Амьдралынхаа 40 орчим жилийг төрөх тасагт өнгөрүүлсэн түүний эх барьж авсан 1000 гаруй хүүхдийн нэг нь би. 1998 оны өвөл ээж намайг төрүүлэхээр Завхан аймгийн Нэгдсэн эмнэлэгт очиж, Д.Жавзандулам эмч хүйг минь тасалж, халуун энгэртээ тэвэрч авсан гэдэг. Тэгэхэд энэ эмэгтэй дөнгөж 30 нас л шүргэж байсан байх аа. Түүнээс хойш цаг хугацаа 20 гаруй жилээр улирч тэр хэдийнэ 50 гарчихсан, ач хүүгээ хараад гавьяаныхаа амралтад сууж байна.
Ээж арван жилийн сурагч байхад минь "Хүн эх барьж авсан хүнтэйгээ адилхан байдаг гэсэн. Аймгийн эмнэлгийн Д.Жавзандулам гэж ааш зан сайтай эмч чамайг эх барьж авсан. Эх барьсан ээжийгээ дуурайвал тайван, даруухан хүн болно доо" гэж түүний тухай анх надад танилцуулж билээ.
Тэгээд л би эх барьж авсан эмчтэйгээ уулзах сан гэж бодож явсаар саяхны нэг өдөр уулзаж, ярилцсанаа уншигч тантай хуваалцаж байна. Заримдаа бид хувь тавилангаар учирсан хүмүүстээ талархлаа илэрхийлж амжихгүй, үгүй ядах нь ээ мэнд ч мэдэлцэх завдалгүй явсаар хожимддог талтай. Энэ орчлонгийн үй түмэн хүн дотроос нарт ертөнц дээр мэндлэх тэрхэн агшинд намайг тосон угтах эмч ганцхан шүү дээ. Тэр бол Эрүүлийг хамгаалахын гавьяат ажилтан, эх баригч Д.Жавзандулам.

Д.Жавзандулам эмч хот суурин газар суурьшиж, ачаа харах хүндэт албыг хашин суухдаа нутгаа их санадаг, "Болдог сон бол нутаг руугаа гараад л давхичихмаар санагддаг" гэсэн. Тэгээд “Аймгийн төв дээрээ оччих юм бол танихгүй, мэдэхгүй хүн гэж байхгүй. Таарсан болгон л мэнд мэдэж, хууч хөөрөх гэдэг” гэж ярихдаа хүүхэд шиг хөөрч байв. Арга ч үгүй болов уу. Тэртээ 1983 онд Улаанбаатар хотын Анагаахын дунд сургуулийг эх барих, бага эмчээр төгсөж, Завхан аймгийн Нэгдсэн эмнэлэгтээ томилолт аван очсоноос хойш 39 жилийг тэр амаржих тасагт өнгөрүүлсэн болохоор санадаг нь лавтай. Мөн түүний ач буянаар үр хүүхэдтэй болж, эгч дүүс, ижий шигээ хүндлэн хайрладаг дотно хүмүүс нь ч тэнд л бий учир тийн яардаг байх.
Анх эмч болсон тухайгаа тэр "Манай аав, ээж хоёр малчин хүмүүс. Багадаа би эмч болно гэж боддоггүй байсан. Намайг наймдугаар ангид байх жил ээж минь хүндээр өвдөж, эмч ирж тариа хийсэн. Тэгэхэд л эмч гэж хүнд тустай сайхан мэргэжил юм байна. Эмч болж бусдыг баярлуулъя" гэх бодол төрсөн. Тэгээд л сурч эхэлсэн дээ. Ээж минь надад "Төрсөн хүн цээж нь хорсож ам нь их цангадаг шүү, миний охин. Шингэн юм уулгаж, бор цайг нь сайн хийж өгч байгаарай" гэж захидаг байлаа. Хүүхдийн цангинасан дуу хадаж, ангир уургаа амлах тэр мөч бол хамгийн сайхан" гэнэ.
Тэрбээр мөн "Би өөрийгөө их азтай гэж боддог. Учир нь намайг эх барих эмчээр ажилласан энэ он жилүүдэд төрөхийн хүндрэлээр эрсдэх ч гэдэг юм уу амьгүй болох тийм зүйл бага байсан. Тэр бол эмч хүнд хамгийн хүнд мөч. Нэг л тийм буруутай юм шиг мэдрэмж төрөөд байдаг" гэсэн юм. Одоо түүний эх барьж авсан хүүхдүүд салбар бүрд ажиллаж, амьдарч, зарим нь бүр "Хүүхдүүдээ Жааяа эмч дээрээ төрүүлнэ" гээд ирж байгааг ч баяртай өгүүлж суусан. Хүн төрөх чухал агшинд чөлөө завгүй ажиллаж байсан болохоор нэр, ус тогтоох, нэг бүрчлэн санахгүй байх талтай. Гэсэн ч аймгийнхаа, төрж, өссөн нутгийнхаа улсыг, цаашлаад хэн хэд дэх хүүхдээ төрүүлж буйг ч андахгүй мэдэж, хэзээний танил шиг нь угтдаг нь түүний нэгэн онцгой чанар байна.
Мөн Д.Жавзандулам эмч ажил мэргэжилдээ хоёргүй сэтгэлээр зүтгэж явсан гавьяагаа төр засагтаа үнэлүүлж, Эрүүлийг хамгаалахын гавьяат ажилтан цол хүртэхдээ хамгийн их баярласан тухайгаа "Шагналаа аваад гарч ирэхэд хайртай дотны хүмүүс минь намайг угтахад өөрийн эрхгүй баярын нулимс унагадаг юм билээ. Таньдаг, мэддэг бүх л хүн утсаар мэнд дэвшүүлж, Завхан аймгийн Нэгдсэн эмнэлгийн маань хамт олон ч угтан авсан" гэж ярихдаа тухайн цаг мөчид эргэн очих шиг догдлол дүүрэн өгүүлж байв. Ийм л нэгэн алтан гартай эмч нэгэн насныхаа амьдралыг эх барих гэх хариуцлагатай мөртлөө нандин албыг хашин өнгөрүүлж, өдгөө дурсамж дүүрэн сууна.

Цаг хугацаа шиг хурдан "нисдэг" шувуу байхгүй байх аа. Тэр ангир уураг үнэртсэн өлгийтэй нялхаас, өндийн суугаад, ийш тийш мөлхөн сахилгагүйтэх жаал болгон торниулж, бойтогныхоо хонхыг жингэнүүлсэн тэнтэр тунтар алхах балчир болгож, шулганан жиргэх бялзуухай мэт насаар ч дамжуулж, эрдэмд шамдуулж, хүсэл мөрөөдөл, зорилго, амжилт бүтээл, хүнийг таних, бусдыг хайрлахын үй түмэн сэжмээр оруулж, ижий, аав болгодог.
Хүний амьдралын ийм мөчлөгүүдийн эхэнд хариуцлагатайгаар зогсож, "Хорвоод ирсэн баяр хүргэе" гээд эхийн сэтгэлээр инээмсэглэн зогсох эх барихын эмч нар надад хамгаас сайхан санагддаг. Д.Жавзандулам эмчтэй уулзаад буцахдаа би ийн бодсон юм. Ээжийн хэлдэг "Эх барих эмчтэйгээ хүн адилхан байдаг" гэсэн үг хэрвээ үнэний ортой бол намайг сайхан сэтгэлтэй, зөөлөн, ажил мэргэжилдээ бүхий л амьдралаа өгсөн үлгэр жишээ сайхан эмэгтэй өлгийдөн авсан юм байна. Уншигч та бод доо. Ертөнцийн энэхэн бөөрөнд алхан яваа хүмүүсийн 1000 гаруй нь түүний эх барьж авсан хүмүүс гэхээр сайхан биш гэж үү. Жааяаа эмч "Ажил хийвэл дуустал, давс хийвэл уустал" гэх үгийг эрхэм болгож, эрхэлсэн ажилдаа өөрийгөө, сайхан сэтгэлээ зориулан элэгдэж мөлийсөн хүн чулуу юм.
НАМАЙГ ЭХ БАРЬЖ АВСАН "ЭЭЖ" |
|