СЭЛҮҮН ОРЧЛОНГИЙН НАРАН ДООР СЭТГЭЛДЭЭ ТАНЫГ ДУУЛЖ ЯВНА АА, БИД

Д. Бямбасүрэн:
Соёл урлаг

2024-03-28, 1011

Тэр өнөөдөр яг 95 нас хүрэх байжээ. Гэхдээ өчигдөр буцчихсан. Энд ирээд ер гаруй жил амьдраад, ээжийн цагаан сэтгэл, энхрий уяхан бүүвэйн дуу, эрдмийн харгуйд өргөсөн цацал, эмзэгхэн хайрыг мэдрээд, хүслийн тэнгэр алдрайхан ханиа хүний хорвоод хайрлан жаргаагаад, найраг шүлэг, зохиол бичиж үлдээгээд мордлоо. Энд тэр амьдрал хайр дээр тогтдогийг тунхаглана гэсэн шиг ээ тунхаглаад, хүн бүрийн сэтгэл зүрхэнд бат оршоож чадсан. Үнэхээр хайр бол бүх зүйлийн суурь, учиг мөн гэдгийг хэдхэн часхийсэн мөртөд багтаан эгшиглүүлж, хэн бүхэнд хадааж чадсан. Тийм ээ, газар эхээс заяатай ганган алтан зул шиг үргэлж эрхэмсэг гоо, утга уянгатай байж, сэлүүн орчлонгийн наран доор хэн нэгний санаанд ургаж, хилийн заставын хар нүдэн бүсгүйг дуулж, хүлээж, хайрласан хайрандаа дандаа үнэнч байсан хүмүүн билээ, тэр. Цөм бидний сэтгэлийн "төгөлдөр хуураар" эгшиглэж, тэр сайхан үг, аялгуунд уяран суудаг билээ. Өөрийн хөг, найрагт ийн саатуулж, өнгө нэмэн шүлэглэж, дуу болон аялгуулж явна гэдэг ховорхон хувь заяа.

Эдгээрээс гадна мэдээж олон сайхан үргэлжилсэн үгийн зохиол түүнийх. Бүтээн туурвисан бүтээлээс нь дурдвал, "Лекторын ур чадвар", "Социализмын үеийн гэр бүл", "Үүрийн цолмон", "Өглөө", "Халхын сайхан эрчүүд", "Мөнгөн хонх", "Мөнгөн чавхдас", "Нарны алтан тоос", "Хайрлахын заяатай орчлон", "Галын тэнгэр", "Хайрын мянган бодол", "Хунгийн нулимс", "Алтан урсгал" роман зэрэг олон бүтээлийг нь уншигчид андахгүй билээ. Бичиж, туурвиж, гэр болоод номын өрөөгөөр нь орсон хэн бүхэнд ном бүтээлээ дэлгэн шүлэг, зохиолоо дууддаг, үнэт үгсээр хуучилдгийг нь орсон, гарсан, түүнтэй ойр шадар явсан хэн бүхэн мэдэх болов уу. Найргийн тэнгэрт тэр үнэхээр өөрийнхөөрөө мандсан нар байж чадсан юм.

Төв аймгийн Баян сумын уугуул түүний нутаг ус, аав, ээжийнхээ тухай хөөрөлдсөн яриа бишгүй. Тэдгээр дотроос 12 хүүхэдтэй аав, ээжээсээ эгчтэйгээ хоёулд айлд өргөгдсөн түүхтэй. Энэ тухай найрагч "Долдугаар сарын эхээр халуун зунаар би төржээ. Намайг төрүүлчихээд ээжийн маань хойдох нь цөглөдөггүй. Эхэс нь гарахгүй гурав хоночихгүй юу. Тэр халуунд чинь аюултай юм болно биз дээ. Гурав дахь хоногийн өглөө аав минь Шагдар гэж мал хуйгаа харуулдаг хүнийг дуудаад “Энэ хүүхдийг танайх авбал ав. Гэртээ оруулбал эхийнхээ толгойг залгичих гээд байна” хэмээн сандрангуй хэлсэн гэдэг. Төрсөн эцэг минь бурхан шашны хүн учир нэг юм мэдсэн байх. Ингэж улаан нялзрай амьтан гэрийн гадаах сүйх тэрэгний мухлагт гурав хоноод айлд өргүүлсэн дээ” гэсэн байдаг. Багаасаа их сэргэлэн, аливаад адтай охин байж. Харин шүлэг бичиж эхэлсэн үе нь гуравдугаар ангиас эхлэлтэй байна.

"Гуравдугаар ангиасаа хүмүүсийн бичсэн шүлгийг их цээжилсэн. Сургуулийнхаа уран уншигч байлаа. Сургуулийн концертод шүлэг л уншина. Тэгээд тавдугаар ангиасаа өөрөө шүлэг бичиж эхэлсэн. Тэр үедийн шүлгийн сэдэв нь “Манай аав, ээж”, “Манай анги” гэх мэт хүрээнд эргэлдэнэ. Бас Октябрийн баяр гэж шүлэг их бичдэг байлаа" гэсэн нь ч бий. Балчир ахуйгаасаа л бичихийн их хүслээр жигүүрлэн ном эрдмийн харгуйд жим даган алхаж, өөрийн ертөнц ахуй, мөрөөдөл, хайраа харамгүй бичин үлдээсэн тэр яах аргагүй үлгэр дуурайлал болсон сайхан эмэгтэйчүүдийн нэг.

Айлын ганц охин гээд эрхэлж дураар яваагүй юм билээ. Их сургуулийн оюутан байсан тухайгаа тэрээр "Би нэг муу цэмбэн дээлтэй л их сургуулиа төгссөн хүн шүү дээ. Хөдөөний хүүхэд юм чинь. Их сургуулийн хоёрдугаар курст байхад билүү дээ, нэг ёолконд орлоо. Өмсөх гутал байхгүй. Тэгээд дотоод үйлдвэрийн тупли авч өмсөөд ёолконд орсон юм. Тэгсэн чинь төгсөх курсийн оюутнууд, анагаахын хэдэн хүүхнүүд намайг хараад дотоод үйлдвэрийн туплитэй ирэхдээ яах вэ гэж шоолоод. Би уйлаад гэртээ ирсэн. Тэгсэн манай Норжмоо эгч “Хэцэсс, ийм юманд уйлж байдаг юм. Тэд өөрсдөө орос толгойтой юм уу. Дуугай л номоо давт. Чи өчнөөн л ёолконд орно. Гутал зэргийг сольж болно. Харин чамайг шоолсон хүмүүсийн толгойг солиход л хэцүү байх даа” гэж хэлж билээ. Айхтар хэлж байгаа юм шүү. Оюутан байхад театрын хүүхнүүд ямар юм өмсөж вэ, яаж алхаж явна вэ гээд тэд нарын бүх юмыг харна шүү дээ. Тэгээд л дуурайна даа. Бид даанч тэдний өмссөн юмыг өмсөж чадахгүй л дээ. Тийм чадал байхгүй оюутан хүүхдүүд юм чинь. Тэд чинь ихэвчлэн үйтэн хуар дээлтэй явна. Орос хувцас өмсвөл сайхан кавиртот өмсөнө. Их гоё хүүхнүүд ээ, ярих юм байхгүй. Яаж энэ хүүхнүүд шиг ийм болъё доо гэж боддог байж билээ" гэсэн байдаг. Дараа нь харин өөр шиг нь эмэгтэй болох сон гэх улс бишгүй болсон доо.

Ханийгаа харин тэр аав гэнэ. Энэ тухай "Аавтай амьдарсан минь хамгийн аз жаргалтай үе. Өчнөөн сайхан л амьдарч байсан, хүнээс дутуугүй л явсан. Гэхдээ аавтай амьдарсан шиг жаргаагүй. Тэр сайхан хүний хайр, тэр сайхан халуун итгэл. Жинхэнэ хүнлэг. Жинхэнэ оюун ухаантай. Өөриймсөг. Дэндүү сайхан. Тийм сайхан эр хүнийг ааваас өөрийг мэдэхгүй. Аав гоё ч залуу байсан. Кинонд хэдэн сайхан дүр бүтээсэн. Сайхан хүн чинь байгаагаараа л сайхан байдаг юм билээ л дээ" гэж бахархан, хайрлаж, санан дурсаж, талархан ярьсан нь олонтаа. Ингэж тэр сайхан хайранд, шүлэг зохиол, бүтээлд дурлаж, бүхнээ өгч амьдарсан хүмүүн билээ. Бүхнийг энэ орчлонд тэр хайрлан шүлэглэж, хайрлан дуулсаар буцсан бол бид ч түүний хэлснээр сэлүүн орчлонгийн наран доор сэтгэлдээ мартахгүй ээ сайхан найрагч аа.

СЭЛҮҮН ОРЧЛОНГИЙН НАРАН ДООР СЭТГЭЛДЭЭ ТАНЫГ ДУУЛЖ ЯВНА АА, БИД

АНХААР! Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууныг баримтална уу. Ёс бус сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Мэдээний сэтгэгдэлд ergelt.mn хариуцлага хүлээхгүй.

Нийт сэтгэгдэл: 7

Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2024-04-01 15:50:00

Ганболд : Сайхан найрагч минь эх дэлхийдээ Тайван Нойрсдоо
Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2024-04-01 15:49:45

Ганболд : Сайхан найрагч минь эх дэлхийдээ Тайван Нойрсдоо
Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2024-04-01 15:49:16

Ганболд : Сайхан найрагч минь эх дэлхийдээ Тайван Нойрсдоо
Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2024-04-01 14:17:25

Ч.Төрмандах: Ум сайн амгалан болтугай Таны аялгуу яруу шүлгээр чинь сэтгэлээ хөглөж танихгүйч таныг хүндэтгэж явлаа
Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2024-03-31 08:14:22

Зочин : Та минь үр хүүхдүүддээ эргэн төрөөрэй. Ум сайн амгалан болтугай
Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2024-03-28 20:49:21

Зочин: Эр нөхрөө хүндэтгэнэ гэдэг их том сэхээрэл юм шүү дээ. Монгол хүүхнүүд ээ, эр нөхрөө битгий хайрла. Хүндэтгэ. Ядахдаа л янхан болох тавьлангаас нөхөр чинь аварсан ч юм билүү!
Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2024-03-28 18:50:51

Батбаяр: Эх сайхан Монгол орон, элгэн садандаа эргэж төрөх болтугай... Бурхан минь оюунлаг сайхан буурлууд минь алсын алсад одсоор .. Олон арван жил бид бүхнийгээ уянгалаг сайхан яруу найргаараа гэгээрүүлэн соёрхсоор ирсэн оюунлаг яруу найрагч байлаа..

Шинэ мэдээ

Нийтлэлчид