-Өршөөлийн хуулиар суллагдсан ялтнууд нийгмийг айдаст автуулсан онц ноцтой гэмт хэргүүдийг ар араасаа үйлдэж байсан юм-

            Өршөөлийн хуульд хамрагдсан хоригдлууд өнөө маргаашгүй суллагдах гэж байна.  Эрх чөлөөт иргэн болох гэж өргөст торны цаана, хоригдлууд өдөр хоногийг хүлээж сууна. Төр иргэнээ өршөөж, уучлах ёстой. Гэвч үнэндээ өршөөлийн хуулиар суллагдсан этгээдүүд эргээд л нийгмийг айдаст автуулсан гэмт хэрэг үйлдээд шорондоо эргээд очдог гашуун түүх бий.  

Баримт-1

2013 оны аравдугаар сарын 7-8-нд шилжих шөнө Сонгинохайрхан дүүргийн нутаг дэвсгэрт таксины жолооч үйлчлүүлэгчийнхээ гарт амиа алдсан хэрэг гарсан. Уг хэрэг дээр ЦЕГ ажиллаж, дээрх хэргийг үйлдэж, таксины жолоочийн амийг санаатайгаар хөнөөсөн Б-г баривчилсан. Харин хэрэгтэн Б нь 2009 онд таксины жолоочийг дээрэмдсэн хэргээр ял эдэлж байгаад Өршөөлийн хуулиар суллагдсан байна.

Баримт-2

2016 оны аравдугаар сарын 10-ны шөнө Өршөөлийн тухай хуулиар суллагдсан А, Б нар Сүхбаатар дүүргийн нэгдүгээр хороонд баярлах 10 гаруй хүнийг дээрэмдэж, алдсан хэрэг гарсан. Хэрэгтнүүд хохирогчдоос 1.2 кг алт, 45 сая төгрөг, 2000 ам.доллар дээрэмдсэн юм.

Баримт-3

2017 оны наймдугаар сард нэг этгээд иргэн М гэх эмэгтэйг 10 хоногийн турш гэртээ барьцаалж, хүчирхийлж, бусдад худалдаж байсныг цагдаагийн байгууллагынхан илрүүлсэн. Тэгвэл уг хэргийг үйлдсэн хэрэгтэн О гэгч нь 2010, 2014 онуудад хүчингийн гэмт хэргээр шалгагдаж, 2016 онд өршөөгдсөн нэгэн байжээ.

Баримт-4

2016 оны сүүлээр Сэлэнгэ аймгийн Мандал суманд өршөөлөөр суллагдсан этгээд хамтран амьдрагчийнхаа биед хэрцгийгээр халдсан хэрэг гарсан. Хэрэгтэнд сум дундын цагдаагийн ажилтан шаардлага тавихад ангийн буугаа цэнэглэж, буудахыг завдаж байв.

Баримт-5

Булган аймгийн Тэшиг суманд гэртээ ганцаараа үлдсэн бага насны охиныг хүчирхийлж, улмаар амийг нь хөнөөн голын усанд хаясан онц ноцтой хэрэг гарч байлаа. Дээрх хэргийг насан хүрээгүй байхдаа гэмт хэрэг хийж, ял эдэлж байгаад өршөөгдсөн 20 настай залуу үйлдсэн байв.

Баримт-6

2009 онд нийслэлийн Баянзүрх дүүргийн 12 дугаар нутаг дэвсгэрт байрлах Ботаникийн цэцэрлэгт нэгэн этгээд өршөөлийн хуулиар суллагдсанаасаа хэдхэн хоногийн дараа ажлаа тараад гэр рүүгээ харих гээд явж байсан эмэгтэйг хүчирхийлсэн.

Баримт-7

2016 оны нэгдүгээр сард нийслэлийн Хан-Уул дүүрэгт багын найзууд уулзалдаж, нэгнийгээ хөнөөсөн хэрэг гарч байлаа. Тухайн үед өршөөлөөр суллагдсан 26 настай Э багын найз 24 настай Ө-тэй хорих газраас суллагдаад уулзжээ. Шөнө нь багын найзууд согтууруулах ундааны зүйл хэрэглэж, хэрэгтэн Э багын найз Ө-гөө хоёр удаа хутгалж, амийг нь бүрэлгэсэн юм.

            “Аавын хаалга” татсан хүн суллагдаад гарч, ирсэн даруйдаа гэртээ очдоггүй гэнэ. Өөрт ойр дотнын нөхдөө дуудаж, дэн буудал барааддаг байна. Улмаар согтууруулах ундаа, мансууруулах бодис ашиглаж, биеэ хянах чадваргүй болоод давтан гэмт хэрэг үйлдэх магадлал ихэснэ. “Аавынх”-аас гарч ирсэн хүнээс 10 жил үнэр нь арилдаггүй” гэцгээх. Үнэн хэрэгтээ бидний сурч, ухаарсан гэж бодсон хүмүүс эрх чөлөөтэй болж, гарч ирэхдээ нийгмийг тэр даяар нь айдаст автуулдаг юм.

            Тэр бүү хэл Өршөөлийн хуулиар суллагдсан ч гэсэн гэртээ харих мөнгөгүйн улмаас дахин хулгай хийж, шийтгүүлсэн тохиолдол байдаг. “Амьдралаа шинээр босгож, сайхан амьдрана” гэж өршөөгдөж, суллагдсан ч “гар нь загатнаж, хорхой нь хүрээд” төд удалгүй л нийгэм түгшээсэн гэм үйлдээд буцаад л “аавынх руу морддог” гэнэ. Эх сурвалжийн мэдээлснээр өршөөлөөр суллагдсан хоригдлуудын 40 хувь давтан гэмт хэрэг хийж, буцаад шорон руугаа явдаг байна.

“Амьдралаа шинээр босгож, сайхан амьдрана” гэж өршөөгдөж, суллагдсан ч “гар нь загатнаж, хорхой нь хүрээд” төд удалгүй л нийгэм түгшээсэн гэм үйлдээд буцаад л “аавынх руу морддог” гэнэ

-Өршөөлийн тухай хуулиар дунджаар 1200-1500 хоригдол өршөөгддөг-

            Ардын хувьсгалын 100 жилийн ойг тохиолдуулан баталсан энэ удаагийн Өршөөлийн тухай хуулиар нийт хүмүүжигчдийн 46.4 хувийг өршөөх гэнэ. Өмнө нь Өршөөлийн хуулийг батлахдаа ямарваа нэгэн гэмт хэргийн ангилал, заалтгүйгээр өндөр, настан, бага нас хүүхэд зэргийг өршөөх субъект заадаг байж. Тэгвэл энэ удаагийн өршөөл гэмт хэргийн ангилал зааж, өршөөгдөх хоригдлуудыг “зааж өгсөн” нь нэг талаараа онцлогтой болно. Энэ удаа:

“Өршөөлд хамруулахгүй болон ялаас хасах, хорих ялыг зорчих эрхийг хязгаарлах ялаар солихоор зааснаас бусад хөнгөн гэмт хэрэг үйлдэж Эрүүгийн хуулийн 6.7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 1.1, 1.2 дахь заалт, 7.1 дүгээр зүйлд заасан журмын дагуу тэнссэн, 7.6 дугаар зүйлд заасан хорих ял оногдуулсан шүүхийн шийтгэх тогтоол биелүүлэхийг хойшлуулсан, 8.6 дугаар зүйлд заасан өсвөр насны хүнд хорих ял оногдуулсан шүүхийн шийтгэх тогтоол биелүүлэхийг хойшлуулсан хугацааг тус тус өршөөн хэрэгсэхгүй болгоно” гэж заасан юм.

            Уг хуулийн төсөл батлагдсанаар хорих ялаар шийтгүүлсэн 4175 хоригдлоос 150 хоригдол ялаас бүрэн чөлөөлөгдөж, 371 хоригдлын хорих ялыг зорчих эрхийг хязгаарлах ялаар солих, 188 хоригдлын хорих ялаас хоёр жилийг хасаж, өсвөр насны 25 хүн, нийт 709 хоригдол хорих ялаас чөлөөлөгдөж, 3466 хоригдол үлдэх бөгөөд зөвхөн тэдний хоол хүнсний зардлаас 1.7 тэрбум төгрөг хэмнэж, үлдсэн хоригдлыг хорих анги, байгууллагын хоригдлын байрны багтаамжид нийцүүлэн тараан байршуулж, халдварт өвчнөөс урьдчилан сэргийлэх  боломжтой. Мөн хорихоос өөр төрлийн ялаар шийтгүүлсэн 3682 ялтнаас өршөөлд хамааруулахгүй гэмт хэрэг үйлдэж торгох ял шийтгүүлсэн 118, нийтэд тустай ажил хийлгэх ял шийтгүүлсэн зургаан, эрх хасах нэмэгдэл ял шийтгүүлсэн хоёр, нийт 126 ялтан байгаа гэжээ.  

            Монгол Улс 1991 онд 1300-1400 орчим, 1996 онд 140 орчим, 2000 онд 1500 орчим, 2006 онд 3500 орчим, 2009 онд 3300 орчим хүнд өршөөл үзүүлсэн гэх тойм мэдээлэл байдаг. Тэгвэл энэ удаагийн Өршөөлийн хуульд нийт 1013 хоригдол хамрагдахаас 150 ялаас бүрэн чөлөөлөгдөх аж. Өмнөх Өршөөлийн тухай хуулиар хамгийн багадаа 300 хоригдол суллагдсан бол ихдээ 3000 орчим байдаг гэнэ. Харин Өршөөлийн тухай хуулиар дунджаар 1200-1500 хоригдол өршөөгдөж, хорих ангиас суллагддаг байна.

Өршөөлийн тухай хуулиар нийт хүмүүжигчдийн 46.4 хувийг өршөөх гэнэ

-Шүүхийн шийдвэрийг үгүйсгэж, “шоу хийсэн” улс төрийн өршөөл-

Өршөөлийн тухай хууль батлагдсан тохиолдлуудыг харахад Их Монгол Улс, Тулгар төр байгуулагдсаны ой таардаг. Ерөнхийд нь харж үзвэл Өршөөлийн тухай хуулийг 4-6 жилийн “тогтмол” давтамжтайгаар баталсан байгаа юм. Жишээлбэл:

• 1991 оны зургадугаар сарын 21. Ардын хувьсгалын 70 жилийн ойг тохиолдуулан БНМАУ- ын Өршөөл үзүүлэх тухай хууль батлагдав.
• 1996 оны наймдугаар сарын 22. Монголын Тулгар төр үүсгэн байгуулагдсаны 790 жилийн ойг тохиолдуулан насанд хүрээгүй этгээд, эмэгтэйчүүд, 60 болон түүнээс дээш насны эрэгтэйчүүдэд Өршөөл үзүүлэх тухай хуулийг батлан гаргажээ.
• 2000 оны долдугаар сарын 7. УИХ Өршөөлийн тухай хууль батлав.
• 2006 оны зургадугаар сарын 23. Их Монгол Улс байгуулагдсаны 800 жилийн ойг тохиолдуулан Өршөөлийн тухай хууль батлав.
• 2009 оны долдугаар сарын 9. Ардчилсан хувьсгалаас хойших тав дахь Өршөөлийн тухай хууль батлагдав.
• 2015 оны наймдугаар сарын 11. Засгийн газраас санаачилсан Өршөөлийн тухай хуулийг баталж байв.

            Дээрх жишээнээс харахад “Өршөөлийн тухай хууль нь ямар нэгэн тэмдэглэлт баяр, ойг тохиолдуулан улс төрийн зорилгоор “шоу хийж”, ашигладаг зүйл юм биш үү” гэх хардалтыг олон нийтэд төрүүлж байна. Хэрэв тийм бол улс төрийн сэдэлтэйгээр шүүхийн шийдвэрийг санаатайгаар үгүйсгэж, хүмүүжигчийг өршөөсөн болж байгаа юм.