан, хөрөнгө оруулалтын банкуудын дунд болон урт хугацааны таамгийг эвдэж, дэлхийн зах зээлд үнэт металлын ханш толгой цохиж байна. Зүүн Европт ОХУ, Украины дайн эхэлснээс хойш ханшийн хэлбэлзэл нь тогтворгүй байсан алт, зэсийн үнэ огцом өсөж байгааг дэлхийн томоохон агентлагуудын шинжээч металлын зах зээлд суперцикл эхэлсэн байж болзошгүй хэмээн дүгнэжээ. БНХАУ металлын зах зээл дэх ноёрхолоо авч үлдэхийн тулд хэд хэдэн түүхий эдийнхээ экспортод хориг тавиад байгаа ч 2024 он металлын жил болно гэж судлаач, шинжээчид дүгнэж байгаа юм байна.

-ДЭЛХИЙН МЕТАЛЛЫН ЗАХ ЗЭЭЛИЙГ АЛТ, ЗЭС ТЭРГҮҮЛЖ БАЙНА-

Холбооны нөөцийн сан бодлогын хүүгээ бууруулна энэ онд гэсэн хүлээлттэй холбоотойгоор зах зээл дэх алтны үнэ дээд цэгтээ хүрч, 2200 ам.доллар давлаа. Өнгөрсөн долоо хоногт Холбооны нөөцийн сангийн хурал болж, сангийн төлөөлөгчид 2024 онд бодлогын хүүгээ тогтвортой байлгаж, ойрын ирээдүйд хүүгээ бууруулах тухай байр сууриа илэрхийлсний дараа алтны ханш баасан гарагийн хаалтын ханшаар Азийн зах зээлийг тэргүүлсэн. Тухайлбал, хурлын дараагаар алтны спот үнэ 1.2 хувиар өсөж, унц нь 2222.14 ам.доллар хүрч дээд хэмжээндээ хүрч, ирэх дөрөвдүгээр сард дуусах байсан алтны фьючерс хоёр хувийн өсөлт үзүүлж, унц нь 2224.80 ам.доллар болж мөн дээд амжилт тогтоожээ.

Алтны үнийн өсөлттэй холбоотойгоор дэлхийн зах зээлд хоёр онцлох хөдөлгөөн гарсан нь ам.долларын ханш буурч, зэсийн үнэ өссөн явдал байв. Тодруулбал, зах зээл дэх алтны ханш тооцоолоогүй өсөлт үзүүлсэн нь арилжааны банкнуудын хувьцаа эзэмшигчдийн анхааралд өртсөн бөгөөд хувьцаа эзэмшигчид богино хугацаанд хувьцаагаа хөдөлгөж эхэлсэн нь ам.долларын ханш 0.6 хувиар унах шалтгаан болжээ. Нөгөөтээгүүр алтны үнийн өсөлтөөс гадна дэлхийн зэсийн хэрэглээний бараг тал хувийг боловсруулдаг БНХАУ-ын хайлуулах үйлдвэрүүд олборлолтоо бууруулах тохиролцоонд хүрсний дараа Лондонгийн металлын биржийн өнгөрсөн долоо хоногийн хаалтын ханшаар зэсийн ханш тонн нь 8799 ам.доллар болж, сүүлийн 11 сарын дээд цэгтээ хүрэв. Лондонгийн металлын биржээс эхэлсэн зэсийн ханшийн өсөлт Нью-Йоркийн Комекс зах зээл, Шанхайн фьючерс бирж дээр үргэлжилсэн бөгөөд үүнтэй холбогдуулан Хятадын томоохон зэсийн үйлдвэрүүд Бээжинд цуглаж, бүтээгдэхүүний хэмжээгээ бууруулах тухай хурал хийх гэж байгаа аж. Дэлхийн металлын зах зээлд үзүүлсэн алт, зэсийн үнийн гэнэтийн өсөлт бусад үнэт металлдаа ч нөлөөлж, ханш нь мэдэгдэхүйц хувиар өсөлт үзүүлж байгааг “SMM”-ийн шинжээчид онцолжээ.

-БНХАУ-ААС ГАРГАСАН ШИЙДВЭРҮҮД БА МЕТАЛЛЫН ИРЭЭДҮЙ-

Дэлхий дахинд өрнөж байгаа ногоон шилжилттэй холбоотойгоор тогтворгүй байсан зэсийн ханш эргэн сэргэж байгаа нь зах зээлийн өсөлт, олон улсын чипний үйлдвэрлэлд эергээр нөлөөлөх хүлээлттэй. Гэсэн ч БНХАУ-аас чипний үйлдвэрлэлд шаардлагатай галли, германий гэсэн хоёр металлд тусгай зөвшөөрөл нэвтрүүлсэн нь гаднын шинжээч, судлаачдын анхаарлыг татаад байна. Ингээд зогсохгүй БНХАУ-аас дотооддоо хэрэгжүүлж буй “цэвэр бодлого”-той холбоотойгоор нүүрснээс зайлсхийсэн нь дэлхийн төмрийн хүдрийн зах зээлд томоохон нөлөө үзүүлж болзошгүй байгаа бөгөөд тус улс металлын зах зээл дэх ноёрхлоо хадгалахын тулд хайлш болон соронз үйлдвэрлэхдээ технологийн экспортдоо хориг тавьсан нь “Металлын жил” гэж нэрлэгдээд буй 2024 оны зах зээлийн хамгийн том хөдөлгөөнүүдэд шууд нөлөө үзүүлэхүйц нөхцөл байдалтай болоод байгаа юм байна.

Нөгөөтээгүүр дэлхийн зарим биржээс металлын зах зээлийн үнэлгээ ойрын ирээдүйд 800 тэрбум ам.долларт хүрэх хүлээлт гаргажээ. Сангийн менежментийн “Global X ETFs” компаниас гаргасан тайланд дэлхийн уур амьсгалын өөрчлөлтөөс сэргийлэх төсөв, хөрөнгө оруулалтыг тойруулан металлын зах зээл дэх 12 нэр төрлийн металлын ирээдүйн үнэ цэнийг таамагласан байна. Тайланд дурдсанаар металл, түүхий эд тус бүр зах зээлд тэрбум ам.долларыг төлөөлөх бөгөөд зэсийн ханш металлын бүлэгтээ хамгийн том тоглогч байх гэнэ. Гэсэн ч дэлхий дахинд чипний хэрэглээ, үйлдвэрлэл, эрэлт ихсэж байгаатай холбоотойгоор хурдацтай хөгжиж буй литийн зах зээл 2028 он хүртэл жилд дунджаар 23 хувийн өсөлт үзүүлэх таамагтай байгаа аж.

Түүнчлэн дээр дурдсан 12 нэр төрлийн металл, түүхий эд орчин үеийн технологийг хөгжихөд чухал үүрэг гүйцэтгэх бөгөөд зах зээл дэх металлуудын эрэлт нэмэгдэх тусам өндөр технологийн материалын зах зээлийг үнэ цэнийг ч өсгөх төлөвтэй абайна.