• Өнөөдөр 2025-02-06

СЭТГЭЛД ЭГШИГЛЭДЭГ АЯЛГУУНУУД

      Хөдөлмөрийн баатар, Чингис хаан одонт, Төрийн шагналт, хөгжмийн зохиолч Б.Шарав гуайн аялгуунуудыг сонслоо. Өнө холд хүрэх, ойр дэргэдийн тухай сэтгэл онгичим бодлыг төрүүлж, зүсэр бороотой ийм нэг өдрөөр, эсвэл манант үдшээр л гэгээн алс тийш зорьё гэж өөртөө тогтлоо. Ийм дураар бодлыг зоргоор мэндлүүлж, сул дорой, ихэнхдээ л өөртөө итгэлгүй оршиж байдаг өчүүхэн надад тэнхээ өгч, түмэн учрал тохиох хүмүүний энэ харгуйд бид жаахан ч болов асаж явахыг энэ аялгууд л сануулдаг байна.

    Түүний бүтээсэн аялгуунуудаас урьд аль нэгийг сонгон сонсдог байсан бол энэ удаад жаахан дараалал зүйчлэлтэй, учир холбоостойгоор сонсохыг эрмэлзлээ. Тиймдээ ч эхлээд цагаан түнгийн дэрсээс сэрсэн талд хүрэв. Дэрст тал бол бага нас. Тиймдээ дотно урин дурсамжууд эндээс хөвөрч, нэхэн бодсон дурсамждаа анир гүмхэн зүйрмэглэж байхуйд хөгжмийн түргэн хэмнэл талыг сэрээнэ. Нэгэнтээ сэрж амилсан тал нойр нь ханасан хүүхэд шиг л золбоотойхон дэрвэлзэж, сэргэлэн цовоо өндөлзөх шиг. Тал ингэж хөөрч онгирдог байх нь. Гэхдээ өнөөх аялгуу төд удалгүй хөөрч доргисон талыг намжааж зөөлөн сэтгэлийн эгшгээр бүүвэйлж эхэлнэ. Дурсамж руугаа нэг очиж, хоргодонгуй буцан алхаж, хаачихаа мэдэхгүй эргэлзэн үймэрч байсан сэтгэл сая нэг яах учраа олж байна уу гэлтэй зөөлрөн дэвтэж, өнөөх онгирон дэвэрч, тонгочин хөдөлж байсан хязгааргүй уудам талын үзүүрээс айсуй баярын уянга түрж ирнэ. Энэ үест гэгээн алсын зам тэртээд тодорч, түүгээр энэ бүх аялгуудыг тээн алхаж, чимээ шуугианаас сая нэг амар амгаланд хүрэх гэж байх шиг зөн төрнө. Ийм нэг дарааллаар эрхэм хөгжмийн зохиолчийн бүтээлүүлийг эгнүүлэн сонсоход хэний ч дотор тогтнуухан орших аргагүй юм. Угаас сонсогчид түүний хүнд, хөнгөн, ойр, дөхөм, хол, алс аялгуунуудаас сэтгэлийнхээ аяс, оршихуйнхаа өнгөд нэхэгдэн буйг л сонсож, сэтгэлийн жолоо нь алдуурч, ахуйн олон хүлээсээс тайлагдаж, өөрийгөө сулдаа тавин, амарч, бодож, хаа хүрэхээр хөлөө эцтэл яваагаа тогтон нэг боддог нь гарцаагүй. Одоо дээрх сэтгэлд эгшиглэдэг аялгуунуудыг тус бүрд нь тэмдэглэснээ уншигч тантай хуваалцъя. 

                   -ЦАГААН ТҮНГИЙН ДЭРС-
 

 
        "Цагаан түнгийн дэрс" эгшиглэхэд гэрэлт бага нас минь угтаж, цэл залуухан ээж минь намайг тэврэн өхөөрдөнө. Л.Банзрагч дуучны дуулдаг энэ дууг сонсох бүрдээ клипнийх нь оронд өөрийн бага насаа оруулан бодож, бага байхад заримдаа хачин их гуниг төрүүлээд байдаг цагаан дэрст тал нүдний өмнө тодордог. Ямар ч өнгөгүй элстэй тийм нэг амтгүй тал уйтгартай. Гэхдээ одоо бол нэхэн бодож, санаанаасаа татан эргэмээр тийм дотно дурсамж, хамгийн дулаан өнгө. Дурсамж дундаа гэрийн сүүдэрт ээж намайг өвөр дээрээ суулгаад үсийг минь самнаж өгөхөд, тэртээд зурайх салаалсан зам руу ширтэж, түүгээр амттан зардаг машин ирээсэй гэж хүлээдэг байсан үе шууд л санаан дотроос ургаж, үгүйлэгддэг. Одоо харин ээж нас нэмж, би том болсон болохоор энэ дуунд тохирох клип лав өнөөд төрөхгүй. Харин  тоодойсон дээлтэй томоогүй бага насыг минь тээж эгшиглэдэг сайхан аялгуу яах аргагүй энэ мөн билээ.
 
              -СЭРСЭН ТАЛ-
 
      Бага насныхаа тухай бодлоос шууд сэрсэн талд хүрлээ. Холоос харахад зэрэглээтэн мяралзах тал ойртохоор юу ч үгүй хоосон болоод нэг их хуурдаг даа. Ямартай ч "сэрсэн тал"-ыг сонсохоор сая л нүдний өмнө тогтуухан байсан тал шуудхан дэггүй, ер бусын болон хувирдаг. Салхи  хурдтайгаар салхилж, талын өнгө дорхноо сэргэж, өндөр ургасан өвснүүд үзүүрээрээ шүргэлцэх шиг.  Ерөөс талд буй бүхэн энэ аялгууг эгшиглэхээр л нийтээрээ бүжиглэнэ гэж үгссэн шиг хөдөлгөөнд орж, морьд дэргэж, газар доргиж, нэг л эмх замбараагүй болж эхэлнэ. Уйт талыг сэрээж, хөөргөж, төвөргөөх ийм нэг аялгууг сонссон хэний ч хийморь сэргэх шиг болно.
 
              -СЭТГЭЛИЙН ЭГШИГ-
 

 
        Хамгийн хүнд нь энэ. Ерөөс энэ аялгууг сонсохоос өмнө, дараа нь гэж хуваавал тохирно. Сонсох даруйд гарцаагүй  хоёр өөр болж, хумигдаж нэг, дэлгэгдэж нэг оршдог. Сэтгэл бүхнийг удирдаж, бүхэнд нөлөөлж чаддаг атлаа нэн ч удаа гарт баригдаж, нүдэнд харагдаж байгаагүй. Хийж байгаа юмс, хэлж байгаа үгнээсээ л түүнийг бид харж, олж, мэдэрдэг. Тэгвэл тэр зүгээс аялгуу төрж эгшиглэнэ гэдэг дотор буй бүхнийг төнхөж, олон хүний өмнө илчлэн тавьж, тогтоон боосон бүхнийг хайлуулан урсгаж, жолоо сулбуургүй сулд нь ганхуулна. Сэтгэл эгшиглэж байна гээд бодохоор энэ аялгуун дотор юунд ч баригдаагүй, хоригдоогүй, бүхнийг хайрлан энэрсэн, зөөллөн тайтгаруулсан зүйл хөвөрч, хөлбөрч байна гэхээр сонсож буй хүний сэтгэл ч өчиггүй бууж өгч, хамаг бүхнээ асгаж эхэлдэг. Сэтгэл сэтгэл рүүгээ ийн холбогдож, нэгдэж, нэг нэгийгээ уудлан дэлгэж, суллан хөнгөлж чаддаг юм байна. Хүндээс хүнд зүйл гэдэг сэтгэл л юм байна. “Сэтгэлийн эгшиг” надад ийм л бодлыг төрүүлнэ.
 
                -БАЯРЫН УЯНГА-
 

 
         Цав цагаан даашинз өмссөн эмэгтэй, хар хослолтой залуутай тайзны голд бүжиглэнэ. Ямар уян налархай хөдөлж, уйтгарт энэ ахуйгаас тасарч чадаж байна аа. "Баярын уянга" хөгжмийг сонсохоор ийм дүрслэл бууна. Тэгвэл ерөөс баяр гэдэг цагаан даашинз, хар хослол, уянга гэдэг түүнийг өмсөн бүжиглэх хосын хөдөлгөөн, бүжиг юм биш үү. Баяр дандаа л догдлолоос эхтэй. Удаан үргэлжилж хөврөхөөрөө харин уянга ухаарлын тойрогт хүргэж, нэг мэдэх нь ээ бүхэлдээ уярал хайраар дүүрдэг мэт. Сайхан зүйл харин үүрийн ягаан гэгээ шиг хүний сэтгэлийн баяр догдлол, уярал хайраас эхэлж, үүр цайж, нар мандах шиг амьдрал үргэлжилж, сэтгэл тэнийж, хумин хумигдах хүртлээ өнөөх л баяр гунигаараа тэжээн тэтгэж, өнгө гэгээ нэмдэг мэт. Энэ аялгуу угаас үргэлж хүмүүний баярт үед эгшиглэдэг. Ийм хувь заяаг хөгжмийн зохиолч энэ эгшигт олгож шүү дээ. "Баярын уянга"-ыг сонсоход энэ удаад лав ийм л бодол төрж, давтан сонсож явахад өөр олон бодол нэмэгдэх биз ээ.
 
        -ГЭГЭЭН АЛС-
 

 
         Энэ бол чин хүсэл. Эндээс ч гэгээн, аниргүй, амар тайван алсад хүрэх бол хэний ч чин хүсэл. Тийш зүлэгт ногоон тал, зүсэр бороо, манант үдэш, намрын сүүмгэр оройн алинаар ч явж болох. Гэгээн бүхний зам угаас хамгийн сайхнаар л гэрэлтэн зурайж, хамгийн дуртайгаараа л хүн зорчин хүрдэг байх. Гэхдээ эндэх ч бас гэгээн алс биш гэж үү. Бидний очих гээд буй гэгээн алсын тэндээс эндэх бол мөн л алс, хол, хүрч үзэм газар байж таараа. Энд амар тайван, дотно дулаан, амьдарч дассан, сэтгэлд дотно бүхэн бий. Үүнийг гэхдээ гэгээн алсад, үргэлжийн тэмүүлж, сэтгэл татаад буй бүхэн рүү хүрч л мэдэх байх. Б.Шарав гуай харин аялгуугаараа биднийг тэртээд торох юмгүй хүргэж, алсыг мөрөөдөгч хэнийг ч бодол, сэтгэлээр нь илгээж, дотоодод нь амрааж, тамирыг нь нэг сэргээж, ахуйд нь буулгадаг. Одоо бол би хөвж явна, хөөрч явна. Магад энэ гэгээн алс байх. Төд удалгүй дасал болсон бүхэндээ бууж, дахиад л гэгээн алсыг мөрөөднө. 

     Энд зөвхөн түүний зохиосон хөгжмийн аялгуунуудаас цөөнийг нь, өөрөөр хэлбэл сонсдогуудынхаа тухай л бодлоо буулгалаа. "Чингис хаан" дуурь тэргүүтэй олон гайхалтай симфони, балет, хөгжмийн бүтээлүүд бий. Дээрх аялгууд бол хүн бүрийн сэтгэлд, оршихуйд хамгийн ойр оршиж, утга агуулгын хувьд тун дөхөм тэмтрэгддэг байх. Хааяа ч болов энд буй бүхнээс түр холдож түүнийг эгшиг аялгуунд саатаж байгаарай. 


СЭТГЭЛД ЭГШИГЛЭДЭГ АЯЛГУУНУУД
АНХААР! Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууныг баримтална уу. Ёс бус сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Мэдээний сэтгэгдэлд ergelt.mn хариуцлага хүлээхгүй.

Нийт сэтгэгдэл: 3
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2025-02-06 11:05:33
    Zochin..: Bas iim tirgon engiin medremjtei setguulch bdag l aj.....amjilt
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2024-06-23 12:12:06
    zochin: uurd dursagdach aguu uran buteelch ! tuunii ger buld eruul enchiig chusii.
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2024-06-23 09:55:25
    Tumuruu: Gegeen alsad odokh yum san... aguu buteel
Шинэ мэдээ
Нийтлэлчид
Монгол Улс, Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг, VIII хороо, "Ардын эрх"-ийн байр, Гуравдугаар давхарт Эргэлт.мн редакц
7509-1188