• Өнөөдөр 2024-04-19

Бүгд ойлгох хэлийг зохиогч Эли Сааб

2020-08-30,   358

...Загвар бол бүхний ойлгож чадах хэл. Гоё чамин, тансаг гэхээс илүү өөрийгөө хэн болохыг, хэн байж чадахыг илэрхийлэх увдистай зүйл билээ. Хувцас загварын гол чиг хандлагыг үргэлжид захирч ирсэн Парис, Итали, Испани, хожим Английн ноёрхлын дунд ямар нэгэн дэмжлэггүй, хэнээс ч хараат бус орж ирсэн, “гаднын” эрхэм тийм олон бус. Хэдэн зуун жилээр уламжлагдан тогтсон загварын хаанчлал тэнгэрт хадсан үнэтэй, тансаг брэндүүдийг зах зээлд төрүүлэн, дэлхий даяар хэдэн арван сая бүсгүйн мөрөөдөл болсон бүтээгдэхүүн үйлдвэрлэж, нэр алдар, эрх мэдлийн оргилд хүрэгсдийн өөрсдийгөө илэрхийлэх нэгэн зүйл болж чадсан  ч хэн хүссэнд нь хаалгаа нээдэггүй босго өндөртэй ертөнц хэвээр л байна. Өөрийн гэсэн хатуу дэг жаягтай тийм ертөнцөд нэрээ тунхагласан загвар зохион бүтээгч, “хөндлөнгийн хүн” бол Эли Сааб.
 
“Санаандгүй ирдэг  амжилт гэж үгүй” 
 
Газар дундын тэнгисийн зүүн эргийн уулархаг бүсэд орших Ливанд 1975-1990 онд үргэлжилсэн иргэний дайн Арабын ертөнцийн банк, санхүүгийн гол төв гэгддэг байсан тус улсын 150 мянган иргэний амийг авч, цэцэглэж асан эдийн засгийг нь сүйрүүлсэн юм. Аймшигт дайн эхлэхээс 11 жилийн өмнө Эли Сааб Ливаны нийслэл Бейрутад мэндэлжээ. Католик шашинт, модны худалдаачны гэр бүлд төрж өссөн тэрбээр хүүхэд байхдаа оёдол эсгүүр сурахдаа хожим хойдын амьдралаа үүнд л зориулна гэдгээ баттай мэддэг байсан гэдэг. Тусгай сургууль төгсөөгүй, гэрийн боловсролтой, оёхоос өөр зүйлд төдий л гарамгай бус 18 настай залуу Бейрутад загварын брэндээ үндэслэсэн нь шинэ цагийн загварын супер од болох эхлэлийг тавьсан нь тэр. 
Даашинз бүрээс нь харж болох дорнын соёлын элементүүд, тэр дундаа хээ угалз, шигтгээ, оёдол, чимэглэл бүхэн ч үүнд л зориулагдсан. Эли Сааб нэг даашинзыг гурван сар орчим урладаг. Хатгамал, чимэглэл, чулуун шигтгээг наах, тогтоох зэрэг ажиллагааг нь 600 хүн нэг бүрчлэн гүйцэтгэнэ.
... Эх оронд нь дайн ид дэгдэж байсан 1981 онд Парист хувцас загвараар суралцсан юм. Дайн дажнаас дүрвэсэн олон араб залуу Парисын хаяа бараадан, хар бор ажил хийж, олонх нь тэндээ үлдсэн бол Эли Францаас сурч болох бүхнээ сураад л эх нутагтаа буцсан. Гудамжинд буун дуу тачигнасан өдрүүдэд урландаа суугаад үйлчин бүсгүйчүүдийн хамт хуримын даашинз бүтээн суусан тэрбээр хожим Парист алдартай дизайнер, “улаан хивсний хаан”, дээдсийн хувцас урлаачийн хувиар суурьшсан билээ. 1997-1998 онд Итали, Монакод загварын цуглуулгаа танилцуулсан түүнд жинхэнэ алдар цууг 2002 оны Оскарын шагнал гардуулах ёслол жүжигчин Холли Берригийн өмссөн даашинз авчирчээ. Үүний дараа загварын нийслэл Парисын өндөр загварын үйлдвэрчний эвлэлийн хороо Эли Саабыг гишүүнээр элсүүлж, үүнээс хойш энэ хот үүд хаалгаа дэлгэсэн юм. 
 
... Холливудын жүжигчид, алдартнуудаас эхлээд орчин цагийн хаадын гүнж, язгууртнуудыг хувцаслагч Эли Сааб гэхдээ энэ бүхэнд хүртлээ олон жил, тасралтгүй ажиллаж ирсэн агаад ерөөс тохиолдлын, санамсаргүйгээс хүрчихдэг амжилт  үгүй гэж үздэг. Загварын олимпыг эзэгнэхийн тулд дан ганц авьяас хангалтгүй. Өөрт буй бүхнээ, тэр дундаа авьяасаа хэрхэн, яаж ашиглахаас л хамааран амжилт ирдэг гэж тэрбээр ярьдаг.  
 
“...Загвар зохион бүтээгчийн хувиар анх Европт хөл тавьсан минь хамгийн хүнд сорилт байлаа. Намайг хэн ч мэдэхгүй, бид ердөө тэдний хувьд Ойрхи Дорнодын нэг араб хүн л байв. Хэдийгээр эх оронд минь, Арабт хүмүүс миний зохиосон даашинзыг сайн мэддэг ч Европт би ахиад бүхнийг тэгээс эхлэн, өөрийгөө бүтээсэн. Хонгилын үзүүрт гэрэл харагдахгүй ч зогсох эрхгүй гэдгээ мэдэрч байсан нь тэр үед надад тусалсан” гэж хожим тэр ярьсан. 
 
18 настайдаа “Elie Saab” дэлгүүрээ Бейрутад нээж байхдаа л тэр загварыг зөвхөн загварын төлөө зохион бүтээхгүйгээ мэдэж байв. Эдийн засаг, бизнесийн хувьд ашигтай байх, олон хүнд хүргэх, тив, дэлхийд бүтээгдэхүүнээ гаргахын тулд чадварлаг менежер, удирдагч байхад ч тэр суралцсан. Хувцас загварын бизнес бол асар олон ажлын байр бий болгож, соёлын хүрээнд санаанд оромгүйгээр бусдад нөлөөлж чадах өвөрмөц салбар. Ойрхи Дорнод, Арабын ертөнц, мэдээж төрөлх Ливаныхаа соёл, түүхийг түгээн дэлгэрүүлэхэд өөрийн хувь нэмрээ оруулахыг Эли Сааб хүсдэг. “... Миний хийж буй зүйл бусдад тодорхой хэмжээгээр нөлөөлдөг. Яг л кино шиг, эсвэр хөгжим шиг. Олон улсын загварын ертөнцөд анх хөл тавихдаа би өөрийнхөө, ард түмнийхээ талаарх ойлголтыг бусдад хүргэх, таниулах зорилго тавьж байлаа. Одоо өөрийгөө соёлын элч гэж бодох хэмжээнд  очоогүй ч Ойрхи Дорнодыг гаднын ертөнцтэй холбох гүүрийг байгуулахад тусалсан гэж боддог. Залуу загвар зохион бүтээгчдэд боломж олгож, тэдний хийснийг ч дэлхийд таниулах юм сан” гэж Эли Сааб өгүүлж буй. Үнэхээр ч орчин цагийн эрх чөлөөт, хөдөлмөрч, бүхнийг өөрөө бүтээж чадсан түүний түүх Ливаны залууст урам өгч, загварын ертөнцөд шинэ шинэ одыг ч төрүүлж байгаа билээ. 
 
Гайхамшигт Дорно 
 
Даашинз гэдэг түүний хувьд зүгээр нэг хувцас төдий биш. Эмэгтэй хүний гоо үзэсгэлэн, өвөрмөц төрх, өөрийн гэсэн ертөнцийг бүхэлд нь илэрхийлэхийн зэрэгцээ цор ганц гэдгийг тодотгох “хэрэгсэл”. Даашинз бүрээс нь харж болох дорнын соёлын элементүүд, тэр дундаа хээ угалз, шигтгээ, оёдол, чимэглэл бүхэн ч үүнд л зориулагдсан. Эли Сааб нэг даашинзыг гурван сар орчим урладаг. Хатгамал, чимэглэл, чулуун шигтгээг наах, тогтоох зэрэг ажиллагааг нь 600 хүн нэг бүрчлэн гүйцэтгэнэ. Очир эрдэнэ, маргад, сувд, шүрээр чимэглэсэн, тор, торго, хамба хилэн зэрэг тансаг зэрэглэлийн материалаар урласан даашинзууд нь 12 мянган ам.доллароос үнэ нь эхэлдэг. 
 
Захиалгаар бүтээсэн ийм даашинзны захиалга 20, 30, заримдаа 60-аараа ирдэг. 25 жилийн турш от-кутьюр зах зээлд оршин тогтнож, орон зайгаа эзлэн буй “Elie Saab”-ын бүтээгдэхүүнүүд бүсгүйн биенээс шууд эсгэсэн, ямар нэгэн эскиз гаргаагүй гэдгээрээ онцлог. Бүсгүй хүнийг улам эмэгтэйлэг, өөртөө итгэлтэй байлгах зорилготой энэхүү бүтээлүүд нь Бейрут, Лондон, Дубай, Нью-Йорк зэрэг 150 цэгт худалдаалагддаг.
 
Эмэгтэй хүн бол бүх зүйл 
 
Саабын амьдралд, ерөөс бүх л дизайнеруудын амьдралд эмэгтэй хүн чухал байр суурь эзэлнэ. Өөрөөр хэлбэл, эмэгтэй хүн бол тэдний хувьд бүх зүйл ( Домогт Версаче ингэж хэлсэн шүү дээ). Биеийн аль хэсгийг нь ил  гаргаж, аль хэсгийг нь далдлахаа сайтар мэддэг Эли Саабын дизайнд  автобус шиг том малгай, намирсан өд сөд, гялгар чимэглэлээр олны анхаарлыг татах шаардлага үгүй. Хэм хэмжээг баримтлах, хүчирхэг, өөрийн гэсэн өнгө төрхөө хадгалах, гол шугамаасаа хазайлгүйгээр өөрчлөгдөж чадах гэдэг Эли Саабт хамаатай. Орчин цагийг өнгөрсөнтэй, сонгодгийг авангардтай хослуулахдаа ерөнхий зохицлыг хадгалж чаддагаараа тэрбээр алдартай. 
 
... Хувцас загвар бол бүсгүйчүүдийн хувьд таашаал, тав тух байх ёстой гэж ноён Сааб үздэг. Тиймдээ ч Парис дахь гэрт нь эхнэрийнх нь хувцасны өрөө хүндтэй байр эзэлдэг. Хувцасны өрөөний ачаар тэр насан туршийн хайраа олсон гэдэг. Эхнэр Клодинийх нь эгч Бейрут дэх дэлгүүрээс хуримын даашинз сонгохоор ирж. Залуухан үзэсгэлэнт Клодиныг харсан Сааб анхны харцаараа дурлаад, эхнэрээ болгоно гэж өөртөө амалсан гэдэг. Ливан уламжлалын хуримд нь сүйт бүсгүйдээ сүйт хархүүгийн оёсон тансаг даашинз хэтэрхий чамин харагдаж байсныг одоо ч Сааб дурсан ярьдаг. 
 
Хувцас загварын хажуугаар Эли Сааб мөн зочид буудал, тансаг зэрэглэлийн байгууламжийн дизайн гаргаж, Ливаны их сургуульд загварын хичээл заана. Олон улсын стандартад нийцсэн бүтээл урлах, үүнийгээ бизнес болгох талаар ливан залууст заахдаа тэрбээр  олон жилийн өмнө дайны хүнд хэцүү цагт  бэрхшээлээс үл шантран хуримын даашинзаа урлаж суусан өөр шигээ дизайнеруудыг бэлдэж, загвар хэмээх бүгдийн ойлгож чадах хэлээр хүүрнэгчдийг  бэлдэхийг хүсдэг.  

 


Бүгд ойлгох хэлийг зохиогч Эли Сааб
АНХААР! Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууныг баримтална уу. Ёс бус сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Мэдээний сэтгэгдэлд ergelt.mn хариуцлага хүлээхгүй.

Нийт сэтгэгдэл: 0
Шинэ мэдээ
Нийтлэлчид
Монгол Улс, Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг, VIII хороо, "Ардын эрх"-ийн байр, Гуравдугаар давхарт Эргэлт.мн редакц
7509-1188