-ДЭЛГҮҮРИЙН ЭЗЭН "ЗЭЭЛЭЭР ӨГӨХ БОЛОМЖГҮЙ" ГЭВЭЛ ТЭД ХЭД Ч ХОНОГ ХООСОН ХОНОЖ МЭДНЭ-

            “Эгч ээ, ганц талх, шуудай мод зээлж болох уу. Хоёр хоногийн дараа хүүхдийн мөнгө буухаар өгье. Уг нь өнөөдөр мөнгө орно гэхээр нь хүлээгээд байсан үд өнгөрчихлөө. Тэгсэн 20-ноос хойш өгнө гэнэ ээ. Тэгэхээр даваа гарагаас нааш мөнгө өө авч чадахгүй нь. Хэдэн хүүхэд минь даараад зутруухан байна” гэх 35 орчим насны эмэгтэй хүнсний дэлгүүрт худалдагчийн өмнө ийн бүлтэлзэж байв. Тэрбээр гэрийнхээ ойролцоох сайжруулсан түлш борлуулах цэгээс авсан бололтой ганц шуудай түлшээ усны тэргэн дээр ачиж, дэлгүүрийн үүдэнд хүүгээрээ мануулжээ. Дэлгүүрээс гарч ирээд “Ганц шуудай түлээ үлдсэн болохоор зээлэхгүй гэнэ ээ, миний хүү. Харин талх, ногоогоо авчихлаа” гэсээр ойролцоох уулын энгэр рүү тэргээ эргүүлэн, хүүгээ дагуулан алхав.

            Гэр хорооллын иргэд хөл хорионы үеэр хэрхэн аж төрж байгааг сурвалжлахаар Баянзүрх дүүргийн 22 дугаар хороонд ирээд байгаа минь энэ. Коронавирусийн халдвараас хэрхэн сэргийлж, хөл хорионы үед яажшуухан амьдарч байгааг тус хорооны VI гудамжинд зөрөх хэн бүхнээс асуувал өвчнөөс илүүтэйгээр хоногийн хоолондоо санаа зовж буй нь илт. “Коронавирусээс өмнө өлбөрөөд, эсвэл хөлдөөд үхчих вий л гэж санаа зовох юм. Ер нь хэцүү байна. Цаашид хэрхэн амь зуухаа ч мэдэхгүй байна" хэмээн ярьж тохирсон мэт хариулцгаана.

Дэлгүүрээс гарч ирээд “Ганц шуудай түлээ үлдсэн болохоор зээлэхгүй гэнэ ээ, миний хүү. Харин талх, ногоогоо авчихлаа” гэсээр ойролцоох уулын энгэр рүү тэргээ эргүүлэн, хүүгээ дагуулан алхав.

             Ганц шуудай сайжруулсан түлш, атар талх, килограмм хүрэхгүй төмсөө дэлгүүрийн өрийн дэвтэрт тэмдэглүүлж, хүүгийнхээ хамт гэрийн зүг алхаж байгаа дээрх бүсгүйг Б.Гэрэлээ гэдэг аж. Тэрбээр “Манай нөхөр “Нарантуул” захад тэрэг түрж, хүмүүсийн барааг захаас гаргаж өгдөг юм. Өдөрт 30-40 мянган төгрөгийн цалин авдаг байсан. Одоо хөл хорио тогтоогоод орлогогүй болсон болохоор нөхцөл байдал хүнд байна. Манайх 1-9 насны дөрвөн хүүхэдтэй учраас би ажил хийх боломжгүй. Харин цар тахлын үе гээд хүүхдийн мөнгийг 100 мянган төгрөг болгосон болохоор амьдралд нэмэртэй байна. Нөхөр ажилгүй болсон учир хүүхдийн мөнгөнөөс өөр санхүүгийн эх үүсвэргүй болчихлоо. Ойр зуурын хэрэглээгээ хажуугийнхаа дэлгүүрээс зээллээ. Удахгүй цахилгаан, хашааны түрээсийн мөнгө нэхэгдэх байх. Хүүхдийн мөнгөө буухаар л өгдөг байх даа. Тэгээд дахиад бүтэн сар яажшуухан амьдарна даа гэж бодож байна. Мөн манайх Цагаан сарын үеэр таван ханатай гэрээ барьцаанд тавиад, ББСБ-аас 500 мянган төгрөгийн зээл авчихсан. Тэр үеэр мөн хөл хорио тогтоож эхэлсэн болохоор  хэдэн сар зээлээ төлж чадаагүй. Уг нь сарын 150 мянган төгрөг төлдөг ч хүү нь өндөр учраас төлж дуусаагүй байгаа. Одоо орлогогүй болсон болохоор зээлийн хүү авсан зээлийнхээ хэмжээнд хүрэх байх даа. Эрүүл саруул байвал болно биз дээ л гэж бодох юм. Хүүхдүүдээ ямар ч гэсэн ханиад, томуугүй байлгавал болох байх. Хүүхдийн мөнгөө буухаар түлээ, нүүрсээ л ахиу авна гэж бодож байна” хэмээн өөрийнхөө амьдралыг учирлав. Угаалга хийсэн бололтой гэрийнх нь униар дүүрэн хувцас, ор хөнжлийн даавуу өлгөөтэй байх аж. Харин хүүхдүүд нь ээжийнхээ ярихыг сонсож, аавынхаа өвөр дээр таг дуугүй сууцгаана. Эднийх хүнсний талонд хамрагдах хүсэлт өгсөн ч амьжиргааны түвшин боломжийн гэдэг үндэслэлээр татгалзсан хариу авчээ. Ганцхан айлаар ороход л хүүхдийн мөнгө хүлээж, өдөр хоногийг арайхийн өнгөрүүлж байв.

Д.Батсүх: ХӨЛ ХОРИО БИДНИЙГ ЭМНЭЛЭГТ ҮЗҮҮЛЭХЭД ХҮРТЭЛ ХҮНДРЭЛТЭЙ БОЛГОЖ ОРХИЛОО

            VI гудамжин дахь айлуудын яндангаас утаа суунаглах нь одоохондоо гал алдаагүй байгаагийн илрэл гэлтэй. Тус гудамжны ... тоотын хаалгыг татвал 60 орчим насны эрэгтэй хөгжлийн бэрхшээлтэй эхнэр, хоёр хүүхэдтэйгээ амьдардаг юм байна. Гэрээ цэмбийтэл цэвэрлэж, сайжруулсан түлшний шуудайг үүднийхээ өрөөнд дэвхийтэл өржээ. Д.Батсүх гуай “Эхнэр минь жилийн өмнө харвасан учир би ажил хийж чадахгүйд хүрсэн. Уг нь бид хоёулаа ажилтай байхдаа болгоод л байдаг байлаа. Тэгсэн жилийн өмнөөс амьдрал оронгоороо эргэж, дээшээ тэнгэр хол, доошоо газар хатуу гэдэг л болж байна. Эхнэр минь байнгын хэвтэрт, эм тариагаар л амьдарч байгаа. Орой болохоор байнга халуурч, өдөр болгон л түргэн дуудаж үзүүлж байна. Түргэн ирээд “Битгий байнга дуудаад бай. Даралтны эм өг. Өвчин намдаах эм уулга” гэж хэлээд л явна. Одоо сүүлдээ өвчин намдаах эм, памперс ч авах мөнгөгүй болох нь. Саяхан группийн 288 мянга, миний асаргааны 90 мянган төгрөг буусан боловч дууссан. Ихэнх нь эм тарианд зарцуулагдаж байгаа. Байнга эхнэрээ өвтгөөд, орилуулаад байлтай нь биш, нөхцөл байдал хэцүүхэн л байна. Хөл хорио тогтоогоогүй үед ч ингэж л амьдарч байсан. Харин хөл хорио биднийг эмнэлэгт үзүүлэхэд хүртэл хүндрэлтэй болгож орхилоо. Халдварын эрсдэлтэй бүс гээд аль болох эмнэлэг рүү оруулахгүй гэж байна лээ. Мөн эмнэлэгт хэвтэх шаардлагатай байгаа ч эрүүл мэндийн даатгалаас олгодог хоёр сая төгрөг нь дууссан. Тэгэхээр дүүргийн эмнэлэгтээ өдрийн 30 мянган төгрөг төлж байж хэвтэх боломжтой боллоо. Арван хоног хэвтэнэ гэвэл 300 мянган төгрөг хэрэгтэй. Бидэнд ийм хэмжээний мөнгө байхгүй шүү дээ. Хүнсний талон авах гэхээр ам бүл цөөн гээд өгдөггүй. Одоо арванхоёрдугаар сарын 20-д хүртэл, халамж буутал яаж амьдрах учраа олохгүй байна” хэмээн толгойгоо гудайлгав. Ганц эднийх гэлтгүй ийм амьдралтай олон айл байгааг, энэ хавийнхан бүгд л өдрийн хоолоо арай ядан болгож байгааг Д.Батсүх гуай мөн учирлалаа.

Өвчин намдаах эм, памперс ч авах мөнгөгүй болох нь. Саяхан группийн 288 мянга, миний асаргааны 90 мянган төгрөг буусан боловч дууссан. Ихэнх нь эм тарианд зарцуулагдаж байгаа.

"ЗАСГИЙН ГАЗАР ГЭР ХОРООЛЛЫН ИРГЭД РҮҮ ЧИГЛЭСЭН ШИЙДВЭР ГАРГАСАНГҮЙ"

            Монгол Улсын Засгийн газар хуралдаж, цар тахлын үед авч хэрэгжүүлэх 23 арга хэмжээг танилцуулсан. Энэ үеэр Ерөнхий сайдын хэлсэн үг, сэтгүүлчдийн асуултын хариуг иргэд гурван цагийн турш, телевизээсээ хором ч холдолгүй, нэг бүрчлэн сонссон гэнэ. Тэдний нэг, хоёр хүүтэйгээ амьдардаг, өрх толгойлсон эмэгтэй Н.Нэргүй “Ипотекийн зээл, нийгмийн даатгалын талаар л баахан ярилаа. Яг үнэндээ өдрийн хоолоо яана гэж байгаа бидэнд тэр ямар хамаа байх билээ. Надад ипотекийн зээлийн хүүг хойшлуулахын зэрэгцээ гэр хороололд амьдарч байгаа иргэдийн хашааны түрээсийн мөнгийг хөнгөлөх шийдвэр гаргасан бол харин ч бүр илүү үр өгөөжтэй шийдвэр байх  байсан болов уу гэж бодогдсон. Үгүй ядахдаа цахилгааны мөнгийг гурван сараар тэглэдэг ч юм уу. Гэр хорооллын иргэдэд чиглэсэн ганц ч шийдвэр гарсангүй. Хүнсний талон, хүүхдийн мөнгөөр тусалж байна гэж тэд бодож байгаа бололтой. Үнэндээ, хүнсний талон авах ёстой ч авч чадахгүй байгаа олон айл бий шүү дээ. Хүнсний талон хэсгийн ахлагч, халамжийн мэргэжилтний өнгө үзэмжээр олгогддог гэдгийг гэр хорооллынхон бүгд мэднэ” гэлээ.

            Уулзсан, таарсан болгон "Таксинд явдаг, зах дээр зогсдог гээд өдрийнхөө орлогоор амь зуудаг иргэдийн амьдрал  таг зогслоо. Хаанаас мөнгө олж, түлээ, нүүрсээ, хүнсээ авах юм” хэмээн гэр хорооллын мухар гудамжнаа хий дэмий бухимдацгаана.

Тэдний хийж чадах цор ганц зүйл нь ойролцоох хүнсний дэлгүүрт өр тавьж, оройн хоолоо аргалах. Өнөөдөр дэлгүүрийн эзэн сайхан ааштай, зээл өгөвч маргааш хэрхэхийг мэдэхгүй. Хамгийн ойлгомжтой нь ийм өдрүүд удаан үргэлжлэхгүй. Магад нэг л өдөр дэлгүүрийн эзэн "Бараагаа татахад ч хүндрэлтэй боллоо. Өр тавихгүй шүү" гэвэл тэд хэд ч хоног хоосон хонож мэднэ.

        Үргэлжлэл бий