"БИД-ТЭД" НОМООС ОНЦЛОХ ТАВАН ЗҮЙЛ

Д. Бямбасүрэн:
Соёл урлаг- Оюунт Монгол

2022-05-19, 548

Эргэлтийн цуврал номын санд багтсан "Бид тэд" ном нь эргэлтийн үе үеийн сэтгүүлч, уран бүтээлчдийн бүтээлээс бүрдсэн юм. Уншигч танд тус номоос онцлох таван зүйлийг хүргэе. Тус номд нийт найман уран бүтээлчийн тэмдэглэл, сурвалжилга, ярилцлага, орчуулгаас сонгож оруулсан байгаа бөгөөд бүгд өөр, өөрсдийн өнгө аяс, жин баныг илтгэж байгааг уншигч та анзаарах болов уу.

-ТЭМДЭГЛЭЛ БОЛОН ХӨРГИЙН ТӨРЛӨӨС ОНЦЛОХУЙ-

Сэтгүүл зүйн тэмдэглэл болон хөргийн төрлөөр бичихээр зэхэж буй, сонирхож байгаа хэн бүхэн сөхөж харж, уншиж болох бүтээл тус номд цөөнгүй.

Тухайлбал, сэтгүүлч Э.Эрдэнэцэцэгийн "Намайг хүлээн дүнхийх нутгаа санасан нүүдлийн шувуу, би" хүй цөглөсөн нутгийн тухай тэмдэглэл,. "Мангасын амны "хар хумст" ажил олгогч болжээ" зэрэг бүтээлийг нэрлэж болох байна. Харин Эргэлт.мн мэдээллийн сайтад олон улсын мэдээллийн албаны даргаар ажиллаж байсан Х.Одончимэг сэтгүүлчийн хөргүүд ихэд амттай төдийгүй сонирхолтой гэдгийг эл номоос харж болох болов уу. Үүнд,"Нэгдүгээр сарын хавар", "Сарны хүүхдүүд", "Хэн ч тийм гүнээс намайг хайж зүрхлээгүй", "Хүн байхын урлаг" зэрэг бичвэрүүдийг харж болох юм. Мөн А.Марал сэтгүүлчийн "Тэр үзэгдэгч далавчтай", "Анудар биш Анудар" зэрэг хөрөг бичвэрүүдийг дурдаж болно. Эл хөрөг, тэмдэглэлийн бичиглэлийн хэлбэр, тухайн зочин болон уран бүтээлчээ илэрхийлсэн байдал нь энэ төрлийг сонирхож байгаа сэтгүүлчдэд том үлгэр дууриалал, өөрөөр сэтгэх нэгэн өнцөгийг өгөх болов уу. Тэр дундаа залуу сэтгүүлч А.Маралын дээрх хоёр хөрөг нэгээхэн өвөрмөц бөгөөд сонгож авсан хоёр уран бүтээлчийн хувьд хоёул залуудаа хорвоог орхиж, богинохон хугацаанд чамгүй зүйлийг хийж бүтээсэн, сонин сонирхолтой амьдарсан хүмүүс.

Тэднийг илэрхийлж, бидэнд ойртуулж, хамгийн ойроор буулгаж, санах нэг нь санахдаа, дурсах нэг нь дурсахдаа сөхөх хоёр том хөрөг эл номд багтсан гэдгийг мөн онцлон дурдах нь зүйтэй болов уу.

-ОНЦЛОХ ЯРИЛЦЛАГУУД-

Сэтгүүлчээр ажилладаг, сэтгүүлч болохоор хэн бүхний хамгийн ойрын төрөл бол ярилцлага. Тэгвэл энэхүү номд орсон уран бүтээлчдийн ярилцлага мөн өөр өнцөг, өнгө төрхийг илтгэж байна. Г.Ган-Эрдэнэ сэтгүүлчийн сонирхолтой ярилцлагаас дурдах юм бол " Л.Данзанравжаа "Улсын наадмын хоёрын даваанд Мөөёө аваргыг унагадаг "Дүлий" цэрэг чинь бий шүү дээ" , Ж.Ганцэцэг нийтлэлч Монгол Улсын Ерөнхийлөгч асан Н.Энхбаяртай хийсэн " Намайг 12 хоног хуурай өлсгөлөн зарлаж байхад тэд үхчихээсэй л гэж бодож байсан" гэх ярилцлага, Г.Жавхлантгарьд сэтгүүлчийн найруулагч, жүжигчин С.Баттулгатай хийсэн "Би голын эрэг дээрх салхинд найгах бургас шиг намуухан хүн", жүжигчин Б.Даваажавын "Би маш баян хүн", сэтгүүлч Б.Отгонзаяагийн "Нацагдоржуудад найдаж болно", "Б.Бямбабаярын "Нэрт дууч Н.Төмөрхуягийн ач нараас нэг нь тодорч л таараа. Түүнд дуу бүтээж өгчихөөд найзынхаа араас сэтгэл дүүрэн очно доо гэж боддог" гэх зэрэг ярилцлагыг онцлон харвал улс төрч, уран бүтээлч, хувь ажил мэргэжилтэй хүмүүсийг цөм тус бүрийнх нь онцлог, зан төрх, хувь хүнийг нь илтгэсэн, илэрхийлсэн ярилцлагууд байх бөгөөд ярилцлагын төрөлд мөн л жишээ болгож харах, суралцах бүтээлүүд гэж хэлэхэд буруудахгүй болов уу. Нөгөө талаар уран бүтээлчийг хувь хүн талаас нь нээсэн ярилцлага ч энд байгааг уншигч та анзаарах биз ээ.

-ХАМГИЙН ЗАЛУУ СЭТГҮҮЛЧИЙН БҮТЭЭЛ-

"Бид тэд" номонд бүтээл нь багтсан сэтгүүл, уран бүтээлчдийн дотроос нэг онцлох зүйл нь залуу сэтгүүлч Ц.Эрхэмбаярын бүтээлүүд юм. Энэ жил арванхоёрдугаар ангиа төгсөж байгаа тус сэтгүүлч "О.Анужин: Холливудын алдартай жүжигчин болно", "Б.Мөнх-Амин: Зохиолч нь тийм гоё бичсэн байхад буруу л орчуулчихвал яана гэж байнга бодож хичээсэн" зэрэг ярилцлага багтсан байгаа юм. Арван жилийн сурагч мөртлөө ах, эгч нараасаа дутахгүй ажиллаж, хүүхэд, багачуудтай ярилцлага хийж, тэднийг өөрийнхөөрөө нээж байсан нь эл номын сэтгүүлч, уран бүтээлчдийн доторх нэг онцлог юм.

-ӨӨР ӨӨРИЙН ӨНГӨ АЯС, ХЭЛБЭР-

Эл номын найман сэтгүүлчийн ихэнх нь залуу уран бүтээлчид байх бөгөөд тэдний зөвхөн 1-4 бүтээл сонгогдон орсон. Гэсэн ч уншигч таны тэдний бүтээлээс анзаарах ёстой нэг онцлог бол өөр, өөрийн өнгө аяс, үнэр амт, бичиглэлийн хэлбэртэй байгаа байдал. Хэн ч хэнийгээ давтаагүй, дагаагүй. Цөм өөр, өөрсдийнхөөрөө зочноо нээж, тэмдэглэлээ бичиж, сурвалжилгаа бичиж, орчуулгаа буулгажээ. Энэ л "Тэд бид" номын томоос том онцлог болов уу. Товчхондоо найман уран бүтээлчийн найман өөр ертөнц эл номд багтжээ. Тэгэхээр нэг хүний бүтээлийг дагнан уншихаас илүүтэй найман өөр сэтгүүлчийн өнгө төрх, хэлбэрийг унших нь уншигчийн хувьд ч сонирхолтой байх болов уу гэж найдаж байна. Сэтгүүлч хүнд өөрийн өнгө аяс хамгаас чухал гэдгийг тэд мэдэрч, тус бүртээ зам харгуй, зүг чигтэйгээр оршиж байна.

-ДУУ ТӨРСӨН ТҮҮХ-

Номын арын хуудаст багтсан "Дуу төрсөн түүхүүд" бол эл номоос уншигч унших нэгэн онцлог хэсэг. Бидний сэтгэл зүрхэнд хүрсэн олон сайхан дуу, уран бүтээлүүд тухайн цаг хугацаандаа хэрхэн төрж, анхлан санааг нь гаргаж байсан гэдэг сонирхолтой. Тэгвэл эл номоос уншигч та "Гал тэргэнд "амилсан зүүдэн бороо", Ш.Гүрбазарын " 40 хуудас ноорог шүлгээс " төрсөн" миний Монгол наадам дуу", "Анхны хайр", "Энх улирал", "Алтан намар" дуу модны сүүдэр, онгоц, гадаадын гудамжинд "амилжээ", "Нэгэн залуу" луу даруухан залууд зориулж дуу хийе гэх бодлоос" төржээ" зэрэг дуу төрсөн түүхүүдийг уншиж болох байна. Санамсаргүй, санаатай, хурдан, удаан, гэнэт гэх зэргээр тухайн цаг үедээ уран бүтээл болж, хүмүүсийн сэтгэл зүрхэнд хүрсэн тус бүтээлүүдийн тухай хэзээ ч уншсан уйдахгүй болов уу гэж бодож байна.