"Амьдрахуй"-г үзлээ. Юу ч болж байсан уужимхан амьсгалаад, уучилж тэнийгээд амьдрахыг харлаа. "Зовлон хүнийг агшаан хумьдаггүй юм байна. Харин ч түүнтэй нүүр тулсан нэгний зүрх сэтгэл, ухаан бодлыг өргөн томсгодог байх нь” гэсэн бодол зүдгүүр бартаатай замд туж дайралдах цөхрөл, гомдол, хагацал, харууслын "мөндөр"-т хэдэнтээ цохиулчихаад зогсож буй жүжгийн төгсгөл дэх Фуй Гүйг хараад бодогдсон юм. Тэр надад зовж дууссан биш, харин ч зовлонгоо эрмэгхэн туулчихаад, жаахан л элэгдэж зогсоо нэгэн шиг л харагдсан. Түүнээс өрөвдөм, өмнөөс нь өвдөн шаналж, гуниглам дүр огт биш. Цэнгэл жаргал, эд хөрөнгө, баян чинээлэг, дэгжин Фуй Гүйгээс л тэр эхэлсэн. Амьдралын эхэнд угаас хүн бүр тийм ихэмсэг зогсдог байх. Гэхдээ тэр жаргалд ташуурч, эхнэрээ хүртэл түлхэж, үнэтэй гэсэн бүхнээ мөрийтэй тоглоомд тавиад туучихсан дүүрчихсэн ихэмсэг байв.
Амьдрал гэгч урьтаж таахад бэрх өдөр хоногуудынхаа чухам алинд нь зовлонг нууж, аль үедээ нугачин дарж, хэмхчин нүдэхийг бидний хэн маань ч мэдэхгүй. Гагцхүү жаргал, зовлон хоёулаа л амьд явах аль нэг цаг хугацаанд ээлжилж тосно гэдгийг цөм мэддэг. Фуй Гүй аавынхаа "Хүрэл зоосыг өөрөө хүргэж өг" гэсэн үгэнд орж, яс яйрах шахам байж зоосыг дамнуургаар зөөж худалдаачинд хүргэж өгөх тэр өдрөөс л аливааг ухаарч, юмсыг ойлгож эхэлсэн. Энэ тухай зохиолд “Торгон цамц минь цоорч, мөр минь холгож цус шүүрсэн нэг өдөр тийн шувтарлаа. Би нулимс дуслуулсаар гэр өөдөө гэлдрэв. Ганцхан өдөр зоос зөөхөд л ингэж яс яйрах шахаж байхад энэ мөнгийг олох гэж хэчнээн хүн шар махтайгаа хатсаныг би таашгүй. Үүнийг л ухааруулах гэж аав минь хүрэл зоос зөөлгөснийг би сая ойлгов..." гэж өгүүлдэг. Эндээс түүний ухаарах тусам сорилт нь хүндрэх амьдрал эхэлж буй юм.
Гэхдээ мэдэх, мэдрэх хоёр ондоо. Тэр ч үүднээс одоогоос зургаан жилийн өмнө монгол уншигчдад энэхүү роман орчуулагдан хүрэхэд нь л халуун зуухнаас дөнгөж гарсан шинэхэн талх шиг л "амтархан" уншсанаас хойш өчигдөр тайзнаа жүжиг болгон тавьсныг нь үзлээ. Бүтэн гурван цаг гаруйн хугацаанд нэг хүний амьдралын түүхийг, тэр дундаа зовлон бэрхшээлийг нь ямар ч хаалтгүйгээр тольдон харж сууна гэдэг ёстой л хүлцэхүй байв. Хүний зовлонг дэргэдээс нь харж сууна гэдэг яавч таатай мэдрэмж биш. Яагаад ч юм хэрэгт дурлаад байгаа мэт, бүр нууц юмыг нь олоод мэдчихсэн мэт гэмтэй санагддаг билээ.
Ном бол өөр. Уншиж байгаад залхуутай, эсвэл тун ойлгомжтой атал давтан нуршсан байвал алгасаж эргүүлээд, өөрт таалагдсан мөр, хэсэг, яриаг нь түүж уншиж, тэмдэглэж болдог. Жүжиг харин тийм биш. Би нэгэнтээ үзнэ гээд суудалд суусан л бол тэвчээртэйгээр дуусгаад л гарах учиртай. Багадаа уг нь их хэрэгт дуртай байж билээ. Одоо тэгсэн бусад хүн, тэдний амьдрал ямар байх нь огт хамаагүй санагдаж, хэрэв хэн нэгэн надад амьдралаа ярих гэвэл сонсохгүйн тулд эвтэйхэн аргалан бултах арга сэдэж ч мэдэх болсон. Гэсэн ч Фуй Гүйн зовлон, жаргалыг мэдэрч, тэдний гэр бүлийн зовлонг нэгэн үдэш бусад үзэгчийн адил зугтаалгүйгээр сонсож чадсан байх аа гэж бодож байна.
-ЖҮЖИГТ-
Жүжигт Фу Гүйгийн амьдралын түүхийг харуулахдаа цаг хугацааг ухраах, урд, хойно нь оруулах байдлаар хоймслон "томж" үзүүлсэн ч хэтэрхий сунжирсан байв. Мөн цагаан, саарал бөмбөлгүүд тайзнаа удаа дараа гарч ирсэн нь анхаарал сарниулж, нэг тийм төвөгтэй, болхи байдлыг үүсгэж байсан. Мөн түүний амьдралын зарим хэсгийг зурвас солигдон үзүүлэх байдлаар шийдсэн бол магад жүжиг хэт удаашрахгүй байсан болов уу. Ерөөс "Жаахан хасаж танасан бол жин бан нь таараад тун гоё болох байж дээ" гэсэн бодол л төрж байв.
Хошин урлагийн тайзнаа бүтээсэн хөгжилтэй, хэрсүү, дотно дулаан олон сайхан дүрээрээ ард түмэндээ хайрлагдсан МУГЖ Д.Баттөмөр Фу Гүйн дүрийг яах аргагүй чадвар, туршлага заан бүтээжээ. Уналт, босолт, нуралт ихтэй энэ дүрийг тэр хэтрүүлсэнгүй. Харин Гавьяат жүжигчин Д.Ганцэцэг дүрдээ гүйцэт, яс ажиллах онцгой чадвар нэвт шингээстэй уран бүтээлч гэдэг нь Фу Гүйн эхнэр Жя Жэний дүрээр дахин батлагдлаа. Тэр эцсээ хүртэл сайн хань, ээж байж, зорьсондоо хүрч чадсан. Гангын гал дүрэлзэм үйлдвэрт галзуурахаас наахнуур ажиллаж гишгэж чадахгүй болж хөлөө муутгасан ч юунаас ч халирч буцаагүй, бас амьдралын асуултад зоригтой хариулж, чин үнэнч үлдсэн эмэгтэй. Алим модноосоо унаад холдохгүй гэж жүжгийн эхэнд Фуй Гүй аавтайгаа мэтгэлцэн байсан бол Жя Жэн бие сэтгэлээрээ эд хөрөнгө, мөнгөнд идэгдсэн ааваасаа тун өөр нэгэн байв. Тэр амьдралын жинхэнэ мөн чанар, утга учир, амтыг мэддэг нэгэн байв. Цаашлаад Ардын жүжигчин Г.Мягмарнарангийн нөмөр тулхтай тоглолт, мөнгөнд нүд нь сохорсон хахир хүйтэн хадам эцгийн дүрийг Гавьяат жүжигчин Ц.Төмөрбаатар сэвхийтэл аваад гарч байгаа бол жүжигт өнгө, дэм нэмэх хүчирхэг хоолой, хурц тод илэрхийлэл гарцаагүй Гавьяат жүжигчин Б.Нармандахынх байв. Тайз, дэлгэцийн эдгээр томчуудын араас Фуй Гүйн амьдралыг голлон сүйрүүлэгч зэвүүн муухай инээсэн Лүн-Эрийн дүрийг жүжигчин Ө.Мөнгөнтулга чадварлаг үүрч гарсан бол Г.Амгаланбаатар жүжигчин хатуу, зарчимч, зорьсондоо бат хүрдэг хотын захирагчийн дүрийг яс бүтээв.
Харин авхаалжтай, сэргэлэн эмчийн дүр яг л Б.Одгэрэл жүжигчнийх байсныг тодотгомоор байна. Мөн сумангийн даргад жүжигчин Б.Оюунбаатар, хотын захирагчийн дүрд жүжигчин Ц.Төгсбилэгт, ядуу дорой ч хүнийг хайрлаж мэддэг Фуй Гүйн хүргэн Ван Шиний дүрд Д.Мөнхтөмөр нар тоглосон нь тун сайхан сонголт байв. Харин мөрийтэй тоглоомын даамлын хөгжилтэй мөртлөө зальтай дүрийг "1984" жүжгээс хойш бидний танил болоод буй жүжигчин М.Мөнхбат бүтээжээ. За тэгээд цовоо цолгиун, хурдан шаламгай хүү Ёу Чиний дүрд залуу жүжигчин Г.Отгонбат тоглосон бол үзэсгэлэнтэй, энхрий зөөлөн Фэн Шя охины дүр жүжигчин Б.Должинсүрэнгийнх байж чадлаа. М.Батболд найруулагч, Т.Ариунчимэг продюсерын ийн бүрдүүлсэн баг үнэхээр чадварлаг байхаас гадна дүрүүд өөрсдийн онцлог, мөн чанар, зорилгоороо эрс ялгарч байсныг онцолмоор байна. Мэдээж энд романыг жүжгийн зохиол болгон бичсэн яруу найрагч, орчуулагч, зохиолч Мө.Батбаяр уран бүтээлчийг мартах аргагүй. Тэр бидэнд Хятадын алдарт зохиолч Үй Хуагийн энэхүү романыг эх хэл дээрээ унших боломжийг олгоод зогсохгүй ийн тайзнаас үзэх завшааныг үүтгэлээ. Түүнд баяр хүргэе.
Ийнхүү уран бүтээлчдийн гар, сэтгэл нийлсэн ажиллагаа, шүүсийг нь сайн шахсан "бяслаг" мэт энэ жүжиг ийнхүү үзэгчдэд хүрч эхэллээ. Жүжигт Фуй Гүйн ээжийн хэлсэн "Хүүхдүүд минь, ядуу дорой нь яах вэ, амьд явна гэдэг л сайхан шүү" гэдэг үгийг, Жя Жэны "Амьдрал бол будаа, тос, давс, цай, цуу, түлээ. Түлээ галын ундарга, будаа өлсөж цангахгүй байхын эхлэл, тос, давс цай, цуу бол амьдралын амт. Үүнээс илүү амьдралын амт надад хэрэггүй, аав аа" гэх үгсийг төгсгөлийн оронд үлдээе.