Өндөр нуруу, өв тэгш бие, өтгөн хар хөмсөг, эргэлдсэн алаг нүд, хагалж самнасан богино хар үс, өргөн хамар, жигтэйхэн зохисон гэмээр живэр сахал, дөрвөлжин царай, дөлгөөн инээмсэглэл дээр хар савхи өмсөөд, дугуй саарал малгай духдуулж, урт савхин гутал өмсөх нь анай л нэг гүндүүхэн бригадын дарга гэлтэй. Гэхдээ энэ бол бригадын дарга биш та бидний сайн мэдэх “Уулын хөх сүүдэр” киноны Ганбатын дүр.  Эрс шулуун, зоригт, хээ шуугүй тракторын жолоочийн дүр хүн бүрийн зүрхэнд дүрэлзэн шатаж үлдсэн билээ.

    Монгол Улсын гавьяат жүжигчин Гомбын Золбоот хэмээх эрхэм ийм нэг час халуун дүрийг цэл залуудаа бүтээсэн нь ёстой чиг оносон гэмээр. Бодох нь ээ, тэр үнэхээр Монголын урлаг хэмээх их уулын хөх сүүдэр, хийморь лундаа нь өөдөө талын хөх чоно, эх орон, элгэн садан, шударга бүхний өмнө амиа өгөх эсэргүү Түмэн нь билээ.

          Дундговь аймгаас гаралтай, дунд үеийн даруухан жүжигчин тэрбээр хошин урлагийн эцэг гэгддэг “Өнгөт инээд” инээдмийн продакшнаас өдөлж, өдгөө дэлгэцийн бүтээлд нэг тийм буурьтай, нөмөр түшигтэй ах, аав, ханийн дүрийг гаргаж яваа. Магад өөрөөс нь эхлэлд дурдсан хүнийг хэн бэ гэж асуусан бол тэрбээр “Би л байна” гээд нэг талынхаа хөмсгийг ёжтой гэгч нь өргөөд, том алаг нүдээ үл ялиг онийлгон, хацраа хонхойлгон инээмсэглэх байсан болов уу. Учир нь, нэг тийм төрх нь түүний тухай бичихэд санаанд бууж байна. Харин уншигч танд яг одоо түүний дэлгэцэнд бүтээсэн олон сайхан дүр харагдаж байгаа болов уу.

     “Бүлээн нурам” киноны Олдой, “Эцгийн голомт” киноны Галсан, “Агарын гурван сүлжээ” киноны Үйлстөгөлдөр, “Сүүдэрт жилийн зурвас” киноны Доёд, “Өс хонзон” киноны Норов, “Амилсан чөтгөр” киноны Гантулга, “Наран ургахыг хүлээхүй” киноны Түмэн,  “Аравт” киноны Хархор, “Үхэж үл болно” киноны Боорчи, “Долоон бурхан харвадаггүй” киноны Догсом, “Тусгай салаа” киноны Раднаа дарга, “Хүний цаана” киноны Лантуу, “37-р Точка” киноны Содном  тун чиг жинтэй, тос даасан дүр түүнийх. Үзэгчид дүр бүхнийг нь андахгүй байхаас гадна хачин сайхан инээмсэглэл, бодрол, гүндүүгүй сайхан үг яриаг нь ч андахгүй. Хэний ч сэтгэлд тийн ойрхон, дулаахан дүрийг үлдээж чаддаг эгэл даруухан мөртлөө даацтай уран бүтээлч ээ, тэр.

     Цаашлаад авсан дүр бүрдээ бүрэн багтаж, яг таг таардаг нь авьяас, билиг, ур чадвар, ясны уран бүтээлчийнх нь илрэл бөгөөд нэгэн цаг үеийг уран бүтээлээрээ базаж, атгаж явсан нь ч бий. Тэгээд бүр “Энэ Золбоот шаггүй авьяастай, шийртэй эр шүү”, “Золбоотгүй кино ч гэж байхаа болилоо” гэх яриа ч гарсан байдаг. Шийртэй гэдэг нь хүч бяртай, хэн нэгэнтэй барилдах тухай ойлголт биш.

Ер авьяас билиг, жүжигчний ур чадвар, уран бүтээлчийн хувьд шийртэй, чөмөгтэй хүмүүн.

               Намуухан, тайван ярих атлаа цаанаа нэг тийм шазруун, зэвүүн, дотор жихүүцэм эсрэг дүрийг харц болоод хоолойныхоо өнгөөр хөнгөхөн бүтээчихдэг. Харин намбалаг төрх, буурьтай байдлаараа л эерэг дүрийг өргөөд л гарчихдаг нэгэн бол тэр. Яагаа вэ, “Аравт” киноны Хархор  жанжинг монголчууд мэднэ дээ. Хар хорын санаа өвөртөлж, өдөөн хатгаж, хор найруулдаг баатрын дүрийг тэр зөөлөн харцаа хувиргаж исгээд, зүйтэй үгээ хатууруулж, эрч нэмээд л хатгачихсан. Тэр сайн хатгасаан, дүрээ сайн ч гаргасан. Харин “Наран ургахыг хүлээхүй” киноны эсэргүү Түмэн бол яг Золбоот байсан. Голын уснаас гарч ирсэн тэр идэр чийрэг бие хаа, хамаг хайраа тэрхэн мөчид юүлсэн үү гэмээр хайр цоргисон тэр харц, үзэл бодол, шийдвэртээ эцсээ хүртэл үнэнч байх эр зориг гээд хаанаас ч харсан Түмэнгийн дүрийг түүнээс өөрөөр төсөөлөмгүй.

Дэлгэцэд бүтээсэн дүрийн хувьд ийм. Харин тайз болоод хошин урлагийн уяан дээр тэр авьяас билгээ сойж хэрхэн сойсныг, энэ бүхэн хаанаас эхлэлтэйг дараагийн хэсэгт өгүүье. Урлагийн бүхий л төрөлд тэр авьяас билгээ сойсныг уншигч та мэдэх билээ.

             Тэрбээр Улаанбаатар дээд сургуулийн кино драмын ангийг жүжигчин мэргэжлээр төгсөж, уран бүтээлийн гараагаа Армийн театраас эхэлсэн гэдэг. Анх найруулагч Г.Жигжидсүрэнгийн “Бүлээн нурам” кинонд тоглосноор дэлгэцийн уран бүтээлд орж байж. Энэ үед тэрбээр “Өнгөт инээд” продакшны жүжигчнээр ажиллаж, ид мандаж байсан хошин урлагт ч гарч эхэлж байв. Үндсэндээ урлагт тэр ингэж эхэлсэн байдаг.

    Хошин урлагийн тайзнаас гадна театрын тайзнаа гайхуулж, 1990-2000 оны үед  тавигдах ихэнх жүжгийн гол болон туслах дүрд тоглож байжээ. Үүнээс тэрбээр “Аянгын бороо” жүжгийн Жоу Чуны дүрээрээ 2000 онд  шилдэг эрэгтэй жүжигчний шагнал хүртсэн байлаа. Товчхондоо, уран бүтээлч болсон намтар энэ. Харин хошин урлагийн тайзнаа цэрэг, дарга, босс, аав, ханийн дүрийг гаргадаг. Гэхдээ театрын тайз болон дэлгэцийн бүтээлээс илүү содон сондгой дүр бага. Яг нэг тийм дүрээр тайзнаа танил даа гэх нь ховор. Хүмүүс ч түүнийг хошин урлагаас илүү театрын тайз, дэлгэцэд илүү тохирно гэдэг. Үүүнийг ч баталж тэр дэлгэцийн олон дүрд хүчээ сорьж, бүр цойлж, хальж, дэвэрч олон сайхан дүрд тоглосон нэгэн. Түүний авьяас билиг, зоригт дайчин чанар, дүр төрх, инээмсэглэл урлаг хэмээх их уулын хөх сүүдэр байсаар өдгөө ч Ганбат шиг үг дуу цөөтэй, өөрийн оршихуйдаа чимээгүйхэн оршиж, жинтэйхэн дүрээ гаргасаар яваа. Үргэлж бүтээлээрээ сүү шиг дэвэрч, дулаахан төрх байдлаараа Монголын урлагт дүрээ мөнхөлж яваа түүнд амжилт хүсье. Яах аргагүй кино урлагийн өндөр уулсын нэг мөн билээ.