Шүүх засаглалд итгэх иргэдийн итгэл улам бүүр буурчихлаа. Тэр байтугай гурван шатны шүүх буруу шийдвэр гаргаж, хүн хэлмэгдүүлсэн гэдгийг төр нийгмийн нэрт зүтгэлтсэн С.Зориг агсны хэргээс илэрхий болов.

        Улстөрчдөд итгэх аргагүй болчихсон энэ цаг үед үгүй ядаж хууль, шүүхийн байгууллага үнэн ажилладаг бол болох сон. Харамсалтай нь, иргэдийн хамгийн их итгэж, хүндлэл хүлээсэн байгууллагын үнэн мөнөн энэ болов бололтой. Түмний өмнө төмөр үүр харуулж, түшээдийн өмнө бөхөлздөг шүүхийн  байгууллага бий болчихсон юм биш үү дээ Монголд.

      Монгол Улсын нэрийн өмнөөс алх зохиж, хэрэг шүүдэг шүүхийн байгууллага улстөрчдийн гар байдаг бол Монголд хууль гэж байх шаардлага байна уу. Эгэл жирийн энгийн номхон ард түмэн хуулиа дээдэлж, хүндлээд, эрх мэдэлтэй албан  туушаалтай нөгөө нь хуулийг уландаа гишгэж байвал энэ зүйд яавч нийцэхгүй нь ээ.

      Улстөрчид төр нийгмийн нэр зүтгэлтэн С.Зориг агсны хэргээр сонгуулийн шоу хийж, түүнийг нь шүүхийнхэн “өөгшүүлж” байсан нь хэдхэн хоногийн өмнө ил боллоо. Ухаандаа С.Зориг агсны хэргийг 20 гаруй жил хуулийнхан шалгаж, 2015 оноос хэрэгтнүүдийг илрүүлж, 2017 онд гурван шатны шүүхээс хэрэгнүүдийг илрүүлсэн тухай зарлаж, гэм буруутайг тогтоогоод 20-24 жилийн хорих ялаар шийтгэж байсан. Гэтэл хэдхэн хоногийн өмнө Хууль, зүй дотоод хэргийн сайд Х.Нямбаатар өөрийн биеэрээ “С.Зориг агсны амийг Т.Чимгээ, Б.Сономдаржаа нар хөнөөгөөгүй” хэмээгээд прокуророос хэргийг хэрэгсэхгүй болгосон гэж мэдэгдлээ. Энэ хэргийг хамгийн их ярьж, хамгийн их анхааралд ордог Ц.Нямдорж ч энэ удаад дуугүй өнгөрсөнгүй. Тэрбээр хэвлэлд “Улаан цагаан л гэмгүй хүмүүсийг хүний амь захиалгаар хөнөөсөн гээд л гүтгэчихсэн. Захиалагч байхгүй мөртлөө захиалгаар хөнөөсөн гээд ялласан. Би дарангуйлал, хүн хэлмэгдүүлэх хоёрыг үзэн яддаг хүн. Монголын төр хохирлыг нь нөхөн төлөх ёстой. Бүтэн зургаан жил энэ хоёр хүнийг тамалсан. Хэрэг нь задарснаас хойш хоёр жилийн хугацаа өнгөрсөн. Энэ хоёрыг хэлмэгдэж байхад АН эрх барьж байсан. Ц.Элбэгдорж Ерөнхийлөгч, Н.Алтанхуяг Ерөнхий сайд байсан юм. Тэр үед хүний эрх ярьж байхгүй яасан юм. Нүдээ аниад л аваачаад хийчихсэн шүү дээ. Хэлмэгдүүлэлт гэдэг юм энэ зүйлээс эхэлдэг юм. Би улс төрд зоргоороо явж ирсэн хүн” хэмээсэн.

С.Зориг агсны хэргийн захиалагчийг зарлахад бэлэн болсон гэх агуулгатай зүйл ярьж байсан хуулийнхан хэлснээсээ буцаж, мордохын хазгай гэгч болов.

      Гурван шатны шүүхийн шийдвэрийг зургаан жилийн дараа үгүйсгэж байгаа нь ардчилсан улсад өнгөрсөн хугацаанд улс төрийн том хэлмэгдүүлэлтүүд өрнөсөөр байсан гэдгийг батлан харууллаа. Үндсэндээ тухайн үед Т.Чимгээ, Б.Содномдаржаа нарыг хэлмэгдүүлэн шүүхийн шийдвэр гаргасан бол тэр үед шүүхээс ял сонссон хүмүүс ч хэлмэгдүүлэлтэд өртсөн юм биш үү, гэх эргэлзээ үүсэж байгаа юм. Уг хэргийг урван шатны шүүхээр буюу анхан шатны гурав, давж заалдах шатны гурав хяналтын шатны тав нийт 11 шүүгчийн шийдвэрийн үндсэн дээр хэрэг үйлдсэн этгээдүүдийг нотолж, тогтсоосон баймаар. Лав прокурорын дүгнэлтээр хэргийг хэрэгсэхгүй болгосноос хойш шүүх тухайн үед шударга шүүж, хэнийг ч хэлмэгдүүлээгүй гэдгээ хамгаалж чадсангүй. Тэгэхээр яалт чүгүй олны дунд эргэлзээ үүсэж, шүүхэд итгэх итгэл буурах нь тодорхой.

          Хэдий С.Зориг агсны хэргийг сонгууль болохоор сөхөж, рад түмний өмнө улс төрийг өөрт эргүүлэх гол “зэвсэг”-ээ үе үеийн улстөрчид болгодог ч, хуул шүүхийн байгууллагыг урдаа барьж, улстөржөөгүй л байлгүй. Эндээс шүүх ард түмэнд биш, улстөрчдөд үйлчилдэг үү,  гэх эргэлзээ ч олны дунд үүслээ. Нэлээд хэдэн жилийн өмнөөс шүүх засаглалд хонгил нүүрлэчихсэн, түүгээрээ улстөрчид улстөрчдөө намнадаг гэх мэтээр томчууд нэгнээ элдэвлэдэг болсон. Тэр байтугай шүүхийн бүрэлдэхүүнийг тэрнийх, үүнийх гээд томчууд хуваагаад авчихсан нь ч бий.

      Өнгөрсөн удаад Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ хэвлэл мэдээллийн байгууллагад ярилцлага өгөх үеэрээ "Шүүхийн томилгоо шударга байсан уу, шүүх томилсон хүмүүсийнхээ эсрэг шударгаар шийдвэр гаргаж чадах уу нэг сонгуулийн дараа банкны захирлууд сууж байгаад шүүгч нарыг хувааж авч болохгүй. Шүүхэд тал нь Ерөнхийлөгч асан Ц.Элбэгдоржийн хүмүүс байна. Талд нь Х.Баттулгынх одоо хүртэл байна.Ерөнхий сайдын хувьд ингэж ярих ёсгүй. Засгийн газрын тэргүүн бодлого тодорхойлох ёстой байтал авлигатай холбоотой асуудал руу татагдаж ороод Авлигын эсрэг жил зарлаж байна. Тэгэхээр шүүх ажлаа хийгээгүй гэсэн үг. Тэгэхээр энэ нийгмийн асуудал болоод байна”  хэмээсэн  ч бий.

       Шүүхийн байгууллагад шудрага бус байдал үүссэн гэдгийг захын нэг хүн хэлчихээгүй. Шүүгчид улстөрчдийн гар, хөл болсон гэдгийг том улстөрчид өөрсдөө зарлаж буй юм. Тиймээс иргэдийн  шүүхэд итгэх итгэл улам бүр үгүй болж байна.

      Уг нь шүүх байгууллага гэдэг нийтийн эрх ашгийн төлөөх хамгийн хариуцлагатай, хүндтэй, чухал байгууллага баймаар. Гэтэл өнөөдөр муу бүхэн шүүхийн байгууллагаас дуулдах болсон нь нууц биш юм.

        Наанадаж, авлига албан тушаалаас хамгийн ангид байх ёстой төрийн дээд байгууллага шүүх атал хамгийн үнэ хүнд муутай нь болоод буй. Шүүхтэй шүүгч нартай холбоотой авлига албан тушаалын хэрэг сүүлийн үед нэлээд гарсан баримтууд ч бий. Монголд хамгийн түрүүнд засаж сайжруулах ёстой зүйл байгаа бол тэр нь хууль, шүүхийн байгууллага байх ёстой хэмээсэн нь ч бий. Шүүх засаглал улс төрөөс ангид байх ажлын хэн хийх вэ, гэдгийг харах л үлдэх нь дээ.