• Өнөөдөр 2024-03-28

SOS: Монгол Улс ирэх онд ГАДААД ӨРӨӨ төлж чадахгүй болж, ДАМПУУРАЛ зарлахад хүрэх нь

2023-03-04,   938

                             “Урдахаараа хойдохоо нөхнө” гэдгийн адил гадаад өрөө дахин нэг өр тавьж дардаг байсан үе ч ирэх жилүүдэд дуусгавар болох нь. Өнгөрсөн 10 жилийн хугацаанд зөвхөн хүүнд нь л 540 сая ам.доллар төлөөд байсан Чингис бондын өрийг 2022 оны эцсээр тэглэсэн ч Монгол Улсад 2025 он хүртэл дахин төлөх гурван бондын хуваарь бий. Харин олон улсын үнэлгээ тогтоодог байгууллагаас манай орны зээлжих зэрэглэлийн үнэлгээ ахиулах нь битгий хэл сөрөг “дүн” тавьсан нь гаднын зээл, санхүүжилт авах боломжийг зогсоож, бүр бондын дампуурал зарлаж болзошгүйг шинжээчид анхааруулж байна.

-ШИЛ ШИЛЭЭ ДАРСАН ГЭРЭГЭ, ХУРАЛДАЙ, НОМАД БОНДЫН ӨРИЙГ ХЭРХЭХ ВЭ-

Өнгөрсөн оны наймдугаар сард Дэлхийн эдийн засгийн тагнуулын албанаас гаргасан Азийн бүсэд дефолт болох эрсдэлтэй 40 орны жагсаалтад Монгол Улс багтаж, хэсэг шуугиан болсон. Тус албаны үзсэнээр “Монгол Улс 2022-2023 онд гадаад өрийн хүүгийн төлбөрийг нөхөх, урсгал, тэнцлийн алдагдлыг нөхөхийн тулд дахин шинээр өрийн асуудалд орно. Хангалттай санхүүжилтийн хүртээмж нь дотоодын өндөр инфляц, цаашлаад валютын ханш буурах магадлалын улмаас эрсдэлд орж болзошгүй” бөгөөд дефолт болох эрсдэл нь их хэмжээний гадаад өр. Тухайн үед Монголын гадаад өр 33.8 тэрбум ам.долларт хүрсэн. Харин 2022 оны эцэст гадаад өрийн нийт хэмжээ 32.4 тэрбум ам.доллар болж буурсныг төв банкнаас мэдэгдсэн юм.

 

                             Монгол Улсын гадаад өр оны эцэст тэрбум гаруй ам.доллароор буурсанд 2012 онд гаргасан 5.1 хувийн хүүтэй Чингис бондын үлдэгдэл төлбөр 136 сая ам.долларыг төлсөн нь том нөлөө үзүүлсэн. Гэсэн ч Чингис бондын өрийг тэглэхээсээ өмнө цар тахлын үеийн эдийн засаг, төсвийн дарамтыг бууруулахын тулд 10 жилийн хугацаатай Century бондыг гаргасан нь мөн л өрийг өрөөр дарсан хэрэг болсон. Нөгөөтээгүүр зөвхөн хүүнд 540 сая ам.доллар төлсөн Чингис бондын 5.1 хувийн хүүг Century бондын 3.5 хувийн хүү болгож багасгасан нь сайшаалтай. Гэлээ ч хэдэн жил дараа гэхэд Century бонд болон түүний өмнө Чингис, Мазаалай бондыг бага хүүтэй Номад бондоор арилжаалж, төлөх хугацааг нь хойшлуулсан нь таарч дахиад л өр нэхэгдэнэ.

 

Төв банкны мэдэгдсэнээр 2022 оны эцсийн байдлаар Монгол Улс нийт 32.4 тэрбум ам.доллар гадаад өртэй. Үүнд:

  • Засгийн газрын өр 7.6 тэрбум ам.доллар
  • Төв банкны өр 2.3 тэрбум ам.доллар
  • Хадгаламжийн байгууллагын өр 1.3 тэрбум ам.доллар
  • Бусад салбарын өр 8.8 тэрбум ам.доллар
  • Шууд хөрөнгө оруулалт, компани хоорондын зээл 12.2 тэрбум ам.доллар байна.

Харин Сангийн яамны мэдээллээр 2022 оны эцсийн байдлаар Засгийн газрын нийт өр 30.1 их наяд төгрөг. Тухайлбал,

Засгийн газрын дотоод өр 749 тэрбум төгрөг

  • Үнэт цаасны 749 тэрбум төгрөг

Засгийн газрын гадаад өр 28.1 их наяд төгрөг

  • Үнэт цаасны 9.5 их наяд төгрөг,
  • Зээлийн 18.5 их наяд төгрөг

Засгийн газрын өрийн баталгаа 721 тэрбум төгрөг

Барих, шилжүүлэх төрлийн концесс 510 тэрбум төгрөг байгаа аж.

Монгол Улс 2020-2024 онд нийт 5.1 тэрбум ам.долларын гадаад өр төлөх хуваарьтай. Тодруулбал, жилд 1.2-1.3 тэрбум ам.доллар төлнө. Одоогийн байдлаар “толгойны өвчин” болоод байсан Чингис бондын өрийг бүрэн тэглэж дуусгасан, Евро бондыг дахин санхүүжүүлж, Самурай бондын өрийг Хөгжлийн банкнаас бүрэн төлж барагдуулах төлөвтэй байгаа ч шил шилээ дарсан Гэрэгэ, Хуралдай, Номад бондын өр хүлээж байна. Дээр дурдсан 2020-2024 онд төлөх гадаад өрөөс 2023 онд Гэрэгэ бондын 800 сая ам.доллар, 2024 онд Хуралдай бондын 600 сая ам.долларын эргэн төлөлт үлджээ.

 

-МОНГОЛ УЛСЫН ГАДНЫН ЗЭЭЛ, САНХҮҮЖИЛТ ЗОГСОЖ, БОНДУУД ДЕФОЛТ БОЛЖ, ДАМПУУРАЛ ЗАРЛАЖ БОЛЗОШГҮЙ ГЭВ-

Олон улсын зэрэглэл тогтоодог “S&P” болон “Fitch Ratings”-ээс өнгөрсөн онд Монгол Улсын зээлжих зэрэглэлийг бууруулсан байдаг. Тэгвэл зэрэглэл тогтоодог тус байгууллагаас саяхан “Mongolian Mining Corporation”, “Энержи Ресурс” ХХК-ийн хамтран гаргасан MMC бонд хомстолд орж, дефолт болоход ойрхон байгааг анхааруулав.

ММС бонд 2022 онд тендер болон нээлттэй зээлд маш хямд үнээр арилжаалагдаж, 2024 эргэн төлөх 440 сая ам.долларын төлбөрөө 376 сая ам.доллар болгон бууруулсан. Тухайн үед шинжээчид 2024 оны нэгдүгээр улирал гэхэд л тус бондын үндсэн зээлийг төлж барагдуулах хангалттай мөнгөний урсгал бий болж байгаа тухай бичиж байлаа. Гэсэн ч тогтвортой сайжруулаагүй болон нөөц ашигласны төлбөртэй холбоотой бусад асуудал нөлөөлж, 2024 оны эргэн төлөлтөө хийх хангалттай нөхцөл байдалтай бус байгааг “Fitch Ratings” онцолсон байна. Хэрэв тус байгууллагын муу “дүн” тавьсан MMC бонд дефолт болбол Монгол Улсын зээлжих зэрэглэл дахин буурч, гаднын зээл, санхүүжилт авах боломжгүй болж болзошгүй аж.

 

                             Өнгөрсөн онд “S&P” болон “Fitch Ratings”-ээс Монголын эдийн засгийн өсөлт, зах зээлд “Тогтворжих боломжтой” гэж үзсэний үндсэнд зээлжих зэрэглэлийг нь “B” хэвээр үлдээсэн. Гэсэн ч энэ оны хагасаас гаргах үнэлгээний байгууллагуудын дүгнэлт зээлжих зэрэглэл, цаашлаад Монгол Улс дампуурал зарлах эсэхэд ч том нөлөө үзүүлэхийг шинжээчид хэлж байна. Урдахаараа хойдохоо нөхөж, өрийг өрөөр, бондыг бондоор дарж байсан манай орон гаднын зээл, санхүүжилт авах боломжоо хязгаарлуулбал дампуурал зарлахад тун ойрхон очсон гэнэ.

 


SOS: Монгол Улс ирэх онд ГАДААД ӨРӨӨ төлж чадахгүй болж, ДАМПУУРАЛ зарлахад хүрэх нь
АНХААР! Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууныг баримтална уу. Ёс бус сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Мэдээний сэтгэгдэлд ergelt.mn хариуцлага хүлээхгүй.

Нийт сэтгэгдэл: 6
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2023-03-02 07:17:00
    Иргэн: Юугаа хуцаад байгаан энэ хулгайч нарынхаа өрийг төлүүлж юун түрүү хятад өрөө дарахыг бод оо гудраачидын шаасан мөнгө гадаад өр элбээг дарчихна аа харин улсын орлого гээд дахиад шаахыг зөвшөөрөхгүй шүү ард түмэн
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2023-03-01 17:14:07
    irgen: B.Javhlan gedeg hulgaich HHB naas UIH d luivaraar garaad.uls orniig suiruulj bn.Ene hulgaichiig zailuulah geheer ueel Huuk ees n aidag uomuu.Uragiin modoo salgana.zailuulna gesen.ah duus.egner huuhedteigee zuuraldaad 24 on huleej bga uomuu.Javhlan.Hurelbaatar 2 iig olnii emne duujil.Mash ih munge zuvchuulj.gadaadad bol suregeeree yvaad urj bn.
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2023-03-01 17:13:58
    irgen: B.Javhlan gedeg hulgaich HHB naas UIH d luivaraar garaad.uls orniig suiruulj bn.Ene hulgaichiig zailuulah geheer ueel Huuk ees n aidag uomuu.Uragiin modoo salgana.zailuulna gesen.ah duus.egner huuhedteigee zuuraldaad 24 on huleej bga uomuu.Javhlan.Hurelbaatar 2 iig olnii emne duujil.Mash ih munge zuvchuulj.gadaadad bol suregeeree yvaad urj bn.
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2023-03-01 17:13:57
    irgen: B.Javhlan gedeg hulgaich HHB naas UIH d luivaraar garaad.uls orniig suiruulj bn.Ene hulgaichiig zailuulah geheer ueel Huuk ees n aidag uomuu.Uragiin modoo salgana.zailuulna gesen.ah duus.egner huuhedteigee zuuraldaad 24 on huleej bga uomuu.Javhlan.Hurelbaatar 2 iig olnii emne duujil.Mash ih munge zuvchuulj.gadaadad bol suregeeree yvaad urj bn.
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2023-03-01 17:13:19
    irgen: B.Javhlan gedeg hulgaich HHB naas UIH d luivaraar garaad.uls orniig suiruulj bn.Ene hulgaichiig zailuulah geheer ueel Huuk ees n aidag uomuu.Uragiin modoo salgana.zailuulna gesen.ah duus.egner huuhedteigee zuuraldaad 24 on huleej bga uomuu.Javhlan.Hurelbaatar 2 iig olnii emne duujil.Mash ih munge zuvchuulj.gadaadad bol suregeeree yvaad urj bn.
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2023-03-01 07:53:18
    гэндэн: нөгөө их мэдэгч сайд чимидийн хүрэлбаатар манай улс дампуурахаасаа өнгөрсөн хөгжлийнхөө замд орлоо.би тулдаа орууллаа гээд байсан яасан бэ? тийм хөгжилийн сайдтай байхаар ийм байгаагаа ойлгох сүртэй хүн алга.
Шинэ мэдээ
Нийтлэлчид
Монгол Улс, Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг, VIII хороо, "Ардын эрх"-ийн байр, Гуравдугаар давхарт Эргэлт.мн редакц
7509-1188