Отгонтэнгэр их сургуулийн Хүмүүнлэгийн сургуулийн захирал, сэтгэл судлалын ухааны доктор, дэд профессор Б.Энхбаярын “ЭЕРЭГ СЭТГЭЛ ЗҮЙ” номыг уншигч танд танилцуулж байна. Тэрбээр энэхүү номоо энхрий хайрт үр Бөмбөөдөө зориулан бүтээсэн байна. Эл ном “Сайн сайхны эрэлд”, “Эерэг тархи”, “Эерэг сэтгэл зүйн онолууд”, “Эерэг зан чанар”, “Эерэг сэтгэл судлал ба буддизм”, “Эерэг боловсрол”, “Эерэг сэтгэл зүйн зөвлөгөө” гэсэн долоон бүлгээс бүрдэж байна.

             Номын эхлэл хэсэгт Отгонтэнгэр их сургуулийн ректор, доктор, дэд профессор Н.Энхзаяа номын тухай “...Энэхүү ном нь сэтгэл судлалын шинжлэх ухааны салбарт хийгдсэн сүүлийн үеийн судалгааны нээлт, ололтууд, гүн гүнзгий ойлголтуудыг хүн бүрийн зүрх сэтгэлд ойртуулж, амьдралд хэрэгжүүлж болохуйц энгийн байдлаар бичигдсэнээрээ үнэ цэнтэй ном болжээ. Амьдралын аз жаргал, сэтгэл ханамж, утга учир биднийг хүрээлж байгаа гадаад ертөнцөд бус өөрсдийн дотоод сэтгэлд оршдог болохыг энэ номоос бид ойлгох болно...” гэжээ.

           Мөн  Монголын сэтгэл судлаачдын нийгэмлэгийн тэргүүн, доктор, профессор Ш.Батсүх “...Сэтгэл судлаач Батсайханы Энхбаяр энэ салбарын онол, судалгааны үр дүнг энгийн ойлгомжтой хэр нь шинжлэх ухааны үндэслэлтэйгээр долоон бүлэгт багцалж, “Эерэг сэтгэл зүй” номоо Монгол уншигчдад хүргэж байна. Энэ бүтээл нь нэр томёоны тайлбар, индекс, ном зүй зэргийг агуулсан бөгөөд амьдралд хэрэгжүүлэх бодит арга техник, дасгал ажлуудаараа онцлог юм...” гэсэн байна.

     Харин энэхүү номын зохиогч Б.Энхбаяр судлаач номынхоо өмнөх үгтээ “...2024 оны аравдугаар сард хүн бүрийн амьдралд тохиолдоод байдаггүй маш харамсалтай, давж туулахад бэрх, гунигт үйл явдал миний амьдралд тохиолдсон юм. Хорвоо дээр би түүнээс илүү хайрыг мэдэрч үзээгүй. Хайр гэж юу байдаг, амьдралын утга учир гэж юу болохыг утгаар нь надад ойлгуулж байсан хайрт хүүгээ аймшигт өвчнөөр алдсан. Өвчний онош сонссоноос хойш 20 гаруйхан хоногийн дотор шүү дээ. Тухайн нөхцөл байдалд хамгийн оновчтой, үр дүнтэй арга замыг олж, хүүгээ аврахыг хүссэн ч үнэндээ би юу ч хийж чадаагүй юм. Хүүтэйгээ хамт өнгөрүүлсэн долоон жилийн хугацаа бол миний амьдралын хамгийн гайхамшигтай, аз жаргалтай цаг хугацаа байсан юм...Би хүүгийнхээ гэгээн дурсгалд зориулж цаасан дээр буулгаж амжаагүй байсан номоо гүйцээхээр шийдсэн. Энэ бол “Эерэг сэтгэл зүй” хэмээх хүний амьдралын аз жаргал, утга учир, сайн сайхан байдлын тухай ном юм...” гэж ном бүтсэн түүхээсээ хуваалцжээ. Энхрий үрээ харамсалтайгаар алдаж, түүнийгээ санан үгүйлэхдээ бичсэн, эерэг гэгээн, гэрэл гэгээ, сайн сайхны тухай дүүрэн сайхан туурвисан энэхүү бүтээлийг уншигч та тухлан уншаарай.

Одоо бид эл номоос дараах эшлэлүүдийг онцлон хүргэж байна.

• Дэлхийн аз жаргалын үзүүлэлтээр Монгол Улс 143 орноос 77-р байранд эрэмблэгддэг байна.
• Амьдралын чанар, утга учир амьдралын төгсгөл үед эсвэл хайртай дотнын хэн нэгнээ алдах үед бидний мэдрэмжээр илэрч, биднийг амьдралын тухай бодож эргэцүүлэх, утга учрыг ойлгоход хүчтэй нөлөө үзүүлж байдаг.
• Эерэг сэтгэл судлал нь хүний амьдралын сайн сайхан байдал, аз жаргал, сэтгэл ханамж, өдөр тутамдаа хөгжих, амжилттай байх боломжийг сэтгэл зүйн талаас нь судалдаг шинжлэх ухаан юм.
• Илүү тэнцвэртэй, эерэг сэтгэл хөдлөлийн төлөв байдлыг бий болгосноор хувь хүмүүс сорилт бэрхшээлийг илүү сайн даван туулж, урам зоригоо хадгалж, гүйцэтгэлээ сайжруулж, хувийн болон мэргэжлийн зорилгодоо хүрэх, бүтээмжээ нэмэгдүүлэх боломжийг олгодог.

​

• Эерэг сэтгэл судлал өнөөдөр ч гэсэн эрчимтэй хөгжиж байна. Цаашид судалгааны хүрээгээ тэлэх, арга зүйгээ улам бүр боловсронгуй болгох, нийгмийн болон хувь хүмүүсийн өмнө тулгамдаж буй сэтгэл зүйн асуудлуудыг шийдвэрлэх арга барилаа сайжруулахын төлөө улам бүр хөгжих бүрэн нөөцтэй салбар юм.
• Аз жаргал нь дунд тархины төв хэсэгт идэвхжиж, түгшүүрийг намжаадаг. Гэхдээ сэтгэл тавгүйрхэх мэдрэмжийг тархины задлан ялгагчаас хурдан арилгах эсвэл байнгын амгалан тайван байх нь физиологийн хувьд боломжгүй зүйл юм.
• Тархи нь аз жаргал, баяр баясгалан, сэтгэл ханамж зэрэг эерэг сэтгэл хөдлөлийг зохицуулдаг тодорхой хэсгүүдтэй байдаг.
• Хүмүүс өөрсдийн үнэт зүйл, хүсэл эрмэлзэлдээ анхаарлаа төвлөрүүлснээр өөрийгөө сайжруулах төдийгүй нийгэмд бодитой хувь нэмэр оруулах боломжтой гэж хүмүүнлэгийн сэтгэл судлалд үзсэн.
• Урсгалыг мэдрэх чадвар нь хүн бүрд өөр өөр байдаг. Судалгаанаас харахад өмнөө тавьсан зорилготой хүмүүс илүү их урсгалыг мэдрэх хандлагатай байдаг.
• Эерэг сэтгэлгээ нь бэрхшээлийг даван туулах, хүссэн үр дүндээ хүрэхэд анхаарлаа төвлөрүүлэхэд шаардагдах хүсэл тэмүүллийг бий болгодог.
• Зовлонгийн үндэс нь хүсэл шунал, хэт их хүлээлт, аливаа зүйлд наалдан зууралдахтай холбоотой гэж буддизмд заадаг.
• Эерэг сэтгэл хөдлөлийн илэрхийлэл нь сурагчдад боловсролын болон өдөр тутмын амьдралдаа аз жаргалтай байхад юу хэрэгтэйгн ойлгоход тусладаг бөгөөд энэ нь эерэг сэтгэл судлалын суурь зарчимд нийцдэг.
• Уучлалыг сурч, хэрэгжүүлэх нь хүмүүсийн сэтгэл зүйн сайн сайхан байдалд эерэгээр нөлөөлдөг.
• Хүүхдийн оюун ухааны хөгжлийн хоёр бүс байдаг. Эхнийх нь одоогийн хөгжлийн бүс буюу хүүхэд бие даан ганцаараа шийдвэрлэж чадах асуудлын хүрээгээр тодорхойлогддог. Харин хүүхдийн оюун ухааны ойрын хөгжлийн бүс гэдэг нь хүүхэд хараахан бие даан гүйцэтгэж чадахгүй ч бусдын дэмжлэг тусламжаар түүнийг гүйцэтгэж чадах хүрээгээр тодорхойлогддог.
• Бэрхшээлтэй нөхцөлд тайван байж, стрессийг зохицуулах чадвар нь таныг илүү бүтээлч, хариуцлагатай байх боломжийг олгодог.