“Цагаан суварга”-д. Өмнөговь аймаг чиглэсэн засмалаар зуу гаруй км давхиад замаасаа гарч баруун хойш дөчөөд км шороон замаар давхиад “Говь Караван Серай” гэх жуулчны бааз хүрнэ гэж Нэмэхээ ахлагч маань зам заалгасан байв. Хэсэг давхиад засмалаас гарлаа. Замын тэмдэг, тэмдэглээ байхгүй энэ задгай талын салаалсан олон замаар буруу зөрүү давхиж, бас эргэлзэж саатаж цаг алдах явдал бишгүй л гарах юм. Ахлагч маань салаа замын нэгээр тоос татуулсаар алга болж одов. Мөөгий бас нэг зам руу орж хэсэг давхиад зогслоо. Би анхнаасаа л түүнийг дагасан юм. “Зам заагч” нь Нэмэхээгийн явсанаас өөр зүгт чиг заагаад байна гэнэ. Гэргий нар маань улаан цагаан алчуур гаргаж даллаад ч ахлагчийг зогсоож чадсангүй... Буруу замаар орсоноо мэдээд буцаад ирэх болов уу гэж хагас цаг гаруй нөхрийг дурандаж хүлээгээд хөдөлцгөөв. “Зам заагч”-ийн заасан чигт цаг гаруй давхиж байтал нар орж бүрэнхий боллоо. Ахлагч ч бараа сураггүй. Хэсэг давхиад бага шиг толгод дээр Мөөгий зогсчихов. Нэмэхээ сая утсаар холбогдлоо гэсэн сайхан мэдээ дуулгаж байна тэр. Салаа замын аль нэгээр нь ахлагч маань давхиж яваа юм байх. Бүгд л тайвширцгаав. Хав харанхуйд арваад км давхиад  жуулчны баазын ярайх гэрлийг харцгаалаа. Дөхөөд ирэхэд байшин барилгууд нь бүгд л гэрэл гэгээтэй, зоогийн газрыг нь эмжсэн өнгийн гэрлүүд говийн шөнийн түнэр харанхуйг гийгүүлээд, сэтгэл санааг ч бас тайтгаруулж тайвшруулж байх юм аа. Говь Караван Серай” гэх энэ жуулчны бааз хоёр гурван жилийн өмнө байгуулагдсан их тохилог сайхан газар гэсэн мэдээлэлтэй байсан юм бид. Зогсоолд нь ч машин тэрэг олон байв. Мөөгий бид хоёр машинаа байрлуулчихаад буудлынх нь зочин хүлээн авах хэсэгт очлоо. “Урьдчилж захиалга өгөөгүй бол манайх хүлээн авах боломжгүй...” гэж байх юм буудлын менежер залуу. Ковидын халдвар хамгааллын дэглэм сахих үүднээс ийм л хатуу дэг журамтай байгаа гэнэ. “Хашааны гадна байгаа гэр буудлууд руу очоод үзэхгүй юу, тэнд хонох орон байр олдох байх, үнэ нь ч манайхаас хамаагүй хямд” гэж зөвлөж байв тэр менежер. Ийм яриа болж байтал ашгүй цувааны ахлагч маань ороод ирлээ. Мөөгий бид хоёр ч аялал санаачилсан ахлагч маань учрыг нь олог гээд тэндээс гарцгаав... Ойрхнуур эргэж тойрч байтал Нэмэхээ ч биднийгээ дуудаж, буудлын менежер залуу бидэнд өрөөний түлхүүр өгч байх юм. Аймгийн дарга удирдлагууд руу  Нэмэхээ ярьсан уу яасан, ямар ч гэсэн бид буудалтай болчихлоо. Зорьсон газраа олоод ирсэнийх, бас хонох орон байртай болсных зоогийн танхимд нь сууцгааж, хөнгөн зууш, шар айргаар үйлчлүүлж, бас яаж дуугүй байхав, зам салж багаа орхин давхиж төвөг удсан ахлагчийнхаа засрахгүй байдлыг шүүн ярьж хэсэг хөгжилдөж байгаад өрөө өрөөгөө зүглэцгээв... Говь нутгийнхаа өнгийг буулгасан юм байлгүй, өрөөний хана тааз, тавилга хэрэгсэл, ор дэрний өнгө зүс нь элсэн шаргалдуу, оройн сэрүү орсон хэдий ч өрөө дулаахан юм. Гурав дөрвөн одын зэрэглэлтэй гадаадын зочид буудалд буусан мэт сэтгэгдэл төрж байв. Хоёр ортой энэ өрөө хоногийн 275.000 төгрөгийн үнэтэй, буудлын үнэд өглөөний цай багтсан гэх. Буудлын нойл, угаалтуур, шүршүүр нь нийтийнх, зоогийн газрынхаа хойхонтоо тусдаа юм. Аян замынхаа тоосыг гөвж бүлээн дулаан устай шүршүүрт орж алжаал тайлчихаад амарцгаалаа. Аймаг хотоос алс говийн зэлүүд буйд газар хоноглож байна гэх сэтгэгдэл ер төрөхгүй байлаа.

 “Говь Караван Серай” шөнөдөө ингэж харагдана... 

Өглөө цайндаа орохын өмнө орчноо сонирхож эргэж тойров. Элсэн өнгөтэй эдний зочид буудлын өнгө төрх гаднаасаа нэг иймэрхүү харагдаж байлаа.

              Зоогийн танхимын дотоод засал нь ч бас л говийн өнгө төрхийг мэдрүүлэхээр юм билээ. Төрийн соёрхолт зураач, тэмээн жин зурдагаараа алдаршсан Ц.Цэгмидийн жингийн цуваагаар нэг талын ханаа чимчихэж. “Өнгөрсөн намар манай энд нэрт зураач До.Болд, Ц.Цэгмид, С.Төгс-Оюун гээд долоо найман алдартан хэд хоногоор ирж уран бүтээлийн аялал хийж говийн сэдэвтэй зураг туурвицгаасан юм. Ц.Цэгмид зураачийн манайхны захиалгаар бүтээсэн “Тэмээн жин” хэмээх зургаар нь бид танхимаа чимэглэчихээд байгаа нь энэ. Үйлчлүүлэгчид ч энэ бүтээлийг нь үзэж харж таашаал авч байдаг нь бидэнд сайхан сэтгэгдэл төрүүлдэг юм аа” гэж зоогийн газрын менежер хатагтай Х.Түвшинтогтох ярьж байв. Зураачдын энд ажилласан үеийн зураг хөрөгтэй самбар танилцуулга ч зоогийн танхимд байна лээ.

            “Говь Караван Серай” жуулчны бааз 2018 онд ашиглалтад орсон юм байна. “Барьж байгуулсан өнгө төрх, зочид буудлын өрөө тасалгааны дизайн энэ тэр япон өнгө аястай юм, тэднийхний хөрөнгө оруулттай жуулчны бааз уу?” гэж би тэр менежерээс асууж сонирхсон юм. Тэрбээр “Үгүй дээ, хөрөнгө оруулагчид нь монгол залуус байдаг юм аа, манайхны аялал жуулчлалын толгой зочид буудал, бааз нь Тэрэлжид байдаг юм аа, нилээд хэдэн жилийн өмнө байгуулагдсан болохоор түүнийг нь хүмүүс сайн мэддэг, бас жилийн аль ч улиралд их очдог  юм” гэж хариулав. Ашгүй дээ, монгол залуус маань аялал жуулчлалыг энэ зэрэгтэй хөгжүүлж гадна дотны хэний ч санаа сэтгэлд таашаагдах үйлчилгээ үзүүлдэг болж буй нь тун ч сайшаалтай. Өглөө нь бид хараа алсраах их говийн зэрэглээ харангаа гадаах ширээнээ цайлцгаалаа. Гэр бүл, найз нөхөдтэйгээ аялаж яваа манайхны залуус, бас нэг герман, япон, солонгосын бололтой дөрөв таван жуулчин бидэнтэй зэрэгцээ ширээнд цайлж сууцгаасан. Дээр би нэгэнтээ дурдан бичсэн нэрт зураачдын баг ч энэ нутагт хэд хонохдоо “Цагаан суврага”, “Дэл уул”, “Хэвтээгийн агуй”, “Улаан суврага” үзсэн тухай надтай буудлын тооцоо хийх үеэр менежер залуу ярьж та нар тийшээ явж үзэцгээнэ биз дээ гэж байв. Хоорондоо тав арван км-ийн зайтай, арай хол нь “Улаан суврага” гэнэ.  Зогсоолд нь унаа машинаа тавиад “Цагаансуварга”-аа алхаж очиж үздэг юм байна. Замд суваргад зориулсан цайвар саарал боржин  хөшөө байх юм. Хөшөөнөөс цааш энэ өөгүй элст талаар хэсэг алхаж байтал энэ тэгш элст тал газар гэнэт л эрэгцэг мөрөгцөг болоод л явчих юм билээ.

 Нэгэнтээ өнгийхэд цайвар шаргал, цайвар саарал, бас ягаавтар эгц цавчим эрэг, хавцал, мөрөгцгүүд тээр дор өнгө булаалдан үргэлжилж байх. Дээхэнтэйгээс нь бид хэсэг харж баясаж зураг хөрөг болж байгаад суваргын зоог даган доошоо бууцгаав. Огцом хурц эрэг, тахиралдсан мөрөгцөг, хавцал ангалууд доороосоо бүр ч үзэсгэлэн төгөлдөр харагдах юм. Алсрах тусмаа өнгө өнгийн энэ эрэг мөрөгцөг, ангал хавцлууд эгээ л нэг эгнүүлж ярайлгасан суварга мэт харагдах аж. Нэр алдар нь ч эндээс үүдэлтэй биз ээ.Эрэг мөргөцгүүдийн ихэнх нь жар далаад метр өндөр, 90 хэмийн эгц, нийтдээ хагас км орчим үргэлжилдэг гэнэ. Эрт галавын үед далайн ёроол байсан шаварт давхарга нь олон мянга, сая жилийн туршид нар салхинд элэгдэж идэгдэж уран зураг мэт өнөөгийн энэ үзэсгэлэнт өнгө төрхөө олсон байх гэцгээдэг юм байна. Суварга руу нар мандахыг харвал өнгө өнгийн солонго татаж буй мэт мэдрэмж төрдөг гэнэ. Нутгийн иргэд “Цагаан суварга”-ыг “Энергийн төв” гэж ч бас ярьцгаадаг аж.

Багийн ахлагч Б.Нэмэхбаатар гэргий, эмч Б.Цэндсүрэнтэйгээ “Цагаан суварга”-ын өмнө.

           “Цагаан суварга”-аа бид ийнхүү үзчихлээ. Энэ нутгийн бас нэгэн гайхамшиг болох “Улаан суварга” руу очвол эндээс гучаад км гэнэ. Би тийшээ явах санал гаргав. Багийн ахлагч маань энэ суваргуудаас ялгараад байх юмгүй гээд биднийгээ тийшээ зүглүүлэх янзгүй. Долоон км-ийн цаахантайх “Хэвтээ босоогийн агуй” гээд “Цагаан Суварга” руу ирсэн хэн бүхэн очиж үздэг газар эндээс долоо наймхан км зайтай байдаг гэж буудлын хүлээн авахын залуу хэлж байсныг ахлагчид дуулгаад ч тэр тоосонгүй, “Их газарын чулуу”-нд олон агуй буй, түүнийг үзэцгээнэ биз дээ гээд бид хэдийгээ яаруулав... “Цагаан суварга”-аас доошилж зам руу орохдоо Нэмэхээ ахлагч маань гольфийн “Заан Тэрэлж” клубынхаа нэг тамирчинтай таарч түр саатав. Гольфчин Б.Самади гэх энэ тамирчин клубынхаа рекламын ролик хийхээр телевизийн уран бүтээлчидтэй хамт энд зураг авч яваа аж. Хоёр машинтай, хоёр гурван майхантай, аппарат хэрэгсэл болсон долоо найман залуу “Цагаан суварга”-ын хормойд буудаллачихсан зураг авцгааж байна лээ.

   Ахлагч маань манийгаа голж мэргэжлийн зурагчнаар өөрийгөө хөрөглүүлнэ гэв.

Бид хэд эндээсээ дараагийнхаа аялал болох “Их газрын чулуу”-гаа зүглэв... Үргэлжлэл бий

                                                                                                                                МУСГЗ, сэтгүүлч Д.Цэдэн-Иш.