ГУДАМЖНЫ УЛСТӨРЧИД МАН-Д ХАЙР ЗАРЛАЖ ЭХЭЛЛЭЭ

Б. Бадралмаа:
Улс төр- Цадиггүй улс төр

2023-06-18, 1386

Сонгууль дөхөхөөр л эрх баригч намынхан Сонгуулийн тухай хуулиа өөрчлөөд хөдөлгөөнд орж эхэлдэг бичигдээгүй хууль манайд үйлчилдэг. Энэ уламжлалын дагуу эрх баригч МАН-ынхан саяхан Сонгуулийн хуулийг өөрчилж, ирэх сонгуулийг холимог тогтолцоогоор явуулна гэх байр сууриа илэрхийлээд амжив. Ингэхдээ 78 гишүүнийг нь тойргоос сонгох бол үлдсэн 48-ыг нь намын жагсаалтаар нэр дэвшүүлж, нийт сонгогчдын олонхын санал авсан байдлаар сонгох юм байна. Намын дарга болон намынхаа гал тогоог барьж буй улстөрчдөд жинхэнэ утгаараа олз болох ашигтай хувилбар гэсэн үг.

2012 онд манайх холимог тогтолцоогоор сонгууль явуулж, намдаа гомдогсод олон болсон доо. Ингэхдээ 48 гишүүнийг мажоритар тогтолцоогоор, 28-ыг нь хувь тэнцүүлэн сонгосон. Энэ үеэр намын жагсаалтаар нэр дэвшүүлэхэд намын дарга өөрсдийн хүрээллийн хүмүүсээ хамгийн эхэнд нэр дэвшүүлэх бол гишүүд намынхаа даргад таалагдах, жинхэнэ өрсөлдөөн өрнөнө гэсэн үг. Тэр ч байтугай ирэх аравдугаар сард сонгуулийг урьдчилан хийнэ гэх яриа гарч, улстөрчид жинхэнэ идэвхэжсэн дээ. Сурталчилгааны самбараа бэлдүүлэх дээрээ хүртлээ хийх байхаа олж ядан, дөвчигнөлдсөн сая хэд хонолоо. МАН-ын гишүүд намын даргынхаа өрөөг тойглож, пи арын багуудаа ч хэдийнэ бүрдүүлж амжсан гэдэг. Сүүлийн үед цахим орчинд сонгуульд горилогчид идэвхтэй болж, нийтийн эрх ашиг хэмээн попорч эхэлсэн харагдана лээ.

Ямартай ч одоогийн парламентад олонх болсон МАН-д энэ хувилбар хамгийн ашигтай байх нь. Улс төрийн намууд уналтад орж, сэхээнээс гарч амжаагүй байгаа энэ үед эрх баригч намынханд тун боломжтой хувилбар. Тиймээс МАН-ынханд “гудамжны” улстөрчид хайр зарлаад эхэллээ.

Олонд танигдсан, олон жил үйл ажиллагаа явуулснаараа МАН жагсаалтаараа бусад улс төрийн намыг тэргүүлэх магадлал өндөр байгаа юм. Өөрөөр хэлбэл, өнгөрсөн хугацаанд Ардчилсан нам хэд хуваагдаж, өнөөдрийг хүртэл намын талцлын асуудал нэг тийш шийдэгдээгүй л байна. Тиймээс ирэх сонгууль хоёр даргатай, хоёр тамгатай болоод орж ирэх хүртлээ барьцгүй болчихсон гэсэн үг. Харин Их хуралд гуравдагч хүчин гэгдэж буй ХҮН намын хувьд ард түмний дунд нэр хүнд муутай. ХҮН намыг МАН-ын “халаас”-ны нам гэх муу нэр дагадаг нь тэдний сонгуулийн саналд сөргөөр нөлөөлж болзошгүй. Ялангуяа ХҮН-ын сонгогчдын ихэнх хувийг хотын сонгогчид эзэлдэг. Гэтэл сонгуулийн ирцээрээ хамгийн их санал авч, идэвхтэй саналаа өгдөг хэсэг нь орон нутагт байдаг ХҮН энэ удаагийн парламентад нэг гишүүнтэй байгаа ч ирэх сонгуульд гишүүдийнхээ тоог нэмэх сонирхол асар их байгаа нь илэрхий харагдаж байна.

МАН холимог тогтолцоог олон жилийн турш дэмжээгүй. 62-уулаа олонх болсон энэ үед яагаад холимог тогтолцоог дэмжсэн бэ гэдэг нь анхаарал татаж байна. Намын жагсаалтаа хаалттай буюу сонгогчид зөвхөн намын нэр дугуйлж, намаас гаргасан нэрсийн дарааллаар Их хуралд суух гишүүдийг тодруулбал, намдаа нөлөөтэй гишүүд иргэдийн саналд нийцэхгүй байсан ч орж ирэх эрсдэлтэй. Харин нээлттэй намын жагсаалтаар сонголт хийвэл популист улстөрчид улс төрд орж ирэх боломж бүрдэнэ гэж үздэг.

Нэг талаараа одоогийн намын дарга Л.Оюун-Эрдэнэ улс төрийн карьераа нэмэхийн тулд өөрийнхөө хүрээллийг дараагийн сонгуульд оруулахын төлөө холимог тогтолцоог дэмжихийг намынхандаа үүрэгдсэн байж болох юм. Тухайлбал, өнгөрсөн хугацаанд өөрийн дор ажиллуулах намын залуу гишүүдээ нэлээдийг нь удирдах албан тушаалд дэвшүүлэн тавьсныг сануулах нь зүйтэй биз. Хамгийн наад захын жишээг дурдахад, Ховд аймгийн Засаг даргад Х.Болормааг дэвшүүлэн томилсон бол ХХААХҮ-ийн сайдад М.Ганхүлэгийг суга крандсан даа. Ухаандаа олон жил ажилласан туршлагатай намын хуучин гишүүдийнхээ урдуур оруулан 1990 оны цэл залуухан улстөрчийг дэд сайдын албанд томилж байлаа.

Дараагийн сонгуульд Ерөнхий сайдын багтаа заавал багтаах авах хүн нь Соёлын сайд Ч.Номин болон Соёлын дэд сайд М.Батбаяр нар байна. Мөн Хууль зүй, дотоод хэргийн дэд сайд Б.Солонго, Уул уурхай, хүнд үйлдвэрийн сайд дэд О.Батнайрамдал, Цахим харилцаа холбоо, хөгжлийн дэд сайд Ж.Эрхэмбаатар нар багтаж байгаа гэх нь бий.

Түүнчлэн Барилга, хот байгуулалтын дэд сайд Э.Золбоог ч аавынхаа улс төрийн замналыг үргэлжлүүлж, ирэх сонгуульд нэр дэвшихээр зэхэж эхэлсэн гэх нь бий. Ингээд харахад шинэ залуу улстөрчид Л.Оюун-Эрдэнээс дэмжлэг авч, Их хуралд суухаар тун чиг хичээж байгаа нь илт байна. Хөдөлмөр нийгмийн хамгааллын сайд асан А.Ариунзаяаг УИХ-ын сонгуульд илт бэлдэж эхэлсэн гэх яриа ч бий. Л.Оюун-Эрдэнэ Засгийн газартаа авч ажиллуулах үеэрээ ирэх сонгуульд сойхоо мэдэгдэж, өөрийн зөвлөхөөр дэргэдээ авсан гэх нь бий.

Ерөнхий сайд Л.Оюун-Эрдэнэ шинэ 30 жилийг эхлүүлнэ гээд ам гарчихсан. Тиймдээ ч хуучин улстөрчдөө Хөгжлийн банк, нүүрсний хулгайн хэргээр шахаж, тойргуудаа чөлөөлж эхлээд байна. Тухайлбал, Ж.Мөнхбат, Ё.Баатарбилэг, Г.Тэмүүлэн нар Архангайгаас хоёр удаа сонгогдсон. Цар тахлын үед МАН сонгуульд ялах боломж өндөр байсны дээр тус тойрогт өрсөлдөөн бага, манлайлагч болох улстөрч ховор байсан нь тэднийг дахин сонгогдоход чухал үүрэг гүйцэтгэсэн. Мөн Завхан, Увс, Өвөрхангай, Төв, Сэлэнгэ, Дархан-Уул аймаг, Сонгинохайрхан, Сүхбаатар, Чингэлтэй, Баянзүрх зэрэг дүүрэгт ч өрсөлдөөн бага байлаа. Тиймээс 100 чавганц уралдахад нэг нь түрүүлнэ гэдгийн үлгэрээр МАН-д боломж их байсан гэсэн. Харин ирэх жилийн сонгуульд иргэдийн санал өөрөөр эргэх, тойргоо алдаж мэдэх нөхцөл байдал МАН-д хангалттай үүссэн. Тиймээс хуучин хэрэглэж байсан ч “Шинэ” тогтолцоо оруулж, намаа шинэ гишүүдээр цус сэлбэх гэж МАН холимог тогтолцоог нийтээрээ гар өргөн дэмжиж байх нь амьдралд нийцнэ.

Нөгөө талаараа намын жагсаалтаар хуучин улстөрчдөө сугалах тохироо явж байхыг ч үгүйсгэх. Ёстой л эх нь эцэж, тугал нь турчихгүй байх гэж мөн ч их хичээж байна даа.

ГУДАМЖНЫ УЛСТӨРЧИД МАН-Д ХАЙР ЗАРЛАЖ ЭХЭЛЛЭЭ

АНХААР! Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууныг баримтална уу. Ёс бус сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Мэдээний сэтгэгдэлд ergelt.mn хариуцлага хүлээхгүй.

Нийт сэтгэгдэл: 3

Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2023-06-18 20:54:11

Эх орон минь: "Эх орон" ...
Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2023-06-18 14:40:12

Отгоо: Урвагч урвагчаараа үлддэг
Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2023-06-12 22:12:43

irgen: Жам ёсоороо болж буй дроцэсс процэсс заавал өөхайж харлуулах хэрэгтэйм бхдаа хайрмзарлалаа ч гэх иш шиг оюун эрдэнийн карер л харагдаад бна уу нэг өнцгөөс нэг талаас харагчид намуудад бомж бүнд тэгш эрхтэй бх

Шинэ мэдээ

Нийтлэлчид