-Эрээний хил хаагдсанаас хойш лангуун дээрх Хятад бараа Турк бараагаар солигдов-

Эрээний боомтод хөл хорио тогтоосноор Монголын худалдаа эрхлэгчид Туркээс бараа, бүтээгдэхүүнээ захиалж, саяхан хоосорч байсан лангуугаа Турк бараагаар дүүргэх болжээ. Өөрөөр хэлбэл, Эрээний хил хаалттай энэ цаг үед Турк Улс монголчуудын хувьд хоёр дахь Эрээн болж байгаа гэсэн үг.

           Өнгөрсөн аравдугаар сарын 14-нөөс Замын-Үүд-Эрээний боомтыг хязгаарлаж, хөл хорио тогтоосон. Харин Эрээний хил хаагдсанаар өргөн хэрэглээний бараа бүтээгдэхүүн хомстож, бараа бүтээгдэхүүний үнэ 8.3 хувиар өссөн нь худалдаа эрхлэгчдийг Туркээс бараа зөөхөд хүргэжээ.

           Эрээний хил хаагдсанаас хойш хувиараа худалдаа эрхлэгч, онлайн шопын худалдаа эрхлэгчид агаарын нислэгүүд нь хэвийн үргэлжилж байгаа Турк, Солонгос руу захилга хийх нь ихэсжээ. Ялангуяа Монгол Улсаас Турк руу визгүй зорчдог нь худалдаа эрхлэгчид Солонгосоос илүү Турк руу бараа, таваар татахаар их явах болсонтой холбоотой аж. Мөн Турк Улс руу нисэхэд коронавирусийн PCR шинжилгээ, вакцины гурав дахь тунд хамрагдсан эсэх шаардлагагүй байсан нь үүнтэй холбоотой гэнэ.

-Туркийн карго хамгийн багадаа 1-1.5 сарын хугацаанд ирдэг-

           Хувиараа худалдаа эрхлэгчид Туркээс худалдан авалт хийх нь ихэссэнтэй холбоотойгоор “Шинэ зам”, “Торгоны зам”, “Чандмань”, “Оргил ложистик” зэрэг Туркээс карго хүргэлттэй ББСБ-тай холбогдож үйл ажиллагаа болон үнийн тухай мэдээлэл авсан юм. Үүнд,

• Агаарын карго нь долоон ам.доллар
• Газрын карго нь гурван ам.долларын үнэтэй байгаа аж.

           Харин бараа, таваар Туркээс гараад хил гаалийн асуудлаас хамааран хамгийн багадаа 1-1.5 сарын хугацаанд Монголд ирдэг байна.

-Турк лираны ханш унаж, бараа, бүтээгдэхүүнийх нь үнэ огцом өсжээ-

           Монголчууд Туркийн нийслэл Истанбулд байрлах Aksara, Olivium, Karaca зэрэг томоохон зах, худалдааны төвөөс худалдан авалтаа хийдэг аж. Харин өнгөрсөн сараас хойш Турк лираны ханш буурч, ам.долларын ханш огцом өсөх болсон нь Туркт ч бараа, бүтээгдэхүүний үнийн өсөлттэй байгаа юм байна.

           Өнгөрсөн есдүгээр сард нэг ам.доллартой Турк 8.2 лира тэнцэж байсан бол одоо 16.7 лира нэг ам.доллартой тэнцэж байгаа юм. Үүнтэй холбоотойгоор Туркийн бараа бүтээгдэхүүний ханш ч тодорхой хэмжээгээр өссөн байна.

Б.ОЮУНСҮХ: Лираны үнэ унаснаас хойш чартер нислэгүүд нэг кг ачааг 10-13 ам.доллароор авах болсон

Турк Улсын одоогийн нөхцөл байдал болон худалдан авалтын талаар Турк Улсын нийслэл Истанбул хотод хувиараа худалдаа эрхлэгч Б.Оюунсүхтэй цөөн хором ярилцлаа.

-Одоо Турк Улсад халдвар хамгааллын нөхцөл байдал ямар байгаа вэ. Бараа, бүтээгдэхүүн худалдан авахад хүндрэл гарч байгаа юу?

           -Турк Улсад хөл хорио, хязгаарлалт өнгөрсөн долдугаар сарын 1-нээс эхэлж цуцлагдсан. Түүнээс хойш байгаа хотоосоо шалтгаалан иргэд нь ч амны хаалт зүүхээ больж байна. Гэхдээ олон нийтийн газарт зүүх үүрэгтэй.

           Худалдан авалт хийхэд хүндрэл гэх зүйл байхгүй. Харин захаас бусад олон нийтийн газарт коронавирусийн халдваргүйг батлах QR кодоо тогтмол уншуулж байгаа.

-Таны хувьд бараа, бүтээгдэхүүн худалдан авахдаа ихэвчлэн Туркийн ямар дэлгүүр, захаас авдаг вэ?

           -Үйлчлүүлэгчид чанартай бараа нийлүүлэх гэж бүх л газраас сонголт хийж авдаг. Дэлгүүр, зах, бүр үйлдвэрээс нь ч очиж авна.

-Замын-Үүд, Эрээний боомт хаагдсанаас хойш монголчууд голчлон Туркээс бараа татах болсон талаар олон нийтийн сүлжээгээр мэдээлээд байгаа. Харин Эрээний боомт хаагдсан нь Туркээс бараа, бүтээгдэхүүн татан авахад хэр их нөлөөлсөн бэ?

           -Туркээс газрын карго ОХУ-аас дамжиж явдаг болохоор урьдынхаараа хэвийн явж байгаа. Харин агаарын ачаа Эрээний боомтоор дамждаг болохоор удаашралтай л байна. Одоо чартер нислэгүүд нь нэг кг ачаанд 10-13 ам.доллар авах болсон. Мөн ариутгал, гаалийн бүрдүүлэлт зэрэг зүйлээс шалтгаалж бараагаа Монголд аваачих, хүн тухайд нь тараах хугацаа харилцан адилгүй л байна.

-Сүүлийн үед Туркийн лираны ханш унаж, бараа, бүтээгдэхүүний үнэ нэмэгдсэн талаар олон улсын хэвлэлүүд мэдээлж байгаа. Үүнтэй холбоотойгоор бараа, бүтээгдэхүүн худалдан авахад ямар хүндрэл, бэрхшээл тулгарч байгаа вэ?

           -Монгол дансандаа мөнгөө аваад АТМ-аас Турк лира болгож авахад банк болгон харилцан адилгүй байгаа. Турк лираны ханш унасан ч, ам.долларын үнэ маш өссөн. Үүнийг дагаад бараа, бүтээгдэхүүний үнэ ч өдрөөс өдөрт нэмэгдэж байгаа.

           Онлайн шоп эрхлэгчид зардал их өндөр. Дэлгүүрээс бараагаа аваад гарахдаа картаа уншуулахад унах ханшны зөрүү, унаа, шатахуун, Монгол авчраад савлаж уутлаж, боох гээд өртөг их гарна.

- Бараа, бүтээгдэхүүний үнэд хэр зэрэг өөрчлөлт орсон бэ?

           -Үнийн хувьд яг барааных ханшаар боддоггүй. Бодит үнийг нь шууд хоёрт хувааж, өөрийн нэмэгдлээ нэмдэг. Өөрөөр хэлбэл, шошгон дээрх үнийг хоёрт хуваадаг гэсэн үг. Энэ нь гарч буй зарлагатай холбоотой юм л даа.