• Өнөөдөр 2025-04-19

"ТЭНГЭРИЙН ХҮҮ"-ГИЙН ХҮСЭЛ

2024-10-06,   939

      Улсынхаа төлөө аавыгаа хөнөөж, аавынхаа бага хатныг, ахтай нь үгүй хийж, амьнаасаа хайртай Шагэ хатныг нь усанд живүүлсэн харийн дайсан мэт хандах төрсөн дүүгээ ч устгаж, хайртай хатнаа харуусан санагалзахдаа түүний дүү Шиваг хатан буулгадаг ч Дунху Улсын хүсэлтийн дагуу аргагүйн эрхэнд хатнаа өгдөг. Ингэж хайртай бүхнээсээ хагацаж, хамгийн үнэтэй гэсэн бүхнээ дайсны талд "барьж", улсынхаа төлөө чин сэтгэлээ зориулсан хүү бол Модун Шаньюй. Биднийг өөрийн гэсэн улс орон, газар нутагтай байлгах хэтийн зорилгодоо хүрэхийн тулд өөрийн гэх бүхнээ зольж, барсан түүхэн баатар.

      Магадгүй тэр аав, ээжийнхээ үгэнд орж, дүүтэйгээ эвтэй байж, гэр бүлийнхэнтэйгээ санаа нэгтэй байсан бол энэ бүхэн эсэргээрээ эргэх байсан. Гэхдээ баатар гэдэг зүгээр ч нэг төрдөггүй. Тэр гарцаагүй улс эх орноо, хайртай бүхнээ хамгаалж, тэдний төлөө бүхнээ зориулах хувь тавилантай байдаг. Гэхдээ хүн нэгд үнэнч явахад, нөгөө нь золиослогдож, нэг сонголт хийхэд, нөгөө нь орхигддог хяслантай. Модуны хувьд энэ сорилт дэндүү хүчтэй бууж, хайртай бүхэн нь түүний улсаа аврах инж бэлэг л болж байсан нь хатуу мөртлөө аргагүй хувь тавилан байв.

      Хүн өөрөөсөө ч илүү энхрийлэн хайрлах бүхнээ хахир хүйтэн сэтгэлтэй харь дайснуудад цувуулан өгч, олон, сар жилээр тэднийгээ бодон сэтгэл шаналж явна гэдэг амьдрахаас ч хэцүү. Гэхдээ юу ч болж байсан улсаа зарахгүй гэдэг хатуу зарчим л түүнийг амьдруулж, зорьсон зорилгодоо эргэлтгүйгээр хүрэхээр тэмүүлнэ. Анх энэ зохиолыг арван жилдээ уран зохиолын хичээл дээр үзээд, эх орон, улс гэдэг ээж, ааваас илүү үнэтэй байдаг байх нь. Өөрийн гэх бүхнээсээ нүүр буруулж, энэ улсын төлөө эцсээ хүртэл үнэнч явсан Модун Шаньюйг мартах аргагүйгээ ойлгосон. Гэтэл удаа ч үгүй Улсын драмын эрдмийн театрын уран бүтээлчид тайзнаа жүжиг болгон тавихад нь "Одоо л Модуныг хүн бүр ойлгож, түүний хүсэл зорилгыг сонсох нь" гэж бодогдож билээ.

   Хүннү гүрэн байгуулагдсаны 2220 жилийн ойд зориулан 2012 онд анх тайзнаа амилуулсан, зохиолч Б.Цогнэмэхийн энэхүү зохиолыг анх Улсын драмын эрдмийн театраас түүхэн жүжгийн уралдаан зарласнаар олж авсан гэдэг. Тэгвэл энэ намар шинэ бүрэлдэхүүнтэйгээр дахин тайзнаа тоглож байна. Тус жүжгийн найруулагч Н.Наранбаатар "Цаг хугацаа өнгөрөх тусам олон зүйл өөрчлөгдөж байна. Бид энэ цагт агуулгыг алдаад, хэлбэр рүү хэтэрхий хэвийчихлээ. Хэлбэр рүү хэвийгээд ирэхээр хэн гэдгээ хүн мартчихдаг. Гэтэл бид монголчууд. Монгол хүний өвөг дээдэс бол Хүннүчүүд.Тиймээс бид хэн байсан, одоо хэн болсон, ирээдүйд хэн болох вэ гэдэгт сэтгэл зовнихдоо энэ жүжгийг энэ цагт хийх нь зүйтэй гэж үзсэн" гэнэ.
   Үнэхээр ч өнөөдөр бид өнөө, маргаашийн бор амьдралынхаа тухай л бодохоос үүх, түүх хаанаас эхэлсэн, хэний бүтээсэн, юугаа зольж энэ эх орныг бий болгосон тухай сонирхдоггүй. Үүнийг л хэлж өгөх, бүр хайр харуусал, жаргал, зовлон, уйтгар гунигтай нь мэдрэг гэж театрын уран бүтээлчид өнөөдөр ажиллаж байна. "Тэнгэрийн хүү"-д тоглосон уран бүтээлчид шинэчлэгдэж, шинэ бүрэлдэхүүнтэй болж байгааг дээр дурдсан. Анх МУГЖ Г.Эрдэнэбилэг Модуны дүрийг бүтээж байсан бол өдгөө жүжигчин Б.Шинэбаяр тайзнаа амилуулахад бэлэн болжээ. Харин Түмэн Шаньюйгийн дүрд МУСТА, жүжигчин М.Түвшинхүү, Могол хатны дүрд МУГЖ Ж.Оюундарь тоглосон бол Шунхуй хатны дүрд МУСТА, Г.Отгонцэцэг Түмэн Шаньюгийн бага хатан Шунхуйд тоглож байв. Түүний ах Лүүсүү вангийн дүрд МУСТА, О.Гэрэлсүх, Шагэ хатны дүрд жүжигчин Т.Хулан, Шива хатны дүрд залуу жүжигчин А.Номин-Эрдэнэ, Бүни гүнжийн дүрд жүжигчин Ц.Цэлмэг нар тоглож, залуу уран бүтээлчдээр хүч түрсэн баг бүрджээ. Ийнхүү маргаашнаас "Тэнгэрийн хүү" Модун Шаньюй хүслээ биелүүлж, түүний хүсэлдээ хүрэх замд дайралдах бүхэн үгүй болох өдрүүд эхэллээ. Үзэгч та Хүннү гүрэнд саатаж, түүхээ эргэн нэг сөхөж, тэндээс энд хүртэлх замыг эргэн нэг бодоорой. Эрс өөрчлөгдөж, олон зүйл эвдэгдсэн байх вий. Чин халуун хүслээр аливаад зорьж яваа хүний хэтийн зорилгыг өөрөөс нь өөр хүн ойлгодоггүй. Жинхэнэ бүтээгчид ойлгуулахын төлөө явдаггүй. Тэд зөвхөн хийж үлдээж, хийсэн бүтээл, байгуулсан гавьяаг нь өнө хойч нь бахархан дурсаж, уран бүтээлчид бүтээлээрээ дамжуулан дуугарч, хэзээ ч мартагдахгүйгээр мөнх оршдог. Үүний нэг нь гэрч нь "Тэнгэрийн хүү" юм. Жүжиг үзэж суухдаа Модуны дотоод их шаналал, түүний тэсрэлт чухам хаана алдарч, "хашгирч" байгааг нэхэхэд, аав, ээж, амраг ханьд хамгаас их байдаг ч түүнийг тэсэн гарч, зүрх сэтгэлээрээ хэдэнтээ хэрчигдэн байвч, босож өндийгөөд, санаснаа гүцэтгэж чадсан. Үүгээрээ түүхэн гавьяатай, гойд үйлстэй баатар тэр мөн. "Газар бол улсын үндэс."

"ТЭНГЭРИЙН ХҮҮ"-ГИЙН ХҮСЭЛ
АНХААР! Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууныг баримтална уу. Ёс бус сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Мэдээний сэтгэгдэлд ergelt.mn хариуцлага хүлээхгүй.

Нийт сэтгэгдэл: 1
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2024-10-08 22:13:18
    Гарчиг давгүй: Эхлэл хэсгийн цогцолборыг нь яаж ч хичээгээд ойлгосонгүй. Дүү нь гэр бүлийнхээ хэрцгийгээр хөнөөсөн гэж ойлголоо. Эхний өгүүлбэр түүний дүүгийн хороосон хүмүүсийг өгүүлж буй мэт утгатай хэр нь "Улсынхаа төлөө төрсөн эцгийг" гэхээр дүү нь түүнийг лав хороогоогүй бололтой. Сэтгүүлчийн бичвэрт үзэл бодол оруулахыг ер нь "цээрлэдэг" дээ. Харин энэ удаа таны өдрийн тэмдэглэлийн нэг хэсгийг уншлаа даа. Дараагийн удаа анхаараасай гэсэн дээ энд бичлээ.
Нийтлэлчид
Монгол Улс, Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг, VIII хороо, "Ардын эрх"-ийн байр, Гуравдугаар давхарт Эргэлт.мн редакц
7509-1188