• Өнөөдөр 2025-04-02

ЭСРЭГ ДҮРИЙН МАСТЕР АРДЫН ЖҮЖИГЧИН Б.ДАМЧАА

2024-10-31,   444

            Дэлгэцийн уран бүтээлд давтагдашгүй, содон өнгө төрх, дуу хоолой, авьяас чадвараа тодоос тод мөнхөлсөн хүн бол Монгол Улсын Ардын жүжигчин Банзарын Дамчаа билээ. Тэр монгол киноны эсрэг дүрийн гарамгай мастер байлаа. “Үер” киноны Моломын дүрд тоглосноороо урвагч хэмээн бусдад алдлуултлаа дүрээ дүүрэн бүтээж явсан нь түүний бахархал гэдэгтэй бүгд санал нийлэх биз ээ. Үүгээр тогтохгүй олон арван кинонд авьяаслаг жүжигчин гэдгээ харуулж, үзэгчдийн сэтгэл зүрхэнд хоногшсон, мартагдахааргүй дүрүүд "амилуулсан" нь одоо ч бидний зүрх, сэтгэлд амьд халуун оршиж байгаа билээ.

            Ардын жүжигчин Б.Дамчаа гуайн охин Сувд хэвлэл өгсөн ярилцлагадаа “Миний аав л юм чинь бүтээсэн бүх дүр нь сайхан. Яг үнэндээ аавынхаа тоглосон киног үзэхэд надад үнэхээр хүнд байдаг. Киног нь үзээд ирэх дурсамж нь хүнд. Аав минь намайг хэд хэдэн кинонд орчуулагчаар авч явж байсан. Би аавыг кинонд дүр бүтээх гээд жүжиглээд тарчилж байгааг ерөөсөө хараагүй. Тиймээс наймдугаар ангид байхдаа “Аав аа, би ер нь жүжигчин болж чадах уу” гэж асуусан. Тэгсэн аав нэг ёжтой инээснээ “Миний бол охин чадвартай. Гэхдээ авьяастай гэж хэлэхгүй. Чамд жүжиглэх авьяас байхгүй” гээд шууд хэлчихсэн.

Аав минь намайг хэд хэдэн кинонд орчуулагчаар авч явж байсан. Би аавыг кинонд дүр бүтээх гээд жүжиглээд тарчилж байгааг ерөөсөө хараагүй

Тэгээд л миний жүжигчин болох их амар юм байна гэж бодож, битүүхэн мөрөөдөж, горьдож байсан асуудал шийдэгдсэн дээ. Мөн аав “Миний охин аятайхан дуулдгаа, эвтэйхэн шүлэг уншиж,  зураг зурдгаа авьяастай битгий андуураарай” гэж хэлж байсан. Харин аавд минь тэр бүх чадвар, авьяас нь байсан. Тиймдээ ч дүр бүтээхдээ зовоод, дүрээ судлаад шаналаад яваад байдаггүй байсан юм болов уу. Аав минь зовлонгүй амьдардаг хүн байсан. Үүнээс гадна аавын минь нэг гайхамшигтай чанар нь эмэгтэй хүнийг үнэхээр хайрлаж чаддаг байсан. Аавыг өнгөрснөөс хойш ээж бас тэнгэрт дэвшсэн. Үндсэндээ бол хайрладаг хүн нь байхгүй учраас бурхан боллоо л гэж би боддог. Үүнээс эхнэр, нөхөр хоёр гэдэг арай л өөр юм байдгийг сурч авсан. Эмэгтэй хүнийг хайрлах, хүндлэх, дээдлэхийг бидэнд дээд зэргээр үзүүлдэг, үлгэрлэдэг байлаа. Ээжийнхээ амьсгал хурааж байгааг бид мэдэрч байсан. Аав байхгүй учраас ээжид минь амьдрах шаардлага байхгүй болчихож байгаа байхгүй юу. Байнга усалж байсан тэр их хайр нь алга болно гэдэг хамгийн хэцүү. Үүнийг би ээжээсээ харсан. Жинхэнэ утгаар нь хүнийг хайрлаж байгааг харна гэдэг ховор үзэгдэл шүү” гэсэн байдаг.

Ээжийнхээ амьсгал хурааж байгааг бид мэдэрч байсан. Аав байхгүй учраас ээжид минь амьдрах шаардлага байхгүй болчихож байгаа байхгүй юу. Байнга усалж байсан тэр их хайр нь алга болно гэдэг хамгийн хэцүү

            Ардын жүжигчин Б.Дамчаа нь Баян-Өлгий аймгийн Буянт сумын Бөөрөгт гэдэг газар 1931 онд төрж, 1939-1948 онд сумынхаа бага сургуулийг төгсчээ. 1948-1951 онд Санхүү эдийн засгийн техникум, 1955-1956 онд Улаанбаатар төмөр замын машинчийн ангийг тус тус дүүргэсэн. 1951-1953 он хүртэл Баян-Өлгий аймгийн арван жилийн сургуулийн ерөнхий ня-бо,1956-1959 онд Улаанбаатар төмөр замд машинист, 1959-1968 онд Улаанбаатар төмөр замын соёлын ордонд жүжигчнээр ажиллаж байгаад 1969 оноос Монгол кино үйлдвэрт жүжигчнээр ажиллах болж түүнээс хойш жүжигчин, орчуулгын киноны найруулагч, уран сайхны кинонд хоёрдугаар найруулагч зэрэг ажлуудыг хийж, олон киноны гол болон туслах дүрүүдийг бүтээсэн билээ. Тэрээр “Үөр”, “Өглөө”, ‘Төгсгөп”, “Хил дээр”, “Төөрсөөр төрөлдөө”, “Хөдөөгийн баясгалан”, “Хүргэн хүү”, “Ичээнд нь”, “Хатанбаатар” 1 ,2-р анги, “Сахиус уу, сахиул уу”, “Мандухай цэцэн хатан”, “Зуслангийн найзууд”, “Газрын жигүүр”, “Дайсны цэргүүдээ сонсоцгоо”, “Зарлаагүй дайны оршил”, “Нарны унага”, “Би чамд хайртай” 1,2-р анги, “Хааны сүүлчийн хатан” зэрэг олон кинонд тоглож, Монголын ард түмний сэтгэлд хоногшин үлдсэн гайхалтай уран бүтээлч, жүжигчин байсан билээ.

“Мандухай сэцэн хатан” киноны Исмэл тайж, дунд ангийн хөгжмийн хичээлээр дууг нь ягштал цээжилдэг “Хөдөөгийн баясгалан” киноны Хайдав баян, жүжигчний амьдралын гараагаа эхлүүлсэн “Үер” зэрэг сэтгэлд хоногшсон кинонуудад дүрээ мөнхөлсөн, эгэлгүй хувь заяаг туулсан эрхэм болох Банзарын Дамчаа. Төмөр замчнаас ардын жүжигчин хүртэлх амьдралын замнал, нандин тохиол, нарийн ухаан, бэрх он цагийн дуртгалаа “Цөвүүн жаран” номоороо уншигчдад хүргэсэн байдаг.

 


ЭСРЭГ ДҮРИЙН МАСТЕР АРДЫН ЖҮЖИГЧИН Б.ДАМЧАА
АНХААР! Та сэтгэгдэл бичихдээ хууль зүйн болон ёс суртахууныг баримтална уу. Ёс бус сэтгэгдлийг админ устгах эрхтэй. Мэдээний сэтгэгдэлд ergelt.mn хариуцлага хүлээхгүй.

Нийт сэтгэгдэл: 4
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2025-01-08 08:28:00
    Gantur: Tusalsan hun burdee bayrlalaa
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2025-01-08 08:27:57
    Gantur: Tusalsan hun burdee bayrlalaa
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2024-10-31 10:59:20
    asdf: hogiin yarilclaga hiih um. ene hunii uhsenii talaar bish yaaj amdarsniih ni tuhai ch yarij chadhagui ohin ni gej yaacan amitan be
  • Сэтгэгдэл үлдээсэн: 2024-10-31 10:44:45
    зочин: Хүргэн хүү киноны Хайдав бх шүү
Шинэ мэдээ
Нийтлэлчид
Монгол Улс, Улаанбаатар хот, Сүхбаатар дүүрэг, VIII хороо, "Ардын эрх"-ийн байр, Гуравдугаар давхарт Эргэлт.мн редакц
7509-1188