-ТЭД НЭГ АЛБАН ТУШААЛТАНД ЯЛ ОНООСОН БОЛООД, БУСДЫГ НЬ АВЧ ҮЛДЭХЭЭР ТОХИРСОН УУ-

              МАН-ынхан хэдхэн жилийн өмнө яг өнөөдрийнх шиг л төрийн дайснуудыг илрүүлснээ бас нэгэн мэдээллийн сайтаар дамжуулан “зарлаж”, ард түмний боломжийг булааж, хүүгүй шахам зээлийг хамаарал бүхий компаниуддаа авагсдад бүгдэд нь хуулийн хатуу хариуцлага үүрүүлэхээ амлаж, бүр намаасаа хөөж, “аавын хаалга” татах ёстойг нь “татуулна” хэмээн чарлаж байлаа. Өөрөөр хэлбэл, яг өнөөдрийн Хөгжлийн банкнаас зээл авагсдын нэрсийг зарлаж, тэр дундаа найдваргүй зээлдэгчдийн мэдээллийг дэлгэж байгаа шиг л үйл явдал 2018-2019 онд хэдэн сар дамнан өрнөж байв. Тухайн үед монголчууд “МАН үнэхээр хууль бус зүйл хийгсэд, авлигач, хээл хахуульч, албан тушаалаа урвуулагчдаасаа салах нь. У.Хүрэлсүх намдаа төдийгүй Монголд шударга ёс, ардчилал авчрах нь” хэмээн магтан сайшааж, өнөөдрийнх шиг л “Хэнийг нь яллах бол, хэн нь хэдэн төгрөг авснаа хүлээн зөвшөөрч, буцаан төлөх бол” хэмээн чих тавин чагнаж байлаа. Гэвч зарласан, хэлсэн, амласан шигээ хариуцлага тооцож, бурууд хатуу байж чадаагүй.

           Тодруулбал, тухайн үеийн МАН-ын дарга, даргаасаа огцрохдоо тулаад байсан У.Хүрэлсүх “Би ЖДҮХС-гаас зээл авсан гишүүдэд хоёр зүйлийг үүрэг болгосон. Нэгдүгээрт, Зээл авсан бол зээлээ хурдан төл. Хоёрдугаарт, Ард түмнээсээ уучлал гуй гэдгийг хэлсэн. Хэрэв зээл авчихаад уучлал гуйхгүй бол тухайн гишүүнийг 2020 оны сонгуульд нэр дэвшүүлэхгүй. Бид удахгүй намын бага хурлаа хийнэ. Энэ дээр өөрчлөлт, шинэчилэл, хариуцлагын асуудлыг ярина. Үүрэг хариуцлагаа ухамсарлалгүй алдаа гаргасан гишүүдэд шат шатанд нь хариуцлага хүлээлгэж ажиллана. Хэрэв би үүнийг хийж чадахгүй бол өөрөө ажлаа хүлээлгэж өгөх болно” хэмээж байв. Мөн “Хулгай хийнэ, хүн амины хэрэг, хүчингийн хэрэгт холбогдоно, концессдоно, ЖДҮ-днэ ер нь та нар бүх юмыг хийж байгаа. Ийм төр байж болохгүй. Цаашдаа Монголын төрд олигархи, хулгайч нар сонгогдох ёсгүй. Хэн нь хулгайч вэ гэдгийг ард түмэн мэддэг болсон” хэмээн намынхнаасаа шударга ёс нэхэж байлаа. Гэвч Авлигатай тэмцэх газраас “УИХ дахь эрх баригч намын 64 гишүүнээс 39 нь ЖДҮХС-гийн зээлтэй нэр холбогдсон” хэмээн зарлаж байснаас ердөө УИХ-ын гишүүн асан Б.Солтанд шүүхээс нийтийн албанд томилогдох эрхийг таван жилийн хугацаагаар хасаж, гурван жилийн хугацаагаар хорих ял шийтгэж, уг ялыг нээлттэй хорих байгууллагад эдлүүлэхээр шийдвэрлэн ялласан. Гэтэл уг хэргийн гол “зангилаа”, зээл олгох давуу эрх мэдэл бүхий ЖДҮ-гийн гэгдэх дуулиант хэргийн гол “найруулагч”, банхар, хөшөө хочит Б.Батзоригт Баянзүрх дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхээс нийтийн албанд томилогдох эрхийг таван жилийн хугацаагаар хасаж, 40 сая төгрөгөөр торгох ял шийтгэж, монголчуудыг доромжилж байлаа. Түүнээс гадна “УИХ-ын гишүүн Б.Ундармаа, Г.Солтан, Л.Энхболд, Д.Дамба-Очир нарын гишүүний бүрэн эрхийг түдгэлзүүлэх санал оруулна” гэж байсан ч МАН тэгсхийгээд өнгөрсөн. Нэр нь дурдагдсан гишүүдээс Капиталын Б.Ундармаа энэ “кампанит” ажиллагаанд бусдаасаа хамгийн их өртөж, хамгийн том “хохирол” амссан нь байж магад. МАН ЖДҮ-гээс “Нэг л гишүүний гарзтай” уснаас хуурай гарч, монголчууд итгэл найдвар тээгээд, ангайгаад хоцорч байв.

          Үүнээс ялгаагүй үр дүн Хөгжлийн банкны найдваргүй зээлдэгчдээс гарах нь өдөр ирэх тусам тодорхой болж байна. Өөрөөр хэлбэл, Хөгжлийн банкны талаар чангаас чанга дуугарагсад тухайн үеийн МАН-ын удирдлагууд, одоогийн төрийн эрх баригчид ЖДҮ-чдийг Монголын төрөөс “цэвэрлэж”, яллах гэж байгаа юм шиг дүр үзүүлээд, өөрсдийн улс төрийн байр сууриа улам бататгаж авсан шиг Хөгжлийн банкны найдваргүй зээлдэгчдээс нэг юм уу, хоёр нөхрөөр “туг тахиад”, энэ хэргийг “мартуулах” биз дээ. Анхнаасаа ийм л зохиолтойгоор олон нийтэд цацагдаж, үүргээ хангалттай биелүүлж яваа “төсөл” гэмээр.

             Яг л 2018 онд 64 суудалтай МАН дотроосоо “өтөж”, ганхаж, намын даргаа унагахаар багачууд нь “шатаж” явах цагаар зориуд “мэндэлсэн” ЖДҮ-гийн дуулиан шиг, одоо бол Үндсэн хуульд өөрчлөлт оруулж, УИХ-ын гишүүдийн тоог 99 болгох, Л.Оюун-Эрдэнийн Засгийн газрыг бат бөх үлдээх, МАН-ын удирдлагууд улам хүчирхэгжихэд шат, шалтгаан нь болох, бүр болохгүй бол шантааж нь байх “төсөл” гэхэд буруудахгүй л болов уу. Учир нь, бараг гурван сар ярьсан Хөгжлийн банкны найдваргүй зээлдэгчид, эрх мэдэл, албан тушаалаа урвуулан ашиглагчдын хэнд ч, ямар ч хариуцлага хүлээлгэх хууль эрх зүйн үндэслэл, нөхцөл, шалгалтын дүгнэлт, ядаж УИХ-ын гишүүний эрхийг нь түдгэлзүүлэх санал ч гараагүй байна.

      Тийм ээ, МАН монголчуудыг ахиад л хуурна. ЖДҮХС-гаас эрх мэдэл, албан тушаалаа урвуулан ашиглаж, их хэмжээний зээл авагсдынхаа толгойг илж, цаагуураа найрсаж, шан харамжаа цүнхлээд өнгөрсөн шигээ Хөгжлийн банкны гэгдэх хэрэгт орооцолдогсдыг тэгсхийгээд л өнгөрүүлнэ. Бүр өөрсдийнхөө ивээл дор авч байгаад зүгээр үлдээнэ. Ингэхдээ 2018 оны сүүлчээр гэнэт гарч ирсэн “Шударга тав” хөдөлгөөнийхөн шиг шударга ёс ярьсан, “Төрийн өндөр албан тушаалд томилогдохгүй” хэмээн худал амласан ямар нэг хөдөлгөөнийхөн төв талбайд жагсаж, барьж байгаад ч болтугай Хөгжлийн банкыг цөлмөсөн дуулианыг намжаана.  Бүр болохгүй бол эвлүүлэг, энд тэндэхийн хяналтын камерын дүрс бичлэг цацаж, олныг шуугиулаад л мартагнуулна. Тэд ийм л юм хийдэг шүү дээ.

Хөгжлийн банкны талаар чангаас чанга дуугарагсад тухайн үеийн МАН-ын удирдлагууд, одоогийн төрийн эрх баригчид ЖДҮ-чдийг Монголын төрөөс “цэвэрлэж”, яллах гэж байгаа юм шиг дүр үзүүлээд, өөрсдийн улс төрийн байр сууриа улам бататгаж авсан шиг Хөгжлийн банкны найдваргүй зээлдэгчдээс нэг юм уу, хоёр нөхрөөр “туг тахиад”, энэ хэргийг “мартуулах” биз дээ