Залилах төрлийн гэмт хэрэг сүүлийн дөрвөн жилийн дотор улсын хэмжээнд тав дахин өсжээ. Зөвхөн 2022 оны эхний таван сарын хугацаанд гэхэд 5523 залилах гэмт хэрэг бүртгэгдсэн нь дээрх хугацаанд бүртгэгдсэн нийт гэмт хэргийн 32.8 хувийг эзэлж байна. Мөн сүүлийн жилүүдэд залилах төрлийн гэмт хэрэг үйлдэгчдийн арга, заль нь нарийсаж, гэр орон, хаяг, бүртгэлгүй иргэдийн нэр дээр банкны данс нээлгэж, дансны мэдээллийг өөртөө авч үлдэж, бэлтгэсэн хуурамч дансандаа хохирогчдоос мөнгө шилжүүлүүлэн авч байгаа нь энэ төрлийн гэмт хэргийг илрүүлэхэд хүндрэл болж байгааг албаны хүмүүс онцолж байгаа юм.

Нийт гэмт хэргийг залилах гэмт хэрэгтэй харьцуулбал /2012-2021 он, 2022 оны эхний 5 сар/

Цагдаагийн хошууч М.ГАНЧУЛУУН: Энэ оны эхний таван сарын байдлаар 5523 залилах гэмт хэрэг бүртгэгдсэнээс 63.7 хувийг нь шийдвэрлэсэн

Эрүүгийн хуулийн 17.3 дугаар зүйлд заасан Залилах гэмт хэрэг Монгол Улсын хэмжээнд 2012-2021 онд буюу өнгөрсөн 10 жилийн хугацаанд нийт 32,288 хэрэг бүртгэгджээ. Нийт бүртгэгдсэн залилах төрлийн 32,288 хэргийн 28,633 буюу 88.6 хувийг шийдвэрлэснээс 27.2 хувийг нь шүүхэд шилжүүлсэн байна.

                 Тэгвэл энэ оны эхний таван сарын байдлаар энэ төрлийн хэчнээн гэмт хэрэг бүртгэгдэж, хэрхэн шийдвэрлэсэн талаар Баянгол дүүргийн цагдаагийн II хэлтсийн чиглэлийн ахлах мөрдөгч, цагдаагийн хошууч М.Ганчулуун “2022 оны эхний таван сарын байдлаар залилах төрлийн 5523 гэмт хэрэг бүртгэгдсэн. Үүнээс 3574-ийг буюу 63.7 хувийг хянан шийдвэрлэж, 685 буюу 12.4 хувийг нь шүүхэд шилжүүлсэн. Мөн 606 буюу 10.9 хувийн хэргийг хааж, 2283 буюу 41 хувийг нэгтсэн. Одоогийн байдлаар 35.2 хувь буюу 1949 хэрэг шалгагдаж байгаа” талаар манай сайтад өгсөн мэдээлэлдээ онцолсон юм.

Өнгөрсөн гуравдугаар сард хуульч, өмгөөлөгчдийн дунд "Гэрээний маргаан уу, залилах гэмт хэрэг үү" сэдэвт хэлэлцүүлэг болсон. Тус хэлэлцүүлгээр залилах гэмт хэргийн маш бага хувь нь шүүхээр шийдвэрлэгддэг талаар онцолж байв. Харин залилах гэмт хэргийн маш бага хувь шүүхээр шийдвэрлэгддэг талаар цагдаагийн хошууч М.Ганчулуун “Залилах гэмт хэргийн дийлэнх хувь нь шийдвэрлэгддэг. Цагдаагийн байгууллагаас гэмт хэргийн шинжтэй гэж тогтоовол яллагдагчаар татаж, шүүх рүү шилжүүлэх ажиллаа явуулдаг. Харин гэмт хэргийн шинжийг бүрэн агуулаагүй гэж үзсэн тохиолдолд прокурорын байгууллагаас хэргийг хааж, шийдвэрлэж байна. Энэ оны эхний таван сард гарсан нийт залилах гэмт хэргийн 35.2 хувь нь шийдвэрлэгдээгүй бөгөөд үүнд мөрдөн шалгах ажиллагаа үргэлж байгаа болон эзэн холбогдогч нь тодорхойгүй хэрэг эзэлж байгаа” гэсэн юм.

-ЦАР ТАХЛЫН ҮЕД ОНЛАЙН ГҮЙЛГЭЭ, ЦАХИМ ХУДАЛДАН АВАЛТ ИХЭССЭН НЬ ЗАЛИЛАХ ГЭМТ ХЭРГИЙН ӨСӨЛТӨД НӨЛӨӨЛЖЭЭ-

Залилах гэмт хэрэг сүүлийн дөрвөн жилийн хугацаанд тав дахин өссөн талаар дээр дурдсан. Тэгвэл үүнд 2019-2021 онд “Ковид-19” цар тахалтай холбоотойгоор санхүүгийн гүйлгээ, худалдан авалт цахим сүлжээнд төвлөрсөн нь энэ төрлийн гэмт хэргийн өсөлтөд нөлөөлжээ. Цагдаагийн байгууллагаас өмнө нь “Ятгах тусам нягтал”, “Залилагчид боломж бүү олго” зэрэг хэд хэдэн залилах гэмт хэргээс урьдчилан сэргийлэх арга хэмжээ хэрэгжүүлж байсан ч, олон нийтэд хүргэх мэдээллийн цар бага байгаа болон залилагчдын арга нарийсаж, цахим сүлжээнд төвлөрсөн залилан хийж байгаа гэх.

Оны эхний таван сарын байдлаар нийт бүртгэгдсэн цахимаар залилах гэм т хэргийн 1233 буюу 34.1 хувь нь “Фэйсбүүк” сүлжээгээр дамжуулан мөнгө зээлэх, бараа худалдан авалт хийх, цахим орчинд харилцаа тогтоон тухайн хүнийхээ илтгэлийг олж мөнгө шилжүүлэх хүсэлт илгээх, бага хүүтэй зээл санал болгож урьдчилгаа шимтгэл авах, олны танил хүмүүс болон байгууллагын нэрийг барьж азтан тодруулах зэргээр залилсан бол 196 буюу 5.6 хувийг иргэдийн эмчилгээний зардал хүссэн хандивыг ашиглаж, залилсан байна. 

Цагдаагийн дэслэгч Э.ДЭЛГЭРМАА: Иргэд хуурамч гэрээнээс урьдчилан сэргийлж, биечлэн уулзаж, холбогдох бичиг баримтыг шалгаж байх хэрэгтэй

Нийт бүртгэгдэх залилангийн хэргийн тодорхой хэмжээний хувийг хуурамч гэрээ байгуулах журмаар үйлдэгдсэн хэрэг эзэлж байна. Мөн энэ оны эхний таван сард хуурамч гэрээ байгуулж залилсан, байр түрээслүүлэх зэрэг аргаар залилсан 318 хэрэг бүртгэгджээ.

Тэгвэл энэ асуудлаар хуурамч гэрээнээс урьдчилан сэргийлэх, хэрхэн таних талаар Баянгол дүүргийн цагдаагийн II хэлтсийн мөрдөгч, цагдаагийн дэслэгч Э.Дэлгэрмаа зөвлөмж үзүүлэв. Тэрбээр “Иргэн, хуулийн этгээд хуурамч гэрээнээс урьдчилан сэргийлэхийн тулд гэрээ байгуулж байгаа хүнтэйгээ уулзаж, нэн түрүүнд бичиг баримтыг нь шалгах, тухайн хүний болон хуулийн этгээдийн улсын бүртгэлийн гэрчилгээ шалгах, компанийн байрлаж байгаа оффист очиж тогтмол үйл ажиллагаа явуулдаг эсэхийг нь шалгах, мөн бичиг баримтыг нь шалгах үүднээс улсын бүртгэлийн цахим сүлжээнд нэвтэрч, компанийн регистрээр нь үйл ажиллагаагаа тогтмол явуулдаг, улсад татвараа төлдөг эсэхийг нь хянах боломжтой” гэсэн юм. Мөн цагдаагийн дэслэгч Э.Дэлгэрмаа “Залилагчид өөрийнх нь ард компани, хуулийн итгээд байгаа гэж хамтран гэрээ байгуулагчдаа итгүүлж, улсад татвараа төлдөггүй, байнгын үйлчилгээ эрхэлдэггүй хуурамч хуулийн этгээдийн нэр ашиглан гэрээ байгуулж байгаа” талаар дурдсан юм.

-ГАДААД ХУДАЛДАА, РОМАНС ЗАЛИЛАНГИЙН ХЭРЭГ ИДЭВХТЭЙ ӨСӨЖ БАЙНА-

Залилах гэмт хэрэг нь түрээс, худалдах, захиалга авах, өв залгамжлал, романс, “Фэйсбүүк” хаягийн нууц үг тааж, хамаарал бүхий этгээдээс нь мөнгө зээлэх нэрийдлээр залилах, сайтын хакер, виз, пирамид тогтолцоо, криптовалют, хандив, халамж үйлчилгээ, тээврийн хэрэгсэл, онлайн худалдаа гэх үйлдлийн арга хэлбэрээр ихэвчэн залилах гэмт хэрэг үйлдэгдэж байна. Үүнээс сүүлийн үед гадаад худалдааны захиалга, романс залилангийн хэрэг эрчимтэй өсөж байгаа аж. Бүртгэгдсэн хэргүүдээс богино жишээ дурдвал,

• Цахим сүлжээнд “Хүүтэй мөнгө зээлж, байранд хүн суулгана” гэх зар байршуулж, үүгээрээ залилж байна. Тухайлбал, дээрх зарыг харсан хүн холбогдоход “Та надад мөнгө зээлж, зээлсэн мөнгөнийхөө хүүний хариуд байранд үнэгүй сууна” гэж хэлээд урьдчилгаа мөн авах,
• “Фэйсбүүк” сүлжээнд олны танил хүн, байгууллагын нэрийг ашиглаж, шинэ загварын гар утас, цахилгаан барааны азтанг хуурамчаар тодруулдаг. Харин азтан болж шалгарсан хүнд бараагаа хямдралтай үнээр худалдах авах санал тавьж, авах барааныхаа тодорхой хувийг өмнө урьдчилан бэлтгэсэн банкны дансандаа мөнгө шилжүүлүүлж авдаг.
• “Өрх толгойлсон эмэгтэйчүүд, тэтгэвэртээ гарсан ахмад настнуудад хямдралтай үнээр орон сууц худалдах” зар байршуулж, Төрийн орон сууцны корпораци, Нийслэлийн орон сууцны корпорацийн нэрийг барьж, залилдаг. Ингэхдээ холбогдсон иргэдэд хямдралтай үнээр байр авах санал тавьж, урьдчилан бэлтгэсэн дансанд мөнгөө авч, тухайн иргэдийг түрээсийн байранд оруулж залилах,
• Монголоос интернэт сүлжээ ашиглан гадаад иргэний цахим хаяг нээж, Монголоос захиалга авах аргаар залилан мэхлэх гэмт хэрэг үйлддэг. Ингэхдээ гаднын компанийн хуурамч бичиг баримт, нэр, тамга, тэмдэг ашиглаж байна. Харин хэсэг хугацааны дараа захиалга өгсөн иргэн нь бараа, материалаа ирсэн эсэхийг асуухад албан ёсны бүртгэл, бичиг баримттай залилагч Монгол Улсад ч, гадаад оронд ч байхгүй болно.

​

Бүртгэгдсэн хэргийн мэдээг сар бүрээр нь авч үзвэл

Хамгийн сүүлийн жишээ гэхэд л нэгэн монгол эмэгтэй романс гэж нэрлээд байгаа залилангийн хохирогч болж, 18 удаагийн үйлдлээр 77 мянган ам.доллар гадаад данс руу шилжүүлсэн хэрэг гарсан билээ.

-ИРГЭД ДАНСАА ЗАРЖ, ҮЛ ТАНИХ ХҮНД ӨӨРИЙН НЭР ДЭЭР ДАНС НЭЭЖ ӨГЧ БАЙГАА НЬ ЗАЛИЛАН МЭХЛЭХ ГЭМТ ХЭРГИЙН ЭЗЭН ХОЛБОГДОГЧИЙН ОЛЖ, ИЛРҮҮЛЭХЭД ХҮНДРЭЛ УЧРУУЛЖ БАЙНА-

Залилагчдын арга, заль улам нарийсжээ. Бусдыг залилах гэмт хэрэгт татан оруулж, урьдчилан бэлтгэсэн дансад мөнгө шилжүүлүүлж авахаа хүртэл “мэргэжлийн” хийдэг болсон гэнэ. Сүүлийн үед хүмүүс таньж, мэддэггүй ч, гайгүй үнэ хэлсэн хүнд нь дансаа зарах асуудал гаарч байгаа аж. Тухайлбал, залилагчид эрхэлсэн тодорхой ажил, гэр оронгүй, хаяг, бүртгэлгүй хүнтэй цөөн мөнгөнд тохироо хийж, тухайн хүнийхээ нэр дээр данс нээлгэж, өөрөө дансны мэдээллийг бүгдийг нь авч үлддэг болсон талаар эх сурвалж мэдээлж байна. Дээр дурдсан асуудлуудаас шалтгаалан залилах гэмт хэргийг илрүүлэх, эзэн холбогдогчийг олж тогтооход хүндрэлтэй болж байгаа юм.

Өөр нэгэн жишээ дурдахад, нэгэн иргэн цахим сүлжээнд “Тэтгэвэр тогтоолгох, нийгмийн даатгалын жил нөхөх”-тэй холбоотой зарын дагуу холбогдож, үл таних хүнд ажлаа даатгаж, бичиг баримтаа өгчээ. Харин нь залилагч нь иргэний хүссэн ажлыг нь гүйцэтгэсэн ч, бичиг баримт дээрх тоон мэдээлэл, овог, нэрийг өөрчилж, мөн тухайн иргэний бичиг баримтыг ашиглан шүүхэд өргөдөл, гомдол гаргажээ. Хожим нь иргэн өөрийнх нь нэр дээрээс шүүхэд мэдэгдэл хүргэгдсэн, бичиг баримт дээрх овог, нэр солигдсон байгааг анзаарч цагдаагийн байгууллагад хандахдаа өөрөө хэргийн холбогдогч болжээ. Энэ зэрэг залилах гэмт хэргийн арга, төрөл нарийсаж байгаа учир иргэд та бүхнийг мэдээллээ сайтар нягтлахыг холбогдох байгууллагаас анхааруулж байна.